دانش نظامی: جنگنده چند منظوره سوخو-۲۷

مشخصات جنگنده Su-27:
– جنگنده چند منظوره/برتری هوایی
– کشور سازنده: شوروی/روسیه
– کارخانه سازنده: Sukhoi
– اولین پرواز: ۲۰ می ۱۹۷۷
– تعداد ساخته شده: ۸۰۹ فروند ، در حال ساخت از سال ۱۹۸۲
– طول: ۲۱٫۹ متر
– طول سطح بال: ۱۴٫۷ متر
– ارتفاع: ۵٫۹۲ متر
– وزن خالی: ۱۶,۳۸۰ کیلوگرم
– بیشترین وزن برخاست: ۳۰,۴۵۰ کیلوگرم
– نوع موتور: ۲ موتور توربوفن پس سوزدار Saturn AL-31F
– بیشترین سرعت: ۲,۵۰۰ کیلومتر در ساعت
– برد عملیاتی: ۳,۵۳۰ کیلومتر
– سقف پروازی: ۱۹,۰۰۰ متر

تسلیحات قابل حمل جنگنده Su-27:
– یک توپ ۳۰ م.م GSh-30-1
– ۱۰ جایگاه خارجی برای حمل مهمات تا وزن ۴۴۳۰ کیلوگرم
– بمب های خوشه ای RBK-250 و RBK-500
– راکت:
راکت های ۸۰ م.م S-8 با برد ۱ تا ۴٫۵ کیلومتر
راکت های ۱۲۲ م.م S-13 با برد ۱ تا ۴ کیلومتر
راکت های ۳۴۰ م.م S-25 با سقف برد ۳ کیلومتر
– موشک:
موشک هوا به هوا کوتاه برد Vympel R-73E با برد ۳۰ کیلومتر
تمامی نسخه های موشک هوا به هوا میان برد Vympel R-27 با برد ۴۰ تا ۱۷۰ کیلومتر

جنگنده Sukhoi Su-27 با نام ناتو Flanker، یک جنگنده دو موتوره طراحی و ساخته شده توسط شرکت Sukhoi روسیه/شوروی است.
این جنگنده به عنوان رقیب جنگنده های غربی Grumman F-14 Tomcat و F-15 Eagle طراحی و ساخته شده است.
جنگنده مذکور برای مأموریت‌های برتری هوایی ساخته شده و در نسخه های بعدی توانایی انجام تمام مأموریت‌های هوایی را بدست آورده است.

طراحی
در سال ۱۹۶۹ اتحاد جماهیر شوروی از برنامه F-X آمریکا مطلع شد که نتیجه آن ساخت جنگنده F-15 Eagle بود، از این رو مقامات شوروی خواستار طراحی یک جنگنده جدید شدند.
بنا به دستور مقامات شوروی جنگنده جدید باید چابک ، سرعت بالای ۲ ماخ و توانایی حمل تسلیحات سنگین را داشته باشد.
طراحی آیرودینامیکی این طرح توسط شرکت TsAGI با همکاری شرکت Sukhoi design bureau آغاز شد. بعد از طرح اولیه این برنامه به دو قسمت مجزا تقسیم شد که با اسم LPFI یا Lightweight PFI و TPFI یا Heavy PFI شناخته می شود.
برنامه LPFI منجر به ساخت جنگنده Mikoyan MiG-29 شد که یک جنگنده تاکتیکی بود و برنامه TPFI منجر به ساخت جنگنده Su-27 شد که توسط شرکت Sukhoi OKB هدایت می شد.
لازم به ذکر است که Sukhoi Su-27 به عنوان مکمل جنگنده Mikoyan MiG-29 توسعه یافته است.

جنگنده Su-27 در نیروی هوایی
طرح اولیه شرکت سوخو با اسم T-10 برای اولین بار در تاریخ ۲۰ می ۱۹۷۷ پرواز کرد.
نسخه پیش نمونه T-10 توسط ناظران غربی شناسایی شده و با اسم Flanker-A در غرب شناخته شد.

