USAID و بحران سوریه

ملت سازی به عنوان یکی از مهمترین اهداف آمریکا در مناطق بحرانی در سراسر جهان به شمار می رود. تلاش برای ایجاد نسلی پسا بحران که حامی خود را تنها دولت آمریکا بر شمارند و تلاش کنند تا هرچه بیشتر کشورشان به