دانش نظامی: جنگنده چند منظوره سوخو-۳۰؛ ستون چندمنظوره نیروی هوایی روسیه و متحدان

تاریخچه طراحی و توسعه سوخو-۳۰

پروژه سوخو-۳۰ در اواخر دهه ۱۹۸۰ توسط شرکت هوافضای سوخو آغاز شد. هدف اصلی از طراحی این جنگنده، ایجاد نسخه‌ای ارتقاءیافته از سوخو-۲۷ بود که بتواند علاوه بر مأموریت‌های رهگیری هوایی، در عملیات‌های تهاجمی علیه اهداف زمینی و دریایی نیز ایفای نقش کند. در حالی که جنگنده های Su-27 از برد قابل قبولی برخوردار بودند ولی ارتش شوروی به دنبال جنگنده‌ای با برد بیشتر بود تا توانایی پوشش کامل خاک شوروی را داشته باشد. از این رو توسعه Su-27PU در سال ۱۹۸۶ آغاز شد که یک نسخه پیشرفته‌تر از Su-27 محسوب می‌شد و توانایی انجام مأموریت‌ها به عنوان رهگیر و پست فرماندهی هوایی را داشت.

بیشتر بخوانید: دانش نظامی: جنگنده چند منظوره سوخو-۲۷

نسخه دو سرنشینه Su-27UB به عنوان پایه طراحی Su-27PU به دلیل دو سرنشینه بودن انتخاب شد. اولین نسخه آزمایشی از این جنگنده در تاریخ ۶ ژوئن سال ۱۹۸۷ پرواز کرد و بعد از موفقیت در تست‌ها، ساخت دو نسخه بعدی آغاز شد. اولین نسخه اصلی از جنگنده Su-27PU در تاریخ ۳۱ دسامبر سال ۱۹۸۹ در کمپانی Irkut پرواز کرد و اولین مدل از سه مدل پیش تولید هم در ۱۴ آوریل ۱۹۹۲ پرواز کرد و به‌طور رسمی وارد خدمت عملیاتی نیروی هوایی ارتش روسیه شد.

در سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶، اولین دسته از این جنگنده شامل پنج فروند به وزارت دفاع روسیه تحویل داده شد و وزارت دفاع روسیه در همین سال نام جنگنده را از Su-27PU به سوخو-۳۰ تغییر نام داد.

همانطور که گفته شد سوخو-۳۰ بر پایه پلتفرم سوخو-۲۷ ساخته شده و با افزودن کابین دو نفره، سامانه‌های آویونیک پیشرفته، قابلیت سوخت‌گیری هوایی و ارتقاء در سامانه‌های کنترل پرواز، به یک جنگنده چندمنظوره تبدیل شده است. طراحی آن شامل بدنه آیرودینامیک با سطوح کنترلی متحرک، ورودی‌های هوای بزرگ، و دم دوگانه است. تولید این جنگنده توسط شرکت‌های ایرکوت (Irkut) و KnAAPO انجام شده و نسخه‌های صادراتی آن با همکاری کشورهای خریدار توسعه یافته‌اند. لازم به ذکر است که این دو شرکت خود زیر مجموعه شرکت Sukhoi هستند. در طراحی داخلی این جنگنده از سامانه‌های دیجیتال کنترل پرواز (fly-by-wire)، سیستم‌های هشدار تهدید، جنگ الکترونیک و ارتباطات امن استفاده شده است که توان عملیاتی آن را در محیط‌های پیچیده افزایش می‌دهد.

ابعاد و ویژگی‌های آیرودینامیک سوخو-۳۰

سوخو-۳۰ دارای طول ۲۱.۹ متر، طول‌بال ۱۴.۷ متر و ارتفاع ۶.۳۶ متر است. وزن خالی آن حدود ۱۷,۷۰۰ کیلوگرم و وزن برخاست کامل تا ۳۴,۵۰۰ کیلوگرم می‌رسد. طراحی آیرودینامیک این جنگنده با بال‌های بزرگ، سطوح کنترلی متحرک و دم دوگانه و خروجی‌های موتور با نازل متحرک به این جنگنده این امکان را می دهد تا توانایی انجام انواع مانورهای پیچیده و سنگین هوایی مانند “کبرا”، “تیل اسلاید” و “چرخش تخت” را انجام دهد.

