دانش نظامی: پهپاد کیزیل‌الما، اولین پهپاد موتور جت ارتش ترکیه

تاریخچه:

پس از اخراج ترکیه از پروژه تولید و تحویل اف-۳۵ توسط آمریکا، ترکیه از سال ۲۰۱۸ و از طریق شرکت بایکار روند توسعه و تولید یک پهپاد پیشرفته مجهز به رادار آرایه فازی با قابلیت انجام عملیات توسط هوش مصنوعی را آغاز کرد.

نیروی هوایی ترکیه قصد خرید F-35A CTOL را به تعداد ۱۱۰ تا ۱۲۰ فروند داشت. با این حال سفارش ثبت شده ترکیه ۶ فروند بود که یک فروند F-35 به شماره ۰۰۰۱-۱۸ در تگزاس تحویل شد و یک خلبان ترک نیز در ایالات متحده آموزش دید. بعد از خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ مجلس سنای آمریکا در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۸ با تصویب لایحه ای مانع صادرات جنگنده F-35 به ترکیه شد.

وزارت دفاع ترکیه قبل از تحریم آمریکا علاقمندی خود به خرید نسخه عمود پرواز F-35 را عنوان نموده بود و با توجه به عدم توانایی در تحویل این جنگنده اعلام کرد به جای نسخه F-35B STOVL، در کوتاه مدت نیروی دریایی ترکیه از پهپادهای (UCAV) تولید داخل مانند Bayraktar TB3 استفاده خواهد کرد.

ترکیه در آن زمان قصد ساخت یک ناو بالگردبر برای انجام ماموریت پشتیبانی از عملیات آب خاکی را داشت که بر اساس استفاده از جنگنده F-35B طراحی شده بود. این ناو امروزه با نام آنادولو وارد خدمت شده و در ساخت آن تغییراتی برای استفاده از پهپاد کیزیل‌الما داده شده است.

بیشتر بخوانید: دانش نظامی ناو آبی خاکی آنادولو (TCG Anadolu)

با وجود لغو فروش جنگنده و خارج کردن ترکیه از چرخه تامین قطعات F-35، کشور ترکیه تا سال ۲۰۲۲ اجزای مهمی از بدنه و موتور را برای برنامه F-35 تولید می کرد. با توجه به مشارکت و سطح تکنولوژی منتقل شده به ترکیه، این کشور تصمیم به ساخت یک پهپاد رادارگریز گرفت که تقریبا اکثر اجزای آن در دسترس بود.

در بخش موتور کشور اوکراین انتخاب شد. دو موتور توربوفن AI-25TLT و AI-322F ساخت شرکت ایوچنکو (Ivchenko) انتخاب شدند که از موتور AI-25TLT در نمونه های اولیه استفاده شده است.

در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲ یکپارچه سازی موتور با موفقیت انجام شد و دو ماه بعد در ۲۰ نوامبر ۲۰۲۲ تست تاکسی موفقیت آمیز بود. سیب سرخ ۱۳ روز بعد از تاکسی در ۳ نوامبر ۲۰۲۲ اولین پرواز موفقیت آمیز خود را انجام داد.

شرکت بایکار در ۱۵ مارس ۲۰۲۵ نیز ویدیویی از تست پروازی آخرین مدل در حال توسعه کیزیل الما منتشر کرد. در این ویدیو، تغییرات جزئی صورت گرفته در کیزیل الما نسبت به نمونه های قبلی نمایان است.

در اکتبر ۲۰۲۴، سلچوک بایراکتار، رئیس بایکار، اعلام کرد که تولید انبوه کیزیل الما آغاز شده است و یک پهپاد نیز تولید شده است. این شرکت قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ به تولید بیش از ۱۰ دستگاه دست یابد. همچنان تلاش برای توسعه و بهینه سازی پهپاد از جمله رادار و حسگرهای آن ادامه دارد.