طرح T-10 با مشکلات زیادی روبه رو بود. میخائیل سیمونف ، طراح اصلی ، مسئولیت اصلاح طرح موجود را به منظور اصلاح همه عیب های آن بر عهده گرفت. این تقریباً شبیه طراحی مجدد آن از ابتدا بود. فقط ۳ ماه زمان برد تا این تغییرات را انجام داده و عملکرد آن را بهبود بخشند. Nacelles(قسمت محصور شده از هواپیما ، قابل تنظیم و غیره ، که در آن موتور قرار دارد یا محموله یا مسافر در آن حمل می شود.) موتور ساده تر ساخته شد، ریشه بال و بال با بدنه ترکیب شدند تا یک سطح بالابر بزرگ ایجاد شود، طراحی ارابه فرود جلویی تغییر یافت و به ورودی هوا نزدیکتر شدند. باله های دم دوقلو برای بهبود خصوصیات آیرودینامیکی از روی موتور به کنار آن منتقل شدند. موقعیت ترمزهای هوایی به پشت کابین خلبان منتقل شد. تعداد پایلونهای جنگ‌افزار از ۸ به ۱۰ افزایش یافت.

پس از پایان تغییرات انجام شده، در یک پروازی آزمایشی، هنگامی که نمونه اولیه جدید با سرعت ۲۳۰۰ کیلومتر در ساعت در حالی که airframe (ساختار مکانیکی یک هواپیما به عنوان airframe معروف است. این ساختار به طور معمول شامل بدنه ، ارابه های فرود ، سطح های تثبیت شده در دم هواپیما و بالها در نظر گرفته می شود. بدون در نظر گرفتن سیستم پیشران.) را آزمایش می کرد پرواز می کرد، دماغه از بین می رود و متأسفانه خلبان آزمایشی زنده نماند. در حین پرواز آزمایشی دیگر در هنگام مانورهای سنگین ، ریشه بال نابود شد. اما مهارت خلبان آزمایشی نیکولای به او اجازه داد هواپیما را تنها با یک بال عملیاتی بنشاند! پس از انجام آزمایش های اولیه، نمونه‌های اولیه به نیروی هوایی تحویل داده شد تا قابلیت ها و آسیب پذیری های آن را آزمایش کند.

بعد از رفع ایرادات و ساخت ۱۰ پیش نمونه تمام نقص های جنگنده برطرف شد و با اسم نهایی Su-27 وارد چرخه تولید شد.
نسخه دهم پیش نمونه به طور رسمی با اسم P-42 معرفی شد و توانست تعدادی از رکورد های جهانی هوانوردی را به نام خود کند.
نسخه P-42 Streak Flanker ، فاقد هرگونه تسلیحات و سامانه های راداری بوده و مجهز به موتور های اصلاح شده بود تا برای تست های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
تولید رسمی جنگنده Su-27 که برخی اوقات با اسم Su-27S و نام ناتو Flanker-B نیز شناخته می شود از سال ۱۹۸۵ شروع شد و از همان سال وارد خدمت نیروی هوایی و نیروی پدافند هوایی شوروی شد. و برای دفاع در برابر بمب افکن های سنگین B-1b و B-52G/H استفاده شده است.
وظیفه دیگر این جنگنده اسکورت بمب افکن های Tu-95. Tu-22M و Tu-160 است.

نسخه دو سرنشینه و مختص آموزش این جنگنده با اسم Su-27UB و نام ناتو Flanker-C شناخته می شود که برای آموزش افسران جدید مورد استفاده قرار می گیرد.

در کنار طراحی نسخه آموزشی برای نیروی دریایی ، نیروی هوایی شوروی در حال طراحی یک طرح برای جایگزینی با جنگنده های Su-24 بود که توانایی مقابله در برابر جنگنده های F-15 و F-16 آمریکایی را داشته باشد.