سامانه کنترل دیجیتال پرواز، پایداری و دقت در مانور را افزایش داده و توانایی اجرای عملیات در ارتفاع بالا و سرعت‌های بالا را تضمین می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده سوخو-۳۰ در نبردهای هوایی از برتری مانوری قابل توجهی برخوردار باشد.

موتور و پیشرانه سوخو-۳۰

سوخو-۳۰ از دو موتور توربوفن Saturn AL-31FL/FP بهره می‌برد که هر یک توان رانش ۱۲۵۰۰ کیلوگرم تولید می‌کنند. این موتورها مجهز به نازل‌های بردار رانش هستند که مانورپذیری جنگنده را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهند. سرعت بیشینه این هواگرد حدود ۲ ماخ (۲۱۲۰ کیلومتر بر ساعت) و سقف پرواز آن ۱۷۳۰۰ متر است.

نرخ صعود سوخو-۳۰ حدود ۲۳۰ متر بر ثانیه بوده و توانایی پرواز در شرایط سخت و مأموریت‌های بلندمدت را دارد. موتورهای این جنگنده با قابلیت اطمینان بالا و نگهداری آسان، نقش مهمی در موفقیت عملیاتی آن ایفا می‌کنند.

مخزن سوخت داخلی و خارجی و بیشینه برد سوخو-۳۰

سوخو-۳۰ به‌طور استاندارد دارای مخازن سوخت داخلی با ظرفیت حدود ۹۶۴۰ لیتر است که درون بدنه و بال‌ها تعبیه شده‌اند. این مخازن برای انجام مأموریت‌های میان‌برد کافی هستند، اما برای عملیات‌های دوربرد یا گشت‌زنی‌های طولانی، قابلیت حمل مخازن سوخت خارجی نیز در نظر گرفته شده است.

این جنگنده می‌تواند تا ۳ مخزن سوخت خارجی را در جایگاه‌های زیر بال و بدنه حمل کند. هر مخزن خارجی معمولاً ظرفیت حدود ۱۲۰۰ لیتر دارد. با استفاده از این مخازن، برد عملیاتی جنگنده به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. علاوه بر این، نسخه‌های پیشرفته‌تر مانند Su-30MKI و Su-30SM به سامانه سوخت‌گیری هوایی مجهز هستند که امکان دریافت سوخت در حین پرواز از هواگردهای تانکر را فراهم می‌کند. این ویژگی به‌ویژه در مأموریت‌های طولانی‌مدت و در مناطق دورافتاده بسیار حیاتی است.

برد پروازی سوخو-۳۰ بسته به پیکربندی و مأموریت، متغیر است. در حالت استاندارد و با استفاده از سوخت داخلی، این جنگنده می‌تواند تا حدود ۳,۰۰۰ کیلومتر پرواز کند. با افزودن مخازن خارجی، این برد به حدود ۴,۵۰۰ کیلومتر افزایش می‌یابد. در حالت انتقالی (ferry range) و با استفاده از سوخت‌گیری هوایی، برد آن می‌تواند به بیش از ۵,۲۰۰ کیلومتر برسد. این ارقام نشان می‌دهند که سوخو-۳۰ قادر است بدون نیاز به پایگاه‌های نزدیک، در مأموریت‌های مسافت بالا یا گشت‌زنی‌های دریایی طولانی‌مدت شرکت کند.

رادارها و سامانه‌های شناسایی سوخو-۳۰

جنگنده سوخو-۳۰ در نسخه‌های مختلف خود به دو نوع رادار پیشرفته مجهز شده است که هر یک نقش حیاتی در افزایش توان رزمی، شناسایی و هدایت تسلیحات ایفا می‌کنند. این دو رادار شامل N011M Bars و Irbis-E هستند که به‌ترتیب در نسخه‌های پایه و ارتقاءیافته این جنگنده نصب شده‌اند.

