رونمایی چین از دو جنگنده نسل ششم: چنگدو J-36 و شنیانگ J-50

جنگنده جی-۳۶ شرکت هواپیماسازی چنگدو (CAC) به دلیل طراحی منحصربه‌فرد توجه بیشتری را به خود جلب کرده است. این جنگنده برای اولین بار و به‌صورت عمومی در هنگام تست پروازی بر فراز شهر چنگدو و با همراهی یک فروند جنگنده J-20S دیده شد.

جنگنده J-36 دارای پیکربندی اصطلاحا الماس مانند دو بال دلتای بزرگ (diamond-like double delta wing) بدون دم و سکان عمودی است. حذف سکان عمودی برای کاهش سطح مقطع راداری انجام شده است. زوایای بال نشان دهنده بهینه سازی آیرودینامیکی آن برای قابلیت سوپرکروز است.

در این جنگنده برای افزایش مانورپذیری از پنج سطح کنترل در انتهای هر بال که شامل دو لبه کنترل افقی در لبه‌های بیرونی بال است استفاده شده است. (به عبارت دیگر پنج فلپ لبه فرار (trailing edge) در انتهای هر بال که دو فلپ در لبه کناری هر بال بصورت سکان فلپ کنترلی است.)

نکته بسیار جالب در مورد طراحی بدنه و موتور J-36 آن است که این جنگنده از سه موتور توربوفن با سطح مقطع راداری پایین، که احتمالا دو موتور جانبی آن دارای کنترل بردار رانش (TVC) هستند بهره میبرد. موتور با نازل متحرک مانورپذیری جنگنده را بیشتر میکند. استفاده از سه موتور، این جنگنده را بیش از پیش خاص کرده است و حرکتی بدیع در این مدل از جنگنده ها محسوب میشود. جنگنده جی-۳۶ در حالی از سه موتور استفاده میکند که در طرح ها و پیش‌نمایش های قبلی با دو موتور به تصویر کشیده شده بود.

سه ورودی هوا برای J-36 تعبیه شده است که یک ورودی هوا در بالای بدنه و پشت کاکپیت و دو ورودی هوای دیگر در زیر بدنه قرار دارد.

بر اساس اطلاعات موجود، طول تخمینی این نمونه از جنگنده J-36 بین ۲۰ تا ۲۶ متر است، و طول بال آن تقریباً ۲۴ متر با مساحت بالی بیش از ۲۰۰ متر مربع است. بیشترین وزن برخاست این جنگنده نیز بین ۴۵ تا ۵۵ تن تخمین زده میشود.

کارشناسان نظامی معتقدند جنگنده جی-۳۶ میتواند به سرعت ۲/۵ ماخ برسد و شعاع رزمی آن هم حدود ۳۰۰۰ کیلومتر است که برد بسیار بالایی برای جنگنده ها محسوب میشود.

سه دهلیز سلاح برای J-36 تعبیه شده است. دهلیز وسطی و بزرگ دارای طول تقریبی ۷/۶ متر است، که می‌تواند موشک‌هایی مانند موشکهای هوا به هوای PL-17 و یا موشکهای هوا به سطح سنگین تری در خود جای دهد. دو دهلیز کوچک تر نیز زیر بدنه J-36 وجود دارد که می‌تواند موشکهای کوچکتر را حمل کند. با توجه به دهلیزهای مهمات بزرگ، جی-۳۶ احتمالا نقش یک بمب‌افکن تاکتیکی را هم خواهد داشت.

جنگنده نسل ششمی دیگر چین، جنگنده J-50 شرکت هواپیماسازی شنیانگ (SAC) است. جنگنده J-50 نیز در ۶ دی ماه ۱۴۰۳ در جریان یک تست پروازی بر فراز شهر شنیانگ مشاهده شد.