دفتر طراحی سوخو طرح دو سرنشینه Su-27UB را برای جایگزینی مطرح کرد در حالی که نیروی هوایی شوروی به دنبال یک طرح همانند سوخو ۲۴ بود تا دو خلبان در کنار یکدیگر قرار گیرند.
بعد از طراحی نسخه اولیه توسعه یافته با اسم Su-27IB شناخته شد که همانند سوخو ۲۴ دو خلبان در کنار یکدیگر قرار می گرفتند. در سال ۱۹۹۴ اولین هواپیمای تولیدی از برنامه Su-27IB با اسم Su-34 و با اسم ناتو Fullback معرفی شد.

جنگنده Su-27 در نیروی دریایی
ساخت نسخه مختص نیروی دریایی با نام Su-27K و با نام ناتو Flanker-D بعد از ساخت اولین پیش نمونه نیز در دستور کار شرکت سوخو قرار گرفت.
برخی از نسخه های اولیه T10 برای انجام آزمایشات مختص نیروی دریایی اصلاح شده و با اسم T10K ساخته شدند.
نسخه های ساخته شده مجهز به کانارد ، قلاب فرود ، سامانه های الکترونیکی مختص نیروی دریایی ، لوله سوخت گیری هوایی و چراغ مادون قرمز در دماغه بودند.
اولین نسخه از T10K در سال ۱۹۸۷ توسط خلبان مشهور شوروی Viktor Pugachev که مانور کبرا را اجرا کرده است پرواز کرد.
این تست در اکراین و از یک عرشه پرش همانند عرشه ناو هواپیمابر اجرا شد تا اینکه هواپیما در سال ۱۹۸۸ در طی یک حادثه نابود شد.

تولید اولین نسخه جنگنده Su-27K (Su33) در ماه نوامبر سال ۱۹۸۹ انجام شده و تست های این جنگنده توسط Viktor Pugachev بر روی ناو هواپیمابر کوزنتسوف صورت پذیرفت.
نسخه آموزشی برای نیروی دریایی از سال ۱۹۸۹ شروع شده و با اسم Su-27KUB شناخته شد. این نسخه همانند نسخه آموزشی ساخته شده برای نیروی هوایی بوده و هر دو خلبان در کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند.

دانش نظامی: جنگنده چند منظوره سوخو-۳۳

اولین نسخه از این مدل در سال ۱۹۹۰ پرواز کرده و اقدام به سوخت گیری هوایی کرده است.

بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ ، روسیه توسعه نسخه های ۳۰ ، ۳۳ ، ۳۴ ، ۳۵ ، ۳۷ را شروع کرد.

صادرات و توسعه بعد از فروپاشی شوروی
در سال ۱۹۹۱ کارخانه Komsomolsk-on-Amur Aircraft Plant و Irkutsk نسخه های صادراتی جنگنده Su-27 را توسعه دادند که شامل نسخه تک صندلی Su-27SK و نسخه آموزشی دو صندلی Su-27UBK بود که به کشور های: چین ، ویتنام ، اتیوپی و اندونزی صادر شد.
در سال ۱۹۹۸ نسخه Su-27SK با اسم Shenyang J-11 تحت مجوز روسیه در چین تولید شد.
اولین سری از این جنگنده ها توسط کارخانه های چینی مونتاژ شده و در ۱۹۹۸ اولین پرواز خود را انجام دادند.
اولین سری تولید شده تحت مجوز روسیه در چین که به تعداد ۱۰۰ فروند بود، با اسم J-11A شناخت می‌شود.
نسخه های بعدی که با اسم J-11B ساخته شده است ، به صورت گسترده از تجهیزات چینی استفاده می کند.