رادار N011M Bars؛ رادار نسل چهارم با آرایه فازی غیر فعال

رادار N011M Bars از نوع پالس داپلر با آرایه فازی غیر فعال (PESA) است و در نسخه‌های Su-30SM (روسیه), Su-30SME, Su-30MKI (هند), Su-30MKM (مالزی), Su-30MKA (الجزایر) به‌کار رفته است. این رادار توانایی کشف اهداف هوایی بزرگ را تا برد ۳۵۰ کیلومتر دارد و می‌تواند همزمان تا ۱۵ هدف را رهگیری کرده و با ۴ هدف درگیر شود. قابلیت‌های این رادار شامل شناسایی اهداف زمینی و دریایی، نقشه‌برداری سطحی، تصویربرداری دیجیتال از زمین و هدایت تسلیحات هدایت‌شونده است.

Bars با سامانه‌های آویونیک جنگنده هماهنگ شده و توانایی مقابله با جنگ الکترونیک را نیز دارد. این رادار به‌گونه‌ای طراحی شده که در مأموریت‌های ترکیبی هوا به هوا و هوا به سطح، عملکردی پایدار و قابل اعتماد ارائه دهد. همچنین، با پشتیبانی از موشک‌های میان‌برد و دوربرد مانند R-77 و Kh-31، نقش کلیدی در افزایش دقت و اثربخشی تسلیحات ایفا می‌کند.

رادار Irbis-E؛ جهش به‌سوی توانایی‌های نسل چهار و نیم

رادار Irbis-E نسخه ارتقاءیافته‌ای از خانواده Bars محسوب می‌شود و در برخی مدل‌های پیشرفته‌تر سوخو-۳۰ مانند Su-30SM2 و به‌ویژه در جنگنده Su-35 نصب شده است. این رادار نیز از نوع PESA است اما با توان خروجی بالاتر و پردازنده‌های پیشرفته‌تر، عملکردی بسیار قدرتمندتر دارد. برد کشف Irbis-E برای اهداف هوایی تا ۴۰۰ کیلومتر است و می‌تواند همزمان تا ۳۰ هدف را رهگیری کرده و با ۸ هدف درگیر شود.

یکی از ویژگی‌های برجسته Irbis-E، توانایی کشف اهداف با سطح مقطع راداری پایین (RCS) مانند پهپادها، موشک‌های کروز و هواگردهای پنهان‌کار است. این رادار همچنین در محیط‌های پیچیده با تهدیدات چندگانه، عملکردی پایدار دارد و به‌خوبی با سامانه‌های جنگ الکترونیک و ارتباطات امن هماهنگ می‌شود. توانایی هدایت تسلیحات پیشرفته، نقشه‌برداری دقیق، و مقاومت در برابر اختلالات الکترونیکی، Irbis-E را به یکی از قدرتمندترین رادارهای نصب‌شده روی جنگنده‌های نسل چهار و نیم تبدیل کرده است.

سامانه جستجو و ردیابی مادون قرمز OLS-30

در جلوی شیشه جلو سمت راست جنگنده سوخو-۳۰ از یک سامانه “جستجو و ردیابی مادون قرمز” (IRST) با اسم OLS-30 استفاده شده است. OLS-30 شامل یک جستجوگر حرارتی، یک مسافت یاب لیزری و یک دوربین تلویزیونی است.

سامانه OLS-30 توان ایجاد پوشش ۶۰+/- درجه در زاویه آزیموت با ارتفاع زاویه +۶۰/-۱۰ درجه را داشته و می‌تواند جنگنده دشمن را زمانی که از روبرو نزدیک شود در فاصله ۵۰ کیلومتری و از پشت جنگنده در فاصله ۹۰ کیلومتری کشف و رهگیری کند. مسافت یاب لیزری OLS-30 تا ۳ کیلومتر برای اهداف هوایی و تا ۱۰ کیلومتر برای اهداف زمینی قادر به پشتیبانی از هدف‌گیری سلاح‌های هدایت‌شونده لیزری است.

همچنین این OLS-30 دارای دو میدان دید عریض (۲۰ درجه × ۵ درجه) و باریک (۳ درجه × ۳ درجه) که دومی برای هدف‌گیری دقیق در نبردهای هوایی BVR و برد بصری (WVR) در نظر گرفته شده است.

