بررسی گروه “حرکت مهاجرین اهل سنت ایران”

از اوایل نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی تا سال ۲۰۰۵، تحت تاثیر تحولات و رویدادهای منطقه ای، ورود بخشی از اعضای شبکه «القاعده» و گروه «انصار الاسلام» تحت عنوان «کتائب القاعده در کردستان» به ایران، چند گروه سلفی-جهادی در مناطق سنی‌نشین از جمله در کردستان تشکیل شدند. از وظایف این گروه‌ها، جذب نیرو و اعزام آن ها به میادین جنگی در سایر کشورها بود.

کتائب القاعده که توانسته بود در دیگر مناطق سنی‌نشین ایران هم نفوذ کند، از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ میلادی ده‌‎ها نفر از جوانان اهل سنت ایران را روانه میادین جنگ افغانستان و پاکستان کرد. این افراد در کمپ‌های القاعده آموزش نظامی می‌دیدند و سپس به مناطق تحت‌کنترل القاعده و طالبان اعزام می‌شدند تا در عملیات‌های نظامی شرکت کنند.

تاریخ دقیقی از زمان تاسیس گروه “مهاجرین اهل سنت ایران” در دست نیست، اما برخی گمانه زنی‌ها حاکی از تاسیس این گروه در نیمه دوم سال ۲۰۱۲ میلادی (۱۳۹۱ خورشیدی) می‌باشد.

ملاعبدالرحمن فتاحی اهل منطقه موکریان استان آذربایجان غربی رهبر این گروه بود که در سال‌های حضورش در ایران جوانان بسیاری را از کردستان و سیستان و بلوچستان تحت عنوان “حرکت مهاجرین اهل سنت ایران” با خود به سوریه برده و اکنون در بیعت با محمد الجولانی در نقش گروه پشتیبان جنگی ایفای نقش می‌کند.

بنابراین هسته اولیه این گروه از ایرانی های معتقد به عقاید سلفی جهادی تشکیل می‌شود که در سالهای ابتدایی نبردها در سوریه عازم این کشور شدند و به عضویت گروه تروریستی جبهه النصره در آمدند. سپس در ادامه و پس از جدایی داعش و جبهه النصره از یکدیگر، سیاستهای تمامیت‌خواه داعش اجازه فعالیت مستقل به این گروه را نمی‌داد؛ بنابراین افراد این گروه به سمت جبهه النصره رفتند و با بیعت با جبهه النصره (و بعدها تحریرالشام) و دریافت اجازه از این گروه، بصورت مستقل و مجزا به فعالیت خود در سوریه ادامه دادند.

گفتنی است سابق بر این، تحریرالشام هم دارای تعدادی عضو ایرانی بود که در واکنش به “مدافعین حرم” نام خود را “مدافعان امت” گذاشتند.

حرکت مهاجرین اهل سنت ایران داری چارت سازمانی، پرچم، مقرها و پایگاه‌های مختص به خود می‌باشد و بیشتر مناطق فعالیت آنها مربوط به شمال لاذقیه، شمال حماه و (در گذشته) در غرب حلب می‌باشد. هرچند از تعداد نیروهای حرکت مهاجرین اهل سنت ایران خبری در دست نیست ولی گفته می شود سال ۲۰۱۶ به هنگام جدا شدن از انصارالاسلام، تعداد آن ها ۱۵۰ نفر بوده است. از این رو، بر اساس اطلاعات موجود تعداد افراد حاضر در این گروه بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ نفر تخمین زده می‌شود که بیشتر آنها از کُردها و بلوچ های ایرانی هستند. ویدئوها و عکس‌های منتشر شده توسط این گروه، دلالت بر درست بودن چنین آماری دارد. تا به حال چندین نفر از عناصر جنبش مهاجرین اهل سنت ایران در جریان درگیری‌ها و حملات هوایی کشته شده‌اند.

حرکت مهاجرین اهل سنت در دایره گروه‌های سلفی جهادی جای می‌گیرد و به لحاظ فکری، بیش‌تر به گروه‌هایی هم چون القاعده، انصاراسلام و تحریرالشام شبیه است که در مقایسه با داعش، سلفی میانه‌رو محسوب می‌شوند. این گروه هم چون دیگر گروه‌های سلفی جهادی، شیعیان را گروهی گمراه می‌داند و به تکفیر آن‌ها معتقد است.

به‌رغم تولید ویدئو کلیپ‌های با کیفیت اما خود این گروه تلاش چندانی برای مطرح شدن و رسانه‌ای کردن اهداف و برنامه‌های خود نکرده است. اما آنچه همواره در تولیدات سمعی-بصری این گروه نمود دارد، انتشار مطالبی در خصوص تک‌تیراندازان زبده بوده که بعضاً از آنها با عنوان “کمانداران سعد” نیز یاد شده است. موضوعی که با توجه به استقرار اعضای گروه در مناطق صعب‌العبور  کوهستانی، یکی از به‌صرفه‌ترین شیوه‌ها در وارد کردن ضربه به دشمن است.

نتیجــه

«ملا عبدالرحمن فتاحی» و گروه «حرکت مهاجرین اهل سنت» با آگاهی از شرایط موجود خود را آماده زمان موعود و بازگشت به مناطق زندگی خود و شروع فعالیت در میان بافت تندروی مذهبی و سلفی استان‌های غربی کشورمان می‌کنند. نیرویی که چندین سال در برابر ائتلاف ارتش سوریه و متحدینش بر روی زمین و نیروی هوایی روسیه در هوا و در منطقه‌ای بسیار شبیه به توپوگرافی غرب کشور جنگیده است، در صورت بازگشت و گسترش فعالیت و جذب نیرو می‌توانند تهدیدی جدی و بسیار خطرناک‌تر از گروه‌های تروریستی نظیر “پژاک” در منطقه عمومی غرب و شمال‌غرب ایران باشند.

گروه‌هایی نظیر حرکت مهاجرین اهل سنت ایران، حزب اسلامی ترکستان (از نژاد اویغور چین) ، اجنادالقوقاز و ملحمه تاکتیکال (با اصالت روس، چچنی یا منطقه عمومی قفقاز) که مجموعاً چند هزار جنگجوی خود را در سالهای اخیر به نبردهای سوریه اعزام کرده بودند و اکنون با تجاربی گران بها از میدان نبرد و آموزش‌هایی فراتر از سطح عمل یک گروه تروریستی معمولی در استان ادلب حضور دارند.

گروه‌های نامبرده علاوه بر کشورهای چین و روسیه، می‌توانند تهدیدی برای امنیت مرزهای کشورمان نیز باشند، زیرا گسترش تروریسم در افغانستان یا کشورهای منطقه قفقاز و عدم ثبات در این مناطق می‌تواند غیرمستقیم بر بحث ناامنی احتمالی در مرزهای ایران دامن بزند.

بیشتر بخوانید:
نشانه‌هایی از شکل‌گیری مجدد سلفیت در استان کردستان
اسامی و تصاویر تعدادی از کشته‌های گروه تروریستی “حرکت مهاجرین اهل سنت ایران” در سوریه