آخرین تحولات در قره‌باغ کوهستانی؛ مفاد مذاکرات دو جانبه باکو با استپاناکرت چیست؟

وزارت حالت فوق‌العاده آذربایجان (FHN) کمک‌های غذایی و سوخت به قره باغ کوهستانی می‌فرستد. این کمک‌ها از طریق جاده آغدام-عسکران-خوجالی به استپاناکرت (خانکندی) ارسال می‌شوند.

دولت آذربایجان صبح روز جمعه ۳۱ شهریور (۲۲ سپتامبر) تانک نماد پیروزی جنگ اول قره باغ را بر جاده مشرف بر شوشا به استپاناکرت(خانکندی) مستقر کرد. این کار توسط واحدهای مهندسی ارتش آذربایجان انجام شد.

تصاویری از تخلیه مواضع رزمی در قره باغ کوهستانی از سوی واحدهای باقیمانده ارتش ارمنستان و شبه نظامیان ارمنی قره باغ نیز منتشر شده است. نظامیان آذربایجان تصاویری با پهپاد منتشر کردند که نیروهای شبه نظامی زخمی بدون سلاح توسط همسنگران خود تخلیه می‌شوند.

حکمت حاجیف دستیار الهام رئیس جمهور و رئیس اداره سیاست خارجی دفتر رئیس جمهور بیان کرده است که بخشی از واحدهای شبه نظامی ارمنی همچنان به مقاومت مسلحانه در برابر نیروهای آذربایجان ادامه می‌دهند.شرایط کنونی در قره باغ بیشتر شبیه به آغاز جنگ اول قره باغ است که ارامنه زیر بار فشار سنگین حملات آذربایجان قرار گرفته بودند.

مذاکره دو جانبه باکو با استپاناکرت؛ مفاد نشست یولاخ چیست؟

نشست نمایندگان دولت آذربایجان و جدایی طلبان ارامنه قره باغ کوهستانی(ناگورنو کاراباخ) موسوم به دولت آرتساخ صبح روز پنجشنبه ۳۰ شهریور (۲۱ سپتامبر) در شهر یولاخ آذربایجان برگزار شد و حدود ساعت دو عصر نمایندگان دو طرف محل نشست را ترک کردند. گروه گفتگوی ارامنه با همراهی نیروهای صلحبان فدراسیون روسیه وارد محل نشست شدند.

رامین مامدوف نماینده ویژه رئیس جمهور آذربایجان و معاون وی بشیر حاجی معاون همراه با ژنرال ایلکین سلطانوف افسر نیروی عملیات ویژه ارتش اعضای هیئت آذربایجان و سرگئی ماتروسیان نماینده جدایی طلبان ارامنه قره‌باغ کوهستانی موسوم به دولت (دفاکتو) آرتساخ و دیوید ملکومیان عضو کمیته روابط خارجی مجلس قره باغ کوهستانی در این نشست به گفتگو پرداختند.

مفاد پنج بندی این نشست به شرح زیر است:
۱. آذربایجان از ارامنه قره باغ کوهستانی خواسته است که پروسه جدایی از آذربایجان را متوقف کنند و بجای آن ارامنه روند الحاق را تقویت کنند.
۲. نیروهای مسلح شبه نظامی ارامنه موسوم به ارتش دفاعی آرتساخ در کوتاهترین زمان خلع سلاح شوند.
۳. کمک‌های بشردوستانه (شامل غذا دارو و هرگونه اقلام مورد نیاز) و سوخت برای گرمایش و وسایل نقلیه و تولید برق ارامنه توسط آذربایجان تامین می‌شود.
۴. آذربایجان نیازهای بهداشتی و دارویی و تجهیزات پزشکی درمانی ارامنه را تامین می‌کند.
۵.مقرر شده تا دیدار بعدی در کوتاهترین زمان ممکن برگزار شود.

در این بیانیه مشترک پنج بندی برای اجرای مفاد آن هیچ مدت زمان و چارچوب مشخصی معین نشده است. بندهای یکم و دوم آن که به پروسه الحاق ارامنه و خلع سلاح اشاره کرده و هم اکنون انحلال دولت جدایی طلبان و تحویل سلاح به ارتش آذربایجان و یا نیروی صلحبان اجرا نمی‌شود.
نکته قابل توجه هم این است که با وجود تبلیغات گسترده رسانه های دولتی و وابسته آذربایجان درباره عدم قبول مذاکره با هیئت سیاسی ارامنه سرانجام وادار به پذیرش واقعیت میدانی شده‌اند.

رسانه های دولتی این نشست را تاریخی خواندند. اما پس از برگزاری نشست پشت درهای بسته و انتشار مفاد آن جو ایجاد شده برای پیروزی تا اندازه زیادی فروکش کرده است و رسانه های دولت به بزرگنمایی توافق یولاخ می‌پردازند‌.

نکته دیگر تبلیغات رسانه ای، نتایج عملیات زمینی نیروهای مسلح آذربایجان را به چالش می‌کشد. فرماندهی نیروهای صلحبان روسیه در قره باغ کوهستانی ابراز امیدواری کرده است که جمعیت غیرنظامی تخلیه شده را به محل سکونتشان بازمی‌گرداند. ارتش آذربایجان مناطق زیادی را تصرف کرده است که بازگشت شهروندان غیرنظامی به روستاهای تصرف شده و شهرهای تحت محاصره تنها در صورت عقب نشینی نیروهای مسلح آذربایجان ممکن خواهد بود.