همچنین سوخو ۳۰ به سامانه گیرنده هشدار راداری SPO-150 برای شناسایی سیگنال قفل راداری جنگنده‌های دشمن و موشک‌های سطح به هوا مجهز است. این سامانه در کنار سامانه‌های مقابله با جنگ الکترونیک (ECCM) محافظت قابل قبولی را برای سوخو-۳۰ فراهم می‌کند.

آویونیک و کابین خلبان سوخو-۳۰

کابین سوخو-۳۰ دو نفره است و شامل خلبان و کمک‌خلبان می‌شود. هر دو جایگاه مجهز به صندلی‌های پرتاب‌شونده K-36DM هستند. در نسخه‌های پیشرفته مانند Su-30MKI و Su-30SM، کابین دارای چند نمایشگر چندمنظوره (MFD) LCD رنگی است که اطلاعات پروازی، وضعیت تسلیحات، نقشه‌های دیجیتال و داده‌های راداری را به‌صورت هم‌زمان نمایش می‌دهند.

سامانه هدآپ دیسپلی (HUD) نیز در جلوی خلبان نصب شده که اطلاعات حیاتی مانند سرعت، ارتفاع، زاویه حمله، وضعیت هدف و مسیر پروازی را بدون نیاز به نگاه به پایین نمایش می‌دهد. این HUD به‌صورت شبانه‌روزی و در شرایط آب‌وهوایی مختلف قابل استفاده است.

سامانه‌های ناوبری ماهواره‌ای (GLONASS و GPS)، ارتباطات امن، و هدایت تسلیحات از جمله تجهیزات آویونیک این جنگنده هستند. در برخی نسخه‌ها، سامانه هدف‌گیری اپتیکی (IRST) نیز نصب شده که با استفاده از حسگرهای فروسرخ، اهداف را بدون انتشار امواج راداری شناسایی می‌کند. این ویژگی در نبردهای پنهان‌کارانه و مقابله با جنگ الکترونیک بسیار مؤثر است.

در بخش ارتباطات، این جنگنده دارای رادیوهای VHF/UHF با قابلیت رمزگذاری، ارتباط امن با پایگاه‌های زمینی و هواگردهای دیگر، و سامانه‌های انتقال داده تاکتیکی است. برخی نسخه‌ها مانند Su-30MKI دارای لینک داده‌ای برای تبادل اطلاعات با هواگردهای دیگر و پهپادها هستند که امکان اجرای عملیات‌های شبکه‌محور را فراهم می‌سازد.

جایگاه تسلیحات و مهمات سوخو-۳۰

سوخو-۳۰ دارای ۱۲ جایگاه خارجی با ظرفیت حمل تسلیحات تا ۸,۰۰۰ کیلوگرم است. این جنگنده توانایی حمل موشک‌های هوا به هوا مانند R-77 و R-73، موشک‌های هوا به سطح مانند Kh-29، Kh-31 و Kh-59، بمب‌های هدایت‌شونده و غیرهدایت‌شونده، مخازن سوخت اضافی، پادهای شناسایی و تجهیزات جنگ الکترونیک را دارد. همچنین مطابق استاندارد معمول جنگنده های سوخو، این جنگنده نیز به یک توپ خودکار ۳۰ میلیمتری GSh-30-1 که روی بدنه در سمت راست کابین تعبیه شده است مجهز است.

نسخه‌های مختلف سوخو-۳۰

سوخو-۳۰ که دومین نسل خانواده فلانکر بعد از Su-27 محسوب می‌شود در قالب چندین نسخه تولید شده که هر یک برای نیازهای خاص طراحی شده‌اند. نسخه Su-30MKI برای هند با آویونیک فرانسوی و اسرائیلی، موتورهای بردار رانش و توانایی تعامل با سامانه‌های غربی توسعه یافته است. نسخه Su-30MKK برای چین با تجهیزات بومی و توانایی حمل تسلیحات چینی طراحی شده است. نسخه Su-30MKM برای مالزی نیز دارای آویونیک غربی و سامانه‌های جنگ الکترونیک پیشرفته است. نسخه Su-30MKA نیز برای الجزایر تولید شده و ویژگی‌هایی مشابه MKI دارد.

