افزایش مشکلات اقتصادی در مناطق اشغالی یمن

پس از برقراری آتش بس بین ائتلاف سعودی و دولت یمن تحت حمایت انصارالله، تنش و اختلافات داخلی بین جناح های تابع عربستان سعودی و امارات برجسته تر شد و مناطق اشغالی یمن تبدیل به صحنه کشمکش بین چندین جناح از شورای انتقالی جنوب تا حزب اصلاح و بازماندگان علی عبدالله صالح و دیگر مقامات و فرماندهان محلی شد. این کشمکش ها عموما توسط مقامات عربستان و امارات و همچنین دیپلمات های آمریکایی مدیریت می‌شود و درگیری های مسلحانه با نقش آفرینی آنها به طور موقت خاموش می‌شود. در مجموع دولت مستعفی به نخست وزیری احمد عوض بن مبارک، (از مهره های امارات و آمریکا) در مناطق اشغالی یمن بر سر کار است و در حال حاضر به دلایل متعدد از جمله موارد یادشده، با مشکلات و چالش های زیادی روبروست.

قیمت ارز و سوخت در مناطق اشغالی یمن در ماههای اخیر افزایش بی سابقه‌ای داشته است و قیمت دلار پس از افزایش چندین برابری و رشد تا قیمت ۲۸۵۰ ریال، اکنون به ۱۶۲۰ ریال رسیده است. همچنین ریال سعودی تا سقف ۷۵۰ ریال افزایش یافته و اکنون در حدود ۴۲۸ ریال معامله می‌شود. قیمت دلار و ریال سعودی در عدن تقریبا سه برابر قیمت ارز در صنعا است و این موضوع نشان می‌دهد که دولت مستعفی علیرغم دسترسی بیشتر به منابع نفتی و سواحل یمن و موانع کمتر در حوزه سیاست خارجی، از قدرت و مدیریت ضعیف تری برخوردار است

سوخت در این مناطق نیز به یکی از مشکلات اساسی تبدیل شده و عرضه یا مدیریت منابع در انحصار یک جناح یا قبیله و یا شرکت خارجی افتاده است. به عنوان مثال منابع نفتی در شهر مارب در انحصار حزب اصلاح قرار دارد و درصدی از درآمدهای حاصله همراه با تنش و درگیری به قبایل آن مناطق پرداخته می‌شود.

در استان شبوه، مالکان جایگاه‌های سوخت اخیرا اعتصاب کرده و جایگاه‌های خود را تا برآورده شدن خواسته هایشان تعطیل کردند. آنها در نامه‌ای به عوض بن وزیر العولقی، استاندار دولت مستعفی در استان شبوه خواستار کاهش کمیسیون پنج درصدی خود از ارزش فاکتور خرید و پرداخت هزینه‌های حمل و نقل سوخت از سوی شرکت نفت و همچنین صدور اجازه خرید مواد سوختی از طرق دیگر توسط جایگاه‌ها، در صورت عدم موجودی مواد سوختی در شرکت نفت دولت مستعفی شده بودند. این اعتصاب به دلیل جنگ قدرت بین عوامل امارات از جمله عوض بن وزیر العولقی و حزب اصلاح اهمیت زیادی داشت و احتمالا با تحریک عوامل حزب اصلاح و با هدف تضعیف سیطره عوامل طرفدار امارات بر منابع نفتی استان شبوه انجام گرفته بود.

در نمونه دیگری، شرکت اماراتی المثلث الشرقی انحصار بازار فرآورده‌های نفتی در مجمع الجزایر سقطرا در جنوب یمن در دست گرفته و قیمت سوخت را به طور مستقل افزایش می‌دهد. این شرکت در ۵ مرداد برای دومین بار متوالی در طول یک ماه، قیمت هر بشکه ۲۰ لیتری نفت و گازوئیل را افزایش داده و قیمت آنرا از ۵۲ به ۵۴ هزار ریال و قیمت هر کپسول بزرگ گاز خانگی را از ۶۴ هزار ریال به ۶۸ هزار ریال افزایش داده است.

بی کفایتی عوامل دولت مستعفی و تنش های بی پایان بین جناح های تابع عربستان و امارات نارضایتی مردم مناطق اشغالی یمن را دوچندان کرده و میزان اعتراضات مردمی را به قطعی طولانی مدت برق، افزایش قیمت ارز، سوخت و کالاهای اساسی در استان های شبوه، حضرموت، ابین، عدن و لحج افزایش داده است.

مشکلات معیشتی در این مناطق تاثیر زیادی در گسترش اعتراضات مردمی داشته است و عربستان و امارات ناچار شده‌اند تا برای حفظ سیطره خود به سران قبایل بزرگ باج بدهند تا با زور مسلحین خود سیطره آنها را حفظ کنند. ایجاد ائتلاف قبایل حضرموت با پول سعودی ها و تلاش فرج البحسنی و احمد بن بریک، معاونان رئیس شورای انتقالی جنوب برای ایجاد یک تشکیلات مسلح با فادی حسن باعوم، رئیس دفتر سیاسی شورای جنبش جنوب (الحراک الجنوبی) برای ایجاد یک ائتلاف در سواحل حضرموت از مصادیق این موضوع است.

به طور خلاصه مشکلات مناطق اشغالی یمن را می‌توان اینگونه خلاصه کرد:

۱- عدن و لحج: فساد مالی و مدیریتی، قطع برق، تنش شورای انتقالی جنوب (تابع امارات) با نیروهای الدرع الوطن (تابع عربستان) و قبایل ساکن جنوب غربی یمن.

۲- شبوه: فساد مالی و مدیریتی، افزایش قیمت و‌ کمبود سوخت، تنش بین عوض بن وزیر العولقی (تابع امارات) و حزب اصلاح (تابع عربستان).

۳- حضرموت: تنش بین قبایل شمالی (تابع عربستان) و قبایل جنوبی (تابع امارات)، قطعی برق، کمبود کالاهای اساسی، سیطره ائتلاف بر منابع نفتی.

۴- ابین: تنش بین شورای انتقالی جنوب و القاعده در مدیریت مودیه، شورش فرماندهان محلی در اعتراض به عدم پرداخت حقوق از سمت شورای انتقالی جنوب.

۵- تعز: ناامنی و تنش مداوم بین فرماندهان حزب اصلاح، کمبود کالاهای اساسی (دسترسی اصلی تعز در کنترل انصارالله قرار دارد و جاده های دیگر صعب العبور هستند).

۶- مارب: تنش حزب اصلاح و قبایل بر سر کنترل منابع نفتی، تنش حزب اصلاح و عوامل امارات به ویژه سپهبد صغیر بن عزیز، تلاش احمد عبدالله صالح برای ورود به این شهر.

دولت مستعفی یمن به دلیل رقابت گسترده بین مقامات خود و جناح های تابع عربستان و امارات و همچنین عدم مشروعیت داخلی در مقایسه یا دولت صنعا، با مشکلات متعددی روبروست که نتایج آن در حوزه اقتصادی بیشتر از سایر حوزه ها نمود یافته است. شورای انتقالی جنوب، حزب اصلاح، بازماندگان علی عبدالله صالح، نیروهای العمالقه، القاعده و… هر یک داعیه دار اهداف و برنامه های مختلفی هستند و در این راستا برای کسب منابع داخلی و حمایت بیشتر خارجی تلاش می‌کنند. این تنوع موجب شده تا درگیری‌های داخلی در مناطق اشغالی همچنان ادامه یابد و حل بحران یمن از طریق مذاکره با دولت صنعا متوقف شود.