اُردن؛ از هلال شیعی تا خنجری پنهان بر فلسطین

کشوری با موقعیت حساس و شرایط جغرافیایی خاص، در شرق رود اُردُن که کمتر از یک قرن (۷۲ سال) است که با تجزیه از امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول و حمایت و استعمار انگلیس، موضوعیت پیدا کرده است…

اُردن:
اُردُن نام کشور و رودی در غرب آسیاست که از شمال با سوریه، از شمال شرقی با عراق، از شرق و جنوب با عربستان سعودی و از غرب با فلسطین اشغالی و کرانه باختری رود اردن و از جنوب به خلیج عقبه در دریای سرخ منتهی میباشد.

شهرهای مهم آن، امان(پایتخت) در شمال غربی و شهرهای اربد و الزرقاء در شمال اردن هستند.

پادشاهی اُردُن هاشمی با نظام سیاسی پادشاهیِ مشروطه، به دوازده استان تقسیم‌ می‌شود و استاندارها با فرمان پادشاه منصوب‌ می‌شوند.

قوه مجریه در اختیار پادشاه اردن و انتخاب نخست وزیر و وزیران توسط وی انجام می شود. شاه تمامی قانون‌ها را امضا و تصویب‌می‌کند.

دوسوم از هر دو مجلس ملی اردن می‌توانند رأی وتوی پادشاه را لغو کنند. (پارلمان اردن شامل دو مجلس است؛ مجلسی که اعضای آن توسط پادشاه تعیین می‌شوند و مجلسی که نمایندگان آن را مردم به طور مستقیم انتخاب می‌کنند.)

کنترل نیروهای مسلح و نهادهای امنیتی و اطلاعاتی اردن، اختیار اعلام جنگ، عزل و نصب مناصب قضایی و… از جمله اختیارات پادشاه اردن است.

جمعیت اردن بیش از ۹٫۵ میلیون نفر است که که قریب ۳ میلیون نفر آن مهاجر (سوری، فلسطینی، عراقی، لیبیایی و یمنی و…) هستند که از این عدد ۲٫۲ میلیون نفر آنرا فلسطینی ها تشکیل می دهند.

حکومت اردن قانونی وضع کرده‌است که به موجب آن (غیر از یهودی های فلسطین) فلسطینی‌ها دیگر می‌توانند به اردن کوچ کرده و شهروندی این کشور را به اخذ کنند.

«نقشه اردن»

۱- هلال شیعی:
«هلال شیعی» اصطلاحی مخوف بود که ملک عبدالله دوم در مصاحبه خود با روزنامه واشنگتن پست (دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی) استفاده کرد و ایران را پشت پرده جریانی خواند که از یمن تا لبنان را زیر چتر نفوذ خود گرفته و قصد سیطره بر غرب آسیا را دارد.

پس از او نیز حسنی مبارک و ملک سابق سعودی از جمله کسانی بودند که این اصطلاح را درباره ایران و جریان مقاومت اسلامی مطرح کردند و آن را خطری جدی برای خود پنداشتند.

اقدامات اردن در این خصوص که بعضاً ریشه در بیش از ۲۰ سال اخیر دارد، بی ربط با قضیه نیست:
«جمعیت شیعیان این کشور در سال ۲۰۰۸ در آماری بیش از ۱۴۶ هزار نفر ذکر و در آماری دیگر در سال ۲۰۰۹ حدود ۶۲ هزار نفر عنوان شده است. (در حال حاضر هم این عدد نامشخص است.) شیعیان در این کشور حق ساخت مسجد و حسینیه را ندارند. انجام مراسم های مربوط به شیعیان در مناطق محدود و کنترل شده ای انجام می گیرد و بعضا لغو می شود. تاکنون افراد بسیاری در اردن بخاطر ترویج تشیع و فعالیت مذهبی بازداشت و زندانی شده ند. مسئولینی همانند جهاد المحیسن (رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات و مشاور وزیر توسعه سیاسی اردن) پس از گرایش به تشیع از تمامی مناصب دولتی و حساس کنار گذاشته می شوند.»

۲- خنجری پنهان بر فلسطین:
در این کشور تشکیل حزب و سازمان بر پایه مذهب و… بواسطه مخالفت حکومت اردن موضوعیت ندارد و شیعیان و سایرین در اردن قدرت و رسمیت سیاسی ندارند.
جنبش های افراطی (باصطلاح غربیها اسلام گرا)؛ از جریان الوسط (جریان معتدل و مدرن) و اخوان المسلمین تا سلفی های سنتی (جریانی محافظه کار و قدیمی در اردن) و سلفی های تکفیری (شبه خوارج و قریب به داعش) و التحریر (جریانی با چارچوب معتزله) و…، ماهیتی واحد ندارند و همدیگر را در نظر و عمل متهم و رد می کنند.