لازم به ذکر است تمامی نسخه‌هایی که پسوند MK دارند با هدف تجاری و نسخه صادراتی سوخو۳۰ محسوب میشوند. عبارت MK مخفف Modernizirovannyi Kommercheskiy به معنای تجاری مدرن است.

نسخه Su-30SM به‌صورت ویژه برای ارتش روسیه طراحی شده و از رادار Bars-R و موتورهای AL-31FP بهره می‌برد و توانایی اجرای مأموریت‌های ترکیبی را دارد. این تنوع در نسخه‌ها نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری بالای پلتفرم سوخو-۳۰ در پاسخ به نیازهای مختلف عملیاتی است.

در ادامه به‌صورت جزئی‌تر به معرفی نمونه‌های مختلف این جنگنده می‌پردازیم.

نسخه‌های اولیه جنگنده Su-30:

۱- نسخه Su-30 (Su-27PU): نسخه مدرن‌تر Su-27UB است که فقط ۵ فروند از این مدل ساخته شده و توسط نیروهای پدافند هوایی روسیه استفاده می‌شود.

۲- نسخه Su-30K: نسخه صادراتی Su-30 است که توسط نیروی هوایی هند در اواخر دهه ۱۹۹۰ خریداری شده است.
۳- نسخه Su-30KI: پیشنهاد شرکت سوخو برای به‌روزرسانی جنگنده های قدیمی Su-27S است. این نسخه برای صادرات به اندونزی نیز پیشنهاد شد و ۲۴ فروند توسط این کشور خریداری شد ولی در سال ۱۹۹۷ به دلیل بحران مالی ادامه خرید لغو شده است.
۴- نسخه Su-30KN: برنامه ارتقاء بر روی جنگنده های Su-27UB ، Su-30 و Su-30K است. این برنامه در روسیه لغو شد و بعدا با عنوان Su-30M2 مطرح شد. کشور بلاروس جنگنده های Su-30K هندی را به استاندارد Su-30KN ارتقاء داده است.
۵- نسخه Su-30MK: نسخه صاداراتی Su-30M است که اولین بار در سال ۱۹۹۳ معرفی شد. نسخه‌های صادراتی شامل سامانه های ناوبری و ارتباطی ساخته شده توسط شرکت هندی HAL است.

۶- نسخه Su-30MKI: این نسخه صادراتی برای هند است که به طور مشترک با شرکت هندیHindustan Aeronautics Limited (HAL) ساخته شده است. این نسخه اولین عضو از خانواده Su-30 است که مجهز به خروجی موتور قابل تغییر است. همچنین این نسخه مجهز به تجهیزات الکترونیکی است که به‌صورت مشترک توسط روسیه، هند، فرانسه و اسرائیل ساخته شده است.

۷- نسخه Su-30MKA: نسخه صادراتی برای الجزایر است که مجهز به سامانه‌های الکترونیک روسی و فرانسوی می‌باشد.
۸- نسخه Su-30MKM: یک مشتق روسی/هندی از روی جنگنده Su-30MKI است که به صورت اختصاصی برای نیروی هوایی مالزی ساخته شده است. این نسخه مجهز به سامانه بردار رانش، نمایشگر کلاه خلبان، سامانه هدایت لیزری ساخت فرانسه، سنسور هشدار دهنده لیزری ساخت آفریقای جنوبی، رادار آرایه فازی روسی و سامانه جنگ الکترونیک است.

۹- نسخه Su-30SM: این نسخه یک مدل تخصصی از Su-30MKI است که توسط شرکت Irkut برای نیروی هوایی روسیه ساخته شده است و با اسم ناتو Flanker-H شناخته می‌شود.
جنگنده های Su-30SM جزو نسل +۴ طبقه بندی شده و مجهز به تجهیزات راداری ارتقاء یافته، سامانه های رادیویی پیشرفته، سامانه شناسایی دوست از دشمن، صندلی های اجکت جدید، تسلیحات به‌روز و سامانه‌های الکترونیک جدید است. رادار این جنگنده از نوع N011M Bars بوده و برد شناسایی ۴۰۰ کیلومتر دارد، علاوه بر موارد ذکر شده بر روی نوک هر بال می توان از دو غلاف جنگ الکترونیک SAP-518 نیز استفاده کرد.