طراحی:

بدنه پهپاد کیزیل‌الما از مواد ترموپلاستیک کامپوزیت کربن سبک ساخته شده و از طراحی پنهان کار بهره میبرد. این پهپاد از یک موتور توربوفن اوکراینی استفاده می کند. سیب سرخ از دو ورودی هوا کنار بدنه و طراحی بال ذوزنقه در میانه بدنه استفاده کرده است. دو کانارد نیز در دماغه پهپاد استفاده شده تا باعث افزایش قدرت مانور آن شود. همچنین در قسمت انتهایی دو سکان عمودی به صورت V شکل برای کنترل بهتر پهپاد قرار گرفته، اما سکان افقی در قسمت انتهایی حذف شده است.
این پهپاد دارای یک محفظه داخلی سلاح بوده و درون محفظه دو آویزگاه سلاح قرار گرفته است. همچنین بر روی هر بال سه آویزگاه سلاح قرار دارد که شش جایگاه نصب سلاح را در اختیار کیزیل‌الما قرار میدهد.

پهپاد سیب سرخ علاوه بر اینکه یک پهپاد رزمی (UCAV) بوده به عنوان یک پهپاد همبال (Wingman) نیز در نظر گرفته می شود. پهپاد وینگمن به نوعی پهپاد رزمی گفته میشود که همراه با جنگنده اصلی پرواز میکند. این پهپاد که دارای رادار نیز هست با پرواز به عنوان جنگنده پیشتاز به ثبت اطلاعات میدان نبرد قبل از رسیدن جنگنده می پردازد. در این حالت پهپاد وینگمن به عنوان قربانی یا فدایی برای جنگنده سرنشین دار عمل کرده و از غافلگیری آن جلوگیری می کند. پهپادهای وینگمن معمولا برای درگیری هوا به هوا طراحی می شوند و از طراحی رادارگریز بهره میبرند.

پهپاد کیزیل‌الما برای انجام ماموریت نبرد هوا-به-هوا، حملات استراتژیک، پشتیبانی هوایی نزدیک (CAS)، حملات موشکی، سرکوب پدافند هوایی دشمن (Suppression of Enemy Air Defenses – SEAD)، انهدام پدافند هوایی دشمن (Destruction of Enemy Air Defence – DEAD) و عملیات شنود و اختلال ارتباطی (SIGINT/ELINT) طراحی شده است.
پهپاد کیزیل‌الما توانایی برخاست از باند های کوتاه (LHD) و یا باندهای ناو پهپادبر مانند آنادولو و سایر ناوهای هواپیمابر را داراست.

موتور:

برای پهپاد کیزیل‌الما دو نوع موتور معرفی شده که با توجه به اینفوگرافی منتشر شده توسط شرکت بایکار برای ساخت سه نوع از این پهپاد استفاده خواهد شد.
پهپاد Kizilelma نسخه A: مجهز به یک موتور توربوفن AI-25TLT که فاقد پس سوز است.
پهپاد Kizilelma نسخه B: این نسخه مجهز به یک موتور توربوفن AI-322F دارای پس سوز است.
پهپاد Kizilelma نسخه C: مجهز به دو عدد موتور توربوفن AI-322F که دارای پس سوز است.
این سه نسخه در سرعت و برد و همچنین ارتفاع پروازی متفاوت خواهند بود با توجه اطلاعات موجود هر سه نوع یاد شده به مرور زمان ساخته خواهند شد و هنوز نسخه A در دست توسعه میباشد.

با توجه به اطلاعات منتشر شده در اینفوگرافی، مدل فعلی که در دست توسعه است از موتور توربوفن AI-25TLT بدون پس سوز استفاده میکند. موتور توربوفن AI-25TLT یک موتور نظامی بوده که در ابتدا توسط شرکت Ivchenko OKB در اوکراین شوروی ساخته شد. این موتور امروزه در شرکت سیچ (Sich) که دفتر مرکزی آن در زاپوریژیا (Zaporizhzhia) واقع شده است تولید میشود. این شرکت علاوه بر موتور یاد شده موتورهای هواپیما و بالگرد و همچنین توربینها و تاسیسات گازی صنعتی دریایی را نیز تولید میکند.

