تحولات افغانستان، ۲۶ شهریور ۱۴۰۴

۱- در ۵ شهریور ماه، رسانه‌های محلی از درگیری مسلحانه نیروهای مرزبانی تاجیکستان با مسلحین طالبان در منطقه مرزی داونگ در شمال استان بدخشان خبر داده‌اند. به روایت تاجیک ها، قاچاقچیان تحت حمایت طالبان از مرزها برای انتقال محموله های مواد مخدر و… استفاده می‌کنند. اما طالبان مدعی است که این درگیری پس از پیشروی شرکت‌های استخراج معدن چینی و تخریب بستر دریای آمو آغاز شده و طرف تاجیکستانی بیش از ۳۵۰ نفر از مخالفین را در خاک خود جای داده است. در نهایت این درگیری پس از جلسه امنیتی بین طرفین حل و فصل شد.

۲- در ۱۵ شهریور ماه، سفارت ایران در افغانستان دومین محموله کمک‌های امدادی خود را برای زلزله‌زدگان افغانستان به کابل منتقل کرد. این محموله شامل ۵۰ تن مواد غذایی، بهداشتی و پتو است که با حضور سفیر ایران به مقامات حکومت طالبان تحویل داده شده است.

در همین حال، خبرگزاری رویترز گزارش کرده است که دولت آمریکا برنامه‌ای برای ارائه کمک های بشردوستانه به افغانستان ندارد. آمریکایی ها در گذشته مدعی شده بودند که کمک های مالی آمریکا به افغانستان به دست طالبان می‌رسد و آنرا قطع کرده‌اند. لازم به ذکر است که طبق اعلام رسانه های نزدیک به طالبان، تعداد جان باختگان زلزله در شرق افغانستان به ۲۲۰۵ نفر و شمار زخمی‌ ها به ۳۶۴۰ نفر رسیده است.

۳- در ۱۷ شهریور ماه، ملا عبداللطیف منصور، وزیر آب و انرژی حکومت طالبان با آننه‌گیلدی سپر اف، وزیر انرژی ترکمنستان، مراد آرتیک اف، رئیس پروژه بین المللی «تاپ» و خواجه عوض اف، سفیر ترکمنستان در افغانستان دیدار و پیرامون گسترش همکاری طرفین در حوزه صادرات برق از ترکمنستان به افغانستان گفتگو کرد. در نتیجه این گفتگوها ترکمنستان و طالبان با انتقال هزار مگاوات برق از ترکمنستان به افغانستان جهت تسریع اجرای امور پروژه انتقال برق «تاپ ۵۰۰» و همکاری‌های مشترک در تطبیق پروژه تاپی موافقت کردند.

پروژه تاپی، پروژه خط لوله گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند است که اجرای آن پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان به طور جدی تری دنبال می‌شود. این پروژه اثر منفی بر مبادلات گازی ایران با پاکستان و هند دارد و به نوعی رقابت ترکمنستان با ایران محسوب می‌شود.

۴- در ۲۰ شهریور ماه، بالگرد نظامی ارتش افغانستان حامل ملا هدایت الله بدری، وزیر معادن و نفت خام حکومت طالبان و حیات الله مبارک، استاندار غور، در جریان سفر به شهرستان تولک سقوط کرد. به گفته رسانه های طالبان، این حادثه در اثر مشکل فنی بالگرد رخ داده و به هیچ یک از مسافران آن آسیبی نرسیده است. این رسانه ها تاکید کردند که مقامات طالبان از این حادثه جان سالم بدر برده‌اند.

سقوط بالگردهای ارتش پیشین افغانستان به دلیل نگهداری غیر اصولی و فرسودگی ناشی از عدم رسیدگی متخصصین است.

۵- در ۲۲ شهریور ماه، یک هیئت دیپلماتیک آمریکایی به همراه زلمی خلیلزاد، فرستاده پیشین در امور افغانستان با هماهنگی وزارت خارجه طالبان امروز وارد شهر کابل، پایتخت افغانستان شده تا درباره آزادی زندانیان آمریکایی از زندان های طالبان گفتگو کنند.

همراهی زلمی خلیلزاد نشان دهنده ارتباط مستقیم و نزدیک ترامپ با این ماجراست. در واقع خلیلزاد رابطی است که پیام های ترامپ را به طالبان منتقل می‌کند. از این رو احتمال می‌رود که زندانیان آمریکایی در روزهای آینده در ازای پرداخت های مالی سازمان ملل با تایید آمریکا، در یک یا دو مرحله به طور کامل آزاد شوند. ترامپ هم طبق معمول با این حرکات به خودنمایی و تبلیغات داخلی و ژست صلح طلبی بپردازد.

۶- در ۲۳ شهریور ماه، سخنگوی وزارت خارجه ازبکستان در یک کنفرانس خبری، گزارش رسانه‌های افغانستانی درباره موافقت دولت این کشور با بازگرداندن بالگردها و هواپیماهای نظامی ارتش پیشین افغانستان به حکومت طالبان را تکذیب کرد.