از سال ۲۰۰۴ ، نیروی هوایی روسیه دست به به روز رسانی کلی ناوگان پیر و فرسوده خود زد که در این برنامه جنگنده های Su-27 به استاندارد Su-27SM به روز شدند.
جنگنده های Su-27SM جزو نسل ۴+ هستند.
در این ارتقاء جنگنده های مذکور مجهز به موشک‌هایِ هوا به هوایِ هدایت راداریِ فعال R-77 شدند، علاوه بر این جنگنده ها توانایی حمل تسلیحات زیر را نیز به دست آورده اند:
موشک های Kh-29T/TE/L و Kh-31P/Kh-31A
بمب های KAB-500KR و KAB-1500KR

در حال حاضر نیروی هوایی روسیه جنگنده های Su-27 با استاندارد SM3 را دریافت کرده که نسبت به نسخه های قبلی ۳ برابر توانایی بیشتری دارند.
در استاندارد جدید هواپیما مجهز به دو پایلون جدید، سازه قوی تر، سامانه های رادیویی جدید، سلاح های بروز و نمایشگر های چند منظوره شده است.

جدید ترین و پیشرفته ترین نسخه Su-27 ، با اسم Su-35S شناخته می‌شود. قبلاً اسم این جنگنده Su-27M ، Su-27SM2 و Su-35BM بوده است.

نگاهی کلی به تمام نسخه های توسعه داده شده از جنگنده Su27-Flanker

– نسخه های ساخته شده جنگنده Su-27 توسط شوروی:

۱- نسخه T10 با نام ناتو Flanker-A اولین پیش نمونه ساخته شده این جنگنده است.
۲- نسخه T10S که مدل بهبود یافته T10 برای تولید است.
۳- نسخه P-42 مدل ساخته شده مختص آزمایشات و کسب رکورد های هوایی است.
در این نسخه تمام تسلیحات و رادار ها حذف شده و وزن خالی هواپیما به ۱۴,۱۰۰ kg رسیده و از موتور های بهبود یافته تر استفاده می کند.
۴- نسخه Su-27 که اولین سری تولیدی مجهز به موتور های AL-31 بوده است.
این نسخه در تعداد محدود تولید شده است
۵- نسخه Su-27S با نام ناتو Flanker-B ، نسخه اولیه تک نفره که به موتور بهبود یافته تر AL-31F مجهز شده است.
این نسخه با اسم T10P نیز شناخته می شود.
۶- نسخه Su-27P با نام ناتو Flanker-B ، نسخه استاندارد بدون توانایی شلیک تسلیحات هوا به زمین ساخته شده به صورت اختصاصی برای نیروهای پدافندی شوروی است.
این نسخه با اسم Su-27 خالی بدون پسوند و پیشوند هم شناخته می شود.
۷- نسخه Su-27UB با نام ناتو Flanker-C ، نسخه اولیه آموزشی و دو سرنشینه است.
۸- نسخه Su-27SK ، نسخه صادراتی Su-27S تک سرنشینه که در سال ۱۹۹۲ الی ۱۹۹۶ به چین صادر شده و با اسم Shenyang J-11 در چین منتاژ شده است.
۹- نسخه Su-27UBK ، نسخه صادراتی آموزشی Su-27UB است.
۱۰- نسخه Su-27K که با نام Su-33 و نام ناتو Flanker-D نیز شناخته می شود
نسخه تک سرنشینه مجهز به بال های تاشو و کانارد که در تعداد اندکی ساخته شده است.

دانش نظامی: جنگنده چند منظوره سوخو-۳۳

۱۱- نسخه Su-27KUB یا Su-33UB ، نسخه آموزشی دو سرنشینه ساخته شده از روی Su-27K و Su-27KU که همانند Su-34 مجهز به صندلی های کنار هم خلبان بود. (تنها یک پیش نمونه از این مدل ساخته شده است.)

“تفاوت دو نمونه را در بخش Su-34 توضیح خواهیم داد“

۱۲- نسخه Su-27M یا Su-35 یا Su-37 که با نام ناتو Flanker-E/F شناخته می شود. نسخه اثباتگر تکنولوژی مشتق شده از روی Su-27S که تک سرنشینه بود.
۱۳- نسخه Su-27PU یا Su-30 ، نسخه دو سرنشینه رهگیر Su-27P که مکمل جنگنده های MiG-31 متعلق به نیروهای پدافندی شوروی ساخته شده است.
بعد ها این نسخه با اسم Su-30 شناخته شده و به یک جنگنده چند منظوره تبدیل شد تا برای بازار صادرات تولید شود.
۱۴- نسخه Su-32 یا Su-27IB ، مدل دو سرنشینه و پیش نمونه نسخه های Su-32FN و Su-34 است.

