لبنان پس از گردنه انتخاب رئیس جمهور

برای پاسخ به این سوال باید مروری کوتاه بر تحولات سیاسی لبنان طی دو سال گذشته داشته باشیم.

تراژدی میشل عون و تغییر سیاست حزب الله

با انتهای ماه اکتبر ۲۰۲۲ دوران ۶ ساله ریاست جمهوری میشل عون بر لبنان پایان یافت تا این کشور بار دیگر فرصتی برای تغییر رهبران سیاسی خود را تجربه کند.

میشل عون که در سال ۲۰۱۶ نامزد رسمی حزب الله لبنان برای ریاست جمهوری بود هر چند با مخالفت های شدید جریان های داخلی لبنانی و همچنین کشورهای منطقه ای و بین المللی مواجهه بود اما در نهایت با اصرار حزب الله و همچنین تغییر تحولات منطقه ای به نفع جریان مقاومت توانست به صندلی ریاست جمهوری دست یابد.

دوران ریاست جمهوری میشل عون از همه نظر فاجعه بار به شمار می آید که مهم ترین علت آن را می توان در سیاست های تنش زای داخلی علیه مخالفان و ناتوانی در برقراری ارتباط با کشورهای خارجی عنوان کرد که همین مسئله باعث شد در دوران ریاست جمهوری وی لبنان از نظر اقتصادی و بین المللی در ضعیف ترین حالت خود طی سالهای گذشته قرار بگیرد؛ اما این همه ماجرا نبود.

حضور متحد اصلی حزب الله در قدرت هر چند برای مقاومت اسلامی فواید بسیاری از جمله حمایت از سلاح مقاومت را در پی داشت اما بار منفی حضور میشل عون به مراتب بیش از بار مثبت این ماجرا بود و هر چند حزب الله در روند اداره کشور مشارکت چندانی نداشت اما در تمامی سیاست های غلط و هزینه زا میشل عون و اطرافیانش به خصوص پرونده های فساد مالی و برخورد سنگین با مخالفان داخلی مقصر شناخته می شد.

از طرفی دیگر جریان سیاسی میشل عون یعنی جریان ملی آزاد به ریاست جبران باسیل از حزب الله توقع داشت که در اجرای سیاست های خود همراهی بیشتری نشان دهد که با جواب منفی حزب الله اختلافات بین دو طرف آغاز شد.
با پایان یافتن دوران ریاست جمهوری میشل عون حزب الله یکی از متحدان قدیمی خود یعنی سلیمان فرنجیه را برای ریاست جمهوری لبنان معرفی کرد اما از همان روزهای اول در رفتار و کلام مسئولان حزب الله مشخص بود که همانند سال ۲۰۱۶ از پافشاری حزب الله بر گزینه خود خبری نیست و حزب آماده است که در صورت ایجاد گزینه ای معقول و یا به قول سید حسن نصرالله گزینه ای که از پشت به مقاومت خنجر نزند حاضر است که به کاندید جریان رقیب رای بدهد.

این سیاست حزب الله را می توان بزرگترین درس این جنبش از انتخاب میشل عون به حساب آورد چرا که حزب الله دیگر نمی خواست بهای رفتار های متحدانش را بپردازد که در آن هیچ نقشی نداشته است.

جوزف عون و حزب الله .. نه دوستی و نه دشمنی

در وهله اول که به کارنامه جوزف عون و نقش آمریکا و کشورهای خارجی در حمایت از وی می نگریم این مسئله در اذهان متبادر می شود که عون نفر اول آمریکا در لبنان است و وظیفه او خلع سلاح حزب الله است؛ اما اتفاقات رخ داده در سالهای فرماندهی عون بر ارتش لبنان چیز دیگری را به ما می گوید.

جوزف عون در سالهای فرماندهی خود بر ارتش با درک کامل از عرصه سیاسی داخلی لبنان به طرز کاملا ماهرانه و هوشمندانه ای نقش خود را ایفا کرد به طوری که می توان او را از معدود فرماندهان ارتش دانست که با کمترین اصطکاک با حزب الله برخورد کرد و میزان هماهنگی بین ارتش و حزب الله در مسائل مختلف چه قبل از جنگ و بعد از جنگ حاکی از نبود تنش میان دو طرف حکایت دارد.

به عنوان مثال جنوب منطقه لیطانی تا منطقه مرزی با رژیم صهونیستی پس از جنگ ۲۰۰۶ در کنترل کامل ارتش لبنان بود و حزب الله هر چند به صورت رسمی و علنی فعالیتی در این منطقه نداشت اما به ساخت و ساز تاسیسات دفاعی در جنوب لبنان مشغول بود و ارتش لبنان هیچ گونه مزاحمتی برای مقاومت اسلامی ایجاد نکرد.

پس از عملیات طوفان الاقصی و باز شدن جبهه جنوبی در حمایت از مقاومت مردم غزه نیز رزمندگان مقاومت اسلامی تسلیحات سبک و سنگین مورد نیاز خود را از مناطق شمال لیطانی و بقاع در شرق لبنان به جبهه های جنوبی منتقل می کردند که مستلزم عبور از پست های ایست بازرسی ارتش لبنان در منطقه جنوب لیطانی بود و ارتش لبنان به طور کامل اجازه حمل و نقل تسلیحات را به مقاومت اسلامی می داد. هر چند این تصمیم ارتش و شخص جوزف عون از روی علاقه به مقاومت اسلامی نبود اما این نکته را به وضوح تاکید می کند که عون با درک کامل قدرت مقاومت چه در عرصه نظامی و چه عرصه سیاسی و اجتماعی به این نتیجه رسیده بود که نباید با حزب الله درگیر شود.

آینده لبنان در دوران عون

عروس خاورمیانه پنج سال بسیار سخت را پشت سر گذاشت و به تازگی از مهلکه دردناک جنگ همه جانبه رژیم صهیونیستی رهایی یافته است و در حال حاضر اولویت برای همه جریان های سیاسی و مردم این کشور بازگشت استقرار سیاسی و اقتصادی است.

انتخاب جوزف عون به عنوان شخصیت معتدلی که با همه جریان ها توان همکاری دارد را می توان اولین نشانه برای بازگشت استقرار به لبنان دانست اما آیا دشمنان حزب الله از مقابله با این جنبش برای حذف یا تضعیف آن دست خواهند کشید؟

به طور قطع نمی توان انتظار داشت که حزب الله از زیر ضرب دشمنان اش خارج شود اما با توجه به شکست رژیم صهیونیستی در نابودی قدرت نظامی حزب الله علیرغم شهادت فرماندهان مقاومت، کشورهای خارجی به خوبی می دانند که نمی توان حزب الله را از نظر نظامی شکست داد و از این روز زمین بازی با حزب الله را به مسائل سیاسی و اجتماعی تغییر خواهند داد چرا که حزب الله علیرغم جنگ و تبلیغات سنگین دشمنان داخلی اش نقش سیاسی خود را کاملا حفظ کرده و پس از رای نمایندگان حزب الله، جوزف عون به ریاست جمهوری رسید.

هدف دشمنان حزب الله در سالهای آینده هر چه که باشد خلع سلاح کامل حزب الله را محقق نخواهد کرد و باید گفت که هدف دشمنان حزب الله در سالهای آینده محدود کردن قدرت داخلی حزب الله و نه خلع سلاح خواهد بود.