۱۰- نسخه Su-30SM1/SMD: یک پروژه ارتقاء بر روی جنگنده‌های Su-30SM روسی است که مجهز به رادارهای N035 Irbis و موتورهای AL-41F1S شده‌اند. این رادار و موتور متعلق به جنگنده Su-35 است که توان کشف یک F15 را از فاصله بیش از ۳۰۰ کیلومتر دارد. جنگنده های به‌روز شده توانایی حمل و پرتاب انواع بمب‌ها و موشک‌های جدید را دارند.
این مدل در کنار سوخو-۳۵ می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها برای بروزرسانی ناوگان نیروی هوایی ایران باشد.

۱۱- نسخه Su-30SME: نسخه صادراتی Su-30SM است که اولین بار در نمایشگاه هوایی سنگاپور در سال ۲۰۱۶ رونمایی شده است.
۱۲- نسخه Su-30MKK: نسخه صادراتی برای چین است که با نام ناتو Flanker-G نیز شناخته می شود.
۱۳- نسخه Su-30MK2: نسخه پیشرفته‌تر Su-30MKK های چینی است که به کشورهای اندونزی و اوگاندا صادر شده و مجهز به تسلیحات و تجهیزات جدید است.
۱۴- نسخه Su-30MKV: نسخه صادراتی Su-30MK2 برای کشور ونزوئلا است.
۱۵- نسخه Su-30MK2V: نسخه اصلاح شده Su-30MK2 برای ویتنام است.

۱۶- نسخه Su-30M2: یک نسخه از Su-30MK2 است که توسط کارخانه KnAAPO برای نیروی هوایی روسیه تولید شده است. نیروی هوایی روسیه اولین بار این نسخه را در سال ۲۰۰۹ سفارش داد و در سال ۲۰۱۲ بیست فروند از این نسخه را تحویل گرفت. بیشتر این جنگنده ها به عنوان هواپیمای آموزشی مورد استفاده قرار میگیرند.

۱۷- نسخه Su-30MK3: مدل پیشنهادی مجهز به رادار Zhuk-MSF است.

بازار صادرات و کشورهای دارنده سوخو-۳۰

سوخو-۳۰ به ۱۴ کشور صادر شده و در خدمت عملیاتی قرار دارد. کشورهای دارنده این جنگنده شامل هند، چین، الجزایر، مالزی، ونزوئلا، ویتنام، ارمنستان، بلاروس، اندونزی، قزاقستان، آنگولا، اوگاندا، اتیوپی و میانمار هستند. در این بین هند با ۲۷۲ فروند از این جنگنده پر تعدادترین کاربر این جنگنده می‌باشد. بعد از هند، روسیه با ۱۳۴ فروند، چین با ۹۷ فروند، الجزایر با ۵۹ فروند در رتبه‌های بعدی قرار دارند. قیمت صادراتی این جنگنده حدود ۴۷ میلیون دلار برآورد شده است.

گفته می‌شود این جنگنده به نیروهای مسلح ایران هم پیشنهاد شده است. پس از جنگ ۱۲ روزه میان رژیم اسرائیل و ایران شایعات در مورد تحویل جنگنده سوخو-۳۰ به ایران تقویت شده است.

ویژگی‌های بارز سوخو-۳۰ و نقش مکمل با سوخو-۳۵

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سوخو-۳۰، مانورپذیری بالا به‌واسطه موتورهای بردار رانش است که به آن اجازه می‌دهد در نبردهای هوایی نزدیک، برتری قابل توجهی داشته باشد. همچنین توانایی اجرای مأموریت‌های هوا به سطح، شناسایی، پشتیبانی هوایی و رهگیری اهداف در برد بلند، آن را به یک جنگنده چندمنظوره واقعی تبدیل کرده است.

بیشتر بخوانید: دانش نظامی: جنگنده چندمنظوره سوخو-۳۵

در کنار جنگنده پیشرفته‌تر سوخو-۳۵، سوخو-۳۰ نقش مکمل ایفا می‌کند. در حالی که سوخو-۳۵ با رادار قدرتمندتر و آویونیک پیشرفته‌تر برای برتری هوایی طراحی شده، سوخو-۳۰ با قابلیت‌های چندمنظوره و انعطاف‌پذیری بالا، مأموریت‌های ترکیبی و پشتیبانی را بر عهده می‌گیرد. این ترکیب، می‌تواند ساختار دفاعی کشورهای دارنده این دو مدل از جنگنده‌ها را به شکل فزاینده‌ای تقویت کند.