سیب سرخ دارای یک دوربین در قسمت زیر دماغه و یک رادار آرایه فازی ساخت ASELSAN در دماغه خود است. از مشخصات دوربین و رادار اطلاعاتی منتشر نشده است. اما بر اساس تصاویر موجود، دوربین زیر دماغه یک دوربین یکپارچه شده با بدنه است تا سطح مقطع راداری پهپاد کاهش یابد. در این پهپاد از یک سیستم جنگ الکترونیک پیشرفته نیز استفاده شده است.

به نظر میرسد این پهپاد از سامانه ضد پارازیت ADA-O ساخت اسرائیل نیز استفاده میکند. این سامانه برای اطمینان از دسترسی به GPS برای سکوهای زمینی در صورت وقوع جنگ الکترونیک بر روی GPS است. این سامانه را میتوان بر روی پلتفرمهای مختلف زرهی، وسایل نقلیه، توپخانه و انواع پلتفرمهای هوایی به کار برد. به طور کلی این سامانه در مسیر توسعه خود برای مقابله با هر گونه پارازیت بر روی GNSS در سطح جهانی کاربرد خواهد داشت. این سامانه بر روی پهپادهای هرمس و ایتان اسرائیلی نیز نصب شده است.

با توجه به این شواهد، در توسعه این پهپاد علاوه بر فناوری های آمریکایی در بدنه و موتور اوکراینی، از سیستم اسرائیلی نیز استفاده شده است.

تسلیحات:

پهپاد کیزیل‌الما توان حمل ۱‌/۵ تن تسلیحات نظامی اعم از بمب های هدایت شونده لیزری، بمبهای هدایت شونده دقیق TEBER و Lacin، موشک های هوا به هوا Gökdoğan و Bozdoğan و موشکهای کروز هوا به سطح SOM-J، HGK، LGK، Minyatür Bomba را دارد.

مشخصات پهپاد چند منظوره کیزیل‌الما (نمونه Kızılelma-A):

نوع: پهپاد رزمی چندمنظوره
تولیدکننده: شرکت بایکار
سازنده: ترکیه
اولین پرواز: ۲۰۲۲
طول: ۱۴/۷ متر
طول‌بال: ۱۰ متر
ارتفاع: ۳/۳ متر
موتور:
یک موتور توربوفن AI-25TLT در نمونه کیزیل‌الما-A
دو موتور توربوفن AI-322F در نمونه کیزیل‌الما-B
برد: ۹۲۶ کیلومتر
سرعت: حداکثر ۱۱۰۰ کیلومتر بر ساعت (۰/۹ ماخ)
سرعت کروز: ۷۳۵ کیلومتر بر ساعت (۰/۶ ماخ)
ارتفاع پروازی: ۴۵۰۰۰ پا (۱۴۰۰۰ متر)
مداومت پروازی: ۵ ساعت
بیشترین وزن برخاست: ۶۰۰۰ کیلوگرم
وزن سلاح قابل حمل: ۱۵۰۰ کیلوگرم
رادار: آرایه فازی فعال (AESA)
آویزگاه: دو آویزگاه در محفظه حمل سلاح و شش آویزگاه بر روی دو بال (هر بال سه آویزگاه)
تسلیحات: موشک کروز SOM، بمب های سقوط آزاد هدایت شونده با کیت LAÇİN، انواع بمب مینیاتوری ترکی، موشک هوا به هوای GÖKDOĞAN (شاهین)‌ و موشک هوا به هوا مادون قرمز BOZDOĞAN یا مرلین

منابع:
Bayraktar KIZILELMA
Bayraktar KIZILELMA Unmanned Combat Aircraft System
” Kızılelma ” ۲۰۲۳’de semalarda olacak!
Baykar Bayraktar Kizilelma
UAV Bayraktar Kizilelma: New Generation Turkish Combat Drone
Bayraktar KIZILELMA ilk motor entegrasyon testini başarıyla tamamladı
Kızılelma takes to the sky!
Bayraktar Kızılelma
IAI Unveils ADA-O to enable land platforms deal with GNSS anti-jammers