همچنین هر یک از این جریانها در درون خود نیز اختلافات و رقابت هایی دارند که اجازه رشد و انسجام را به هیچ یک از آنها نداده است.
همین آشوب درون احزاب و دسته ها باعث شد که اردن از جریان اتفاقات منطقه ای نظیر بهار عربی، ظهور داعش و… با مدیریت ملک عبدالله دوم و کمک های خارجی مصون بماند.

۳- نکاتی مهم درباره اردن:

الف_ ابو مُصعَب الزرقاوی (أحمد فاضل النزال الخلایله) از رهبران القاعده (شاخه عراق) اهل شهر الزرقاء اردن بود.
وی علاوه بر فعالیتهای تروریستی در عراق، مسئولیت حمله تروریستی به هتلی در امان را در ۱۸ آبان سال ۸۴ (۹ نوامبر ۲۰۰۵) با ۵۷ نفر کشته و ۱۱۵ نفر زخمی را به عهده گرفت.

ب_ استان معان در جنوب اردن با جمعیت بیش از صد هزار نفر، هزاران نفر سلفی تکفیری دارد که اکثرا آموزش نظامی دیده اند و درصد بالایی از جمعیت این استان بیکار هستند. مهاجران سوری و عراقی که از جنگ منطقه ای به اردن فرار می کنند نیز بیشتر به این استان مهاجرت کرده اند.

ج_ اردن کشوری بیابانی و خشک است و کمبود شدید آب شیرین دارد و در طول تاریخ کمبود منابع از عوامل اصلی آغاز جنگهای بزرگ و کوچک بوده است.

د_ در طول سالهای اخیر واردات سلاح به اردن به بهانه رزمایش و مانور و… (نظیر رزمایش الاسد المتاهب شیر در کمین) بسیار صورت گرفته است، از جنگنده هایی نظیر اف_۱۶ و اف_۵ آمریکایی گرفته تا بالگرد آپاچی و سیستم های دفاع هوایی و…
تشکیلات نظامی اردن، مرکزی مستقل و زیر نظر پادشاه دارد به نام «کادبی»؛ وظیفه این سازمان تحقیقات وسیع و توسعه در زمینه های مختلف نظامی و تجاری، برپایی نمایشگاه های نظامی و رزمایش، تربیت و آموزش نیروهای متخصص امنیتی و… در اردن است. (شاید راهکار خلق گروه های چریکی مذهبی علیه مقاومت اسلامی را همین سازمان کادبی به ملک عبدالله دوم، برای ارائه در جلسات مقامات عربی و غربی داد.)
ارتش اردن در بیش از ۵۰ جنگ و عملیات نظامی بین المللی در سراسر دنیا از جمله جنگ افغانستان و سوریه و یمن و دارفور (سودان) و… شرکت و همکاری داشته است و از لحاظ تجربه و آمادگی نظامی با توجه به حمایت مالی و… در سطح بالایی قرار دارد.

ه_ طرح ساخت حاشیه امنیت رژیم صهیونیستی در سالهای اخیر با همکاری کشورهایی نظیر مصر، اردن از جنوب و شرق تامین شده است. (صحرای سیناء طبق توافق مصر و رژیم صهیونیستی خالی از نیروی نظامی است.) اما در شمال بواسطه حضور حزب الله و حالا تنش های اخیر با سوریه به مشکل برخورده است.

«تصویر دیدار ملک اردن عبدالله دوم با روحانی در حاشیه اجلاس فوق العاده سران همکاری اسلامی در استانبول – ۳۰ اردیبهشت ۹۷»

نتیجه گیری:
نقش پیدا و پنهان اردن در تحولات منطقه خصوصا دو دهه اخیر قابل تأمل است، این کشور با حفظ سیاست باصطلاح «معتدل» و ساخت جامعه ای سکولار و منعطف (به حیث پذیرش مهاجرین از سراسر کشورها و همزیستی با جریانات مختلف) همواره درصدد نمایش کشوری صلح طلب، دموکراتیک، فرانژادی و فراجناحی بوده است.
از سویی برای رژیم صهیونیستی، تخلیه کرانه باختری و نوار غزه توسط گروه های تروریستی نظیر داعش بهترین تاکتیک است و چه منبعی بهتر از اردن که هم، آغوش باز برای مهاجرین دارد و هم در میان جمعیت مهاجرینش چند هزار نفری سابقه حضور در سازمان داعش و امثالهم را دارند و می توانند به کرانه باختری برای آغاز ماجرا تزریق شوند! (بهترین راهکار برای مقابله با این ظرفیت این است که گروههای مقاومت فلسطینی در کرانه باختری و غزه تسلیح شوند تا بتوانند همزمان علیه نظامیان اسرائیل و تکفیریها بجنگند.)
بررسی مسائل مختلف اردن و وجود این همه ظرفیت و تهدید به ما اجازه نمی دهد که ساده از کنار نقش اردن در گذشته و حال و حتی آینده منطقه بگذریم…