با توجه به قابلیت ارتقاء و تطبیق‌پذیری با سامانه‌های مختلف، سوخو-۳۰ همچنان یکی از گزینه‌های اصلی برای کشورهایی است که به‌دنبال تقویت توان هوایی خود هستند. در کنار جنگنده‌های پیشرفته‌تر مانند سوخو-۳۵، این هواگرد می‌تواند نقش کلیدی در ساختار دفاعی ایفا کند.

مشخصات جنگنده Su-30:

نوع: جنگنده چند منظوره
کشور سازنده: روسیه
گروه طراح: سوخو
کارخانه سازنده: KnAAPO / Irkut Corporation
اولین پرواز: ۳۱ دسامبر ۱۹۸۹
سال ساخت: ۱۹۹۲ تا به امروز
تعداد ساخته شده: بیش از ۶۳۰ فروند
خدمه: ۲ نفر
طول: ۲۱.۹۳۵ متر
طول سطح بال: ۱۴.۷ متر
ارتفاع: ۶.۳۶ متر
وزن خالی: ۱۷۷۰۰ کیلوگرم
بیشترین وزن برخاست: ۳۴۵۰۰ کیلوگرم
نوع موتور: ۲ موتور توربوفن پس سوز دار Saturn AL-31FL
بیشترین سرعت: ۲۱۲۰ کیلومتر در ساعت
برد عملیاتی: ۳۰۰۰ کیلومتر
سقف پروازی: ۱۷۳۰۰ متر

تسلیحات قابل حمل جنگنده Su-30:
– توپ ۳۰ م.م GSh-30-1
– ۱۲ جایگاه خارجی برای حمل مهمات تا وزن ۸۰۰۰ کیلوگرم

– بمب های قابل حمل:
بمب های خوشه ای SPBE-D و RBK-500
بمب های ODAB-500PM و OFAB-250-270 و OFAB-100-120
بمب FAB-500T و BETAB-500
بمب های KAB-500OD و KAB-500KR و KAB-1500L و KAB-1500KR

– راکت های قابل حمل:
راکت های ۸۰ م.م S-8 با برد ۱ تا ۴٫۵ کیلومتر
راکت های ۱۲۲ م.م S-13 با برد ۱ تا ۴ کیلومتر
راکت های ۳۴۰ م.م S-25 با سقف برد ۳ کیلومتر

– موشک های قابل حمل:
تمامی نسخه های موشک هوا به هوا میان‌برد Vympel R-27 با برد ۴۰ تا ۱۷۰ کیلومتر
موشک هوا به هوا کوتاه‌برد Vympel R-73E با برد ۳۰ کیلومتر
موشک هوا به هوا میان‌برد Vympel NPO R-77 با برد ۸۰ تا ۲۰۰ کیلومتر
(در مورد برد موشکهای هوا به هوا اعداد اعلامی به معنای اصابت در این برد نیست صرفاً بالاترین برد اعلام شده را درج کرده ایم)
موشک هوا به سطح Kh-29T/L با برد ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر
موشک هوا به سطح Kh-59M/ME با برد ۲۰۰ کیلومتر
موشک ضد رادار Kh-31P با برد ۱۱۰ کیلومتر
موشک ضد کشتی Kh-31A با برد ۲۵ تا ۱۰۵ کیلومتر

تصاویر بیشتر از سوخو-۳۰

استفاده از محتوای تحولات جهان اسلام فقط با ذکر منبع و نام “تحولات جهان اسلام” مجاز است.

منابع:
Wikipedia: Sukhoi Su-30 | Defense Feeds: Sukhoi Su-30 Overview | AeroCorner: Su-30MK Specs & Details | AusAirPower: Flanker Series Analysis | GlobalSecurity: Su-30 Profile | Milavia: Su-30 Fighter Overview | Vectorsite Archive: Su-27/30 Technical History | A look at Russia’s enhanced Sukhoi Su-30SM2