مسجد حضرت فاطمه زهرا (س) باکو یکبار دیگر خبرساز شد!

هفته گذشته ویدیویی در شبکه های اجتماعی با عنوان «آنها بالاخره به هدف خود رسیدند» منتشر شد که نشان می داد کارگران مشغول عملیات تخریب مسجد فاطمه زهرا(س) هستند.

پایگاه خبری تحولات جهان اسلام نمی تواند صحت ویدیو را تایید و یا رد کند. از طرفی تاکنون خبر موثقی مبنی بر تایید یا رد این رویداد در هیچ یک از خبرگزاری های جمهوری آذربایجان منتشر نشده است و تلاش برای ارتباط با روابط عمومی مسجد که تا پیش از این حضور فعالانه ای در شبکه های اجتماعی داشتند نیز به نتیجه ای نرسیده است.

با این حال، این یادداشت درصدد آن است که به یک سوال پاسخ دهد: چرا مساله تخریب مسجد حضرت فاطمه زهرا (س) از اهمیت ویژه ای برخوردار است؟

در سال ۱۹۹۶، برخی دینداران محله ینی گونشلی با جمع آوری نذورات و کمکهای مردمی، قطعه زمینی برای بنای مسجد حضرت فاطمه زهرا خریداری نموده و ضمن اخذ مجوز بنای این مسجد به همراه یک مدرسه، عملیات ساخت و ساز را آغاز نمودند لکن چندی بعد با حکم فرماندار شهر باکو بنای این مسجد متوقف شده و در سال ۲۰۰۲ مجوز پیشین باطل گردید فلذا فرمانداری خواهان تخریب مسجد و بازپس دادن زمین به دولت گردید که برخی فعالان رسانه ای، این اقدام را ناشی از طمع برخی کارگزاران حکومتی به زمین با ارزش این مسجد دانسته اند.

هرچند دادگستری جمهوری آذربایجان در پرونده شکایت فرمانداری از هیئت امنای مسجد، ابتدا حکم به نفع مسجد صادر نمود اما بعدها در بهبوهه اوج گرفتن سیاست های ضد اسلامی جمهوری آذربایجان در حدود سال ۲۰۰۹ که به دنبال ممنوعیت حجاب در مدارس و برگزاری مسابقات یوروویژن صورت پذیرفت، حکم به نفع فرمانداری تغییر یافته و تصمیم بر تخریب مسجد قطعی گردید.
بلافاصله به ابتکار برخی شخصیت های برجسته مذهبی، حلقه ای انسانی با شعارهای «اگر مسجد تخریب شود جوی خون جاری خواهد شد» ، «جان می دهیم ولی مسجد نمی دهیم» در اطراف مسجد تشکیل شد که البته بسیاری از این افراد دستگیر شدند.

پوشش رسانه ای رویدادهای مسجد فاطمه زهرا سلام الله علیها چالشی جدی در جامعه ایجاد کرد تا اینکه سرانجام با دستور مستقیم دفتر ریاست جمهوری، مجددا حکم به نفع مسجد تغییر یافته و مدیریت مسجد به سازمان مذهبی–دولتی جمهوری آذربایجان موسوم به «اداره مسلمانان قفقاز» سپرده شد؛ با این حال مجوزی برای تکمیل بنا صادر نشده و مسجد همچنان به حالتی نیمه کاره باقی ماند.

به دنبال محدودیت های مذهبی پس از وقایع سال ۲۰۱۵ و ممنوعیت برگزاری مراسمات مذهبی در قصبه نارداران (مرقد مطهر بی بی سکینه نارداران میزبان دینداران شهر باکو در مناسبت های مذهبی بود) مسجد حضرت زهرا (س) توانست با جذب دینداران شهر باکو در مناسبات های مختلف به مهمترین مرکز فرهنگی مذهبی جمهوری آذربایجان تبدیل شود که فعالیت های روحانیونی چون حاج رامیل بدل اف (امام جماعت مسجد) نیز بر محوریت فرهنگی این مسجد افزود. البته لازم به ذکر است به دلیل نیمه کاره بودن ساختمان مسجد مراسمات غالبا در حیاط برگزار می شد.

در واقع این مکان امروزه به عنوان نماد فعالیت های فرهنگی-مذهبی در جمهوری آذربایجان شناخته می شود که تخریب آن سرخوردگی بزرگی در جامعه مذهبی قفقاز ایجاد خواهد نمود. علی رغم حکم صریح ریاست جمهوری همچنان برخی کارگزاران حکومتی درصدد تصاحب همه یا بخشی از زمین مسجد از طریق فرمانداری بوده اند که هربار با مقاومت مردم روبرو شده است اما ظاهرا چنین به نظر می رسد که در سایه محدودیت های قانونی و اجتماعی ناشی از شیوع بیماری کوید ۱۹، بار دیگر دست های طمع به سوی مسجد حضرت فاطمه زهرا(س) دراز شده است.
شایان ذکر است طی یک دهه گذشته، سه الی چهار مسجد دیگر در شهر باکو و چندین مسجد دیگر در شهرستانهای جمهوری آذربایجان تخریب شده اند.