– نسخه های ساخته شده جنگنده Su-27 توسط روسیه:

۱۵- نسخه Su-27PD ، مدل اثبات گر تکنولوژی و تک سرنشینه که مجهز به لوله سوخت گیری و سامانه هدایت لیزری بوده است.
۱۶- نسخه Su-30M/MK ، مدل دو سرنشینه و چند منظوره که در اواسط دهه ۱۹۹۰ برای ارزیابی توسط ارتش روسیه تولید شده است.نسخه صادراتی این مدل با اسم Su-30MK شناخته می شود که به کشور های مختلف صادر شده.
نسخه های Su-30MKA برای الجزایر ، نسخه های Su-30MKI برای هند ، نسخه های Su-30MKK برای چین و نسخه های Su-30MKM برای مالزی
۱۷- نسخه Shenyang J-11 که مدل چینی Su-27SK است.
۱۸- نسخه Su-27SM با نام ناتو Flanker-B Mod.10 ، نسخه بروز رسانی شده جنگنده های Su-27S است.
۱۹- نسخه Su-27SKM ، مدل چند منظوره و تک سرنشینه برای صادرات که از روی Su-27SK مشتق شده و ارتقاء هایی در کابین خلبان ، سامانه جنگ الکترونیک و لوله سوخت گیری داشته است.
۲۰- نسخه Su-27UBM که مدل بروز رسانی شده Su-27UB دو سرنشینه است.
۲۱- نسخه Su-27SM2 که مدل بروز رسانی شده Su-27 های روسی به استاندارد ۴+ بوده و برخی از تجیهزات Su-35BM شامل رادار Irbis-E و موتور های ارتقاء یافته را دریافت کرده است.
۲۲- نسخه Su-27SM3 همان Su-27SM است که به جای ارتقاء دوباره از نو ساخته شده است.
۲۳- نسخه Su-27KUB که مدل دو سرنشینه Su-27K ناو نشین است تا برای آموزش و ماموریت های چند منظوره مورد استفاده قرار گیرد.
۲۴- نسخه Su-35BM یا Su-35S که با اسم Last Flanker نیز شناخته می شود ، آخرین نسخه از خانواده فلانکر است که تولید شده و مجهز به موتور های بردار رانش AL-41F1S ، رادار N035 Irbis-E و سطح مقطع راداری کاهش یافته است.

– نسخه های جنگنده Su-27 خارج از کشور مبدأ:

۲۵- نسخه Su-27UB1M مدل بروز رسانی شده Su-27UB توسط اکراین
۲۶- نسخه Su-27UP1M مدل بروز رسانی شده Su-27UP توسط اکراین
۲۷- نسخه Su-27S1M که مدل بروز رسانی شده Su-27S توسط اکراین
۲۸- نسخه Su-27P1M که مدل بروز رسانی شده Su-27P توسط اکراین

نام نسخه های خانواده فلانکر:
Sukhoi Su-27 Flanker
Sukhoi T10 Flanker-A
Sukhoi Su-27S/P Flanker-B
Sukhoi Su-27UB Flanker-C
Sukhoi Su-27SM Flanker-B Mod1

Sukhoi Su-30 Flanker-C
Sukhoi Su-30SM Flanker-H
Sukhoi Su-30MKK Flanker-G

Sukhoi Su-33 Flanker-D

Sukhoi Su-35 Flanker-E

Sukhoi Su-37 Flanker-F

منابع مقاله سوخو۲۷:
https://defencyclopedia.com/2015/01/17/origins-how-the-iconic-su-27-fighter-was-born-part-1/
https://www.britannica.com/technology/F-16
https://www.globalsecurity.org/military/world/russia/su-27.htm