بیشتر بخوانید: بازگرداندن بالگردهای ارتش پیشین افغانستان به طالبان

۷- در ۲۳ شهریور ماه، هیئت دیپلماتیک آمریکایی به ریاست آدام بویلر، نماینده ویژه ترامپ در امور زندانیان، با ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست وزیر حکومت طالبان، دیدار و پیرامون روابط دوجانبه و امور زندانیان آمریکایی گفتگو کرد.

این هیئت روز گذشته نیز با امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان دیدار کرده بود. همچنین «زلمی خلیلزاد» رابط بین طالبان و آمریکا نیز در این دیدارها حضور دارد و علیرغم دوری از مقامات دولتی در دولت دوم ترامپ، همچنان به نقش آفرینی خود در این روابط ادامه می‌دهد.

۸- در ۲۵ شهریور ماه، عمران خان، نخست‌ وزیر پیشین پاکستان، در اظهارات اخیرش با انتقاد از ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش این کشور گفت، “روابط پاکستان با افغانستان از زمان فرماندهی وی عمداً خراب شد و تلاش بر تحریک افغانستان به جنگ با پاکستان است. این جنگ تنها مخالفان طالبان را خوشحال می کند و به ارتش پاکستان نقش نجات دهنده غرب را می‌دهد‌.”

عمران خان با تحلیل روند تنش با طالبان و اخراج گسترده مهاجران افغان، پاکستان را قربانی این سیاست خواند و از عملیات نظامی در مناطق قبایلی به ویژه در ایالت خیبرپختونخوا انتقاد کرد. عمران خان افزود این روش هیچگاه صلح نمی‌ آورد و صلح پایدار فقط از راه گفتگو به دست می‌ آید. ما باید یک هیئت صلح به رهبری محمود خان اچکزی به افغانستان بفرستیم و از طریق مذاکره به راه حلی برای صلح پایدار در منطقه برسیم.

۹- در ۲۶ شهریور ماه، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش خود از وضعیت افغانستان، کاهش حملات گروه تروریستی داعش را اعلام خواهد کرد. این گزارش قرار است امروز چهارشنبه در نشست شورای امنیت ارائه شود. طبق این گزارش، آمار حملات داعش در افغانستان از اول ماه می سال ۲۰۲۵ میلادی تا ۳۱ ژوئن، از لحاظ شمار و مقیاس کاهش پیدا کرده است. دبیر کل سازمان ملل در این گزارش افزوده است که نیروهای امنیتی حکومت طالبان همچنان به تعهد خود در اجرای عملیات امنیتی برای سرکوب داعش در سراسر این کشور از جمله‌ استان های کابل، کنر و ننگرهار ادامه می‌دهند.

ارائه این گزارش برای تداوم اعطای کمک های مالی نهادهای بین المللی زیر مجموعه سازمان ملل متحد به حکومت طالبان تاثیرگذار است. طالبان برای جلب رضایت سازمان ملل و کشورهای حامی مالی این سازمان به ویژه آمریکا ناچار است که اقدامات امنیتی مدنظر آنها را در جغرافیای افغانستان اجرا کند.

۱۰- در ۲۳ شهریور ماه، طبق گزارش رسانه‌های افغانستانی، شخصی به نام «معروف غلامی» از فرماندهان جهادی هرات و از افراد نزدیک به اسماعیل خان، در خیابان شهید مفتح شهر مشهد ترور شده است. این ترور در دفتر شخصی وی رخ داده و ضارب بعد از شلیک دو گلوله به سر او، از محل فرار کرده است. هنوز نام و انگیزه ضارب یا عوامل این ترور مشخص نیست. دادستان عمومی و انقلاب استان خراسان رضوی اعلام کرده است، سه فرد مظنون را در ارتباط با قتل معروف غلامی بازداشت کرده‌اند.

معروف غلامی با نام مستعار «حاجی معروف خان»، از افراد نزدیک به اسماعیل خان، فرمانده جهادی و از رهبران حزب جمعیت اسلامی افغانستان در هرات بود. او در نبردهای پس از سقوط دولت اشرف غنی با طالبان نقش برجسته‌ای داشت و در کنار اسماعیل خان در هرات می‌جنگید.

این اقدام خطرناک اولین ترور فرماندهان ضد طالبان در خاک ایران است و انتظار می‌رود که با عوامل آن مطابق قانون برخورد شود. در صورتی که منشا این اقدام اختلافات داخلی بین طرف های افغانستانی باشد و توسط عوامل طالبان انجام شده باشد، دستگاه های امنیتی ایران باید از شیوع آن به دیگر شهرهای ایران جلوگیری کنند و این شهرها را از وقوع ناامنی و درگیری مسلحانه احتمالی بین افغانها حفظ کنند.