جنگنده جی-۵۰ نیز از طراحی بدنه خاص جنگنده های نسل ششمی بهره میبرد. در این نمونه آزمایشی جنگنده J-50، شاهد ترکیبی از پیکربندی دلتا هستیم. J-50 یک جنگنده با پیکربندی پیکانی (cranked-arrow) با بال‌های لامبدا (Lambada wing) با نوک بال‌ افتاده (خمیده) است.

یکی از نکات جالب در طراحی بدنه و آیرودینامیک J-50 سطوح کنترلی متحرک و تا شونده آن است. سطوح کنترلی J-50 میتوانند تا شوند و به‌صورت افقی در امتداد بال قرار بگیرند و در هنگام نیاز باز شوند و به‌صورت دو باله عمودی عمل کنند. این قابلیت در نبود سکان عمودی، مانورپذیری و کنترل جنگنده را بهبود می‌بخشد. استفاده از این فناوری‌ نشان می‌دهد که J-50 هم برای برتری هوایی و هم برای نقش‌های ضربتی طراحی شده است.

بر اساس اطلاعات موجود، طول تخمینی این نمونه از جنگنده J-50 حدود ۲۲ متر است؛ طول بالی معادل ۲۲ متر دارد و مساحت بالش حدود ۱۴۵ متر مربع است. بیشترین وزن برخاست این جنگنده نیز حدود ۴۰ تن تخمین زده میشود. همچنین جنگنده جی-۵۰ میتواند به سرعت ۲ ماخ برسد و شعاع رزمی آن هم حدود ۲۲۰۰ کیلومتر است.

جنگنده J-50 از دو موتور بهره میبرد و دو ورودی هوا زیر بدنه این جنگنده تعبیه شده است.

جنگنده J-50 از لحاظ اندازه و جثه کوچکتر از جنگنده J-36 است. از این رو، دهلیزهای حمل مهمات نیز در جی-۵۰ کوچکتر است و موشکهای کمتری حمل میکند. اندازه متوسط ​​J-50، این جنگنده را برای عملیات بر روی ناوهای هواپیمابر مناسب تر میکند.

لازم به ذکر است نام این دو جنگنده نسل ششمی هنوز به صورت رسمی از سوی شرکتهای سازنده آن اعلام نشده است و اسامی که برای آنها بکار میرود گمانه زنی کارشناسان نظامی است.

به صورت کلی در خصوص این دو جنگنده باید گفت، اگر چه اطلاعات اولیه نشان می‌دهد که چین با به پرواز در آوردن جی-۳۶ و جی-۵۰ به جنگنده های نسل ششمی دست یافته است، اما همچنان نقش دقیق این جنگنده ها و توانمندیهای آنها ناشناخته است. در جنگنده های نسل ششم، علاوه بر ظاهر متفاوت آنها، بخش‌ها و جزئیات مهم دیگری زیر بدنه از طراحی موتور گرفته تا سامانه های کنترل و هوش مصنوعی و … وجود دارد که یک جنگنده را تبدیل به یک جنگنده نسل ششم واقعی میکند.

به هر روی، چین به پیشرفت های قابل توجهی در هوانوردی نظامی دست یافته است و در حال حاضر به نظر میرسد در زمینه جنگنده های نسل ششمی پیشتازی میکند. از سوی دیگر آمریکا نیز سالهاست که به دنبال محقق کردن جنگنده نسل ششمی خود تحت عنوان Next Generation Air Dominance (NGAD) است، اما این پروژه به دلیل پیچیدگی های فنی و هزینه‌های بسیار بالا با تأخیر و مشکل مواجه است. کشورهای اروپای غربی به همراهی ژاپن نیز برای اینکه از کاروان نسل ششم جا نمانند در حال کار بر روی دو طرح به نام های Tempest و Future Combat Air System هستند و روسیه نیز در حال کار بر روی یک جنگنده نسل ششم به نام PAK DP/ میگ ۴۱ است.

منابع:
Chengdu J-36
Chengdu J-50
J-50 Stealth Fighter Revealed
Delta Wing UAV
New Chinese Sixth-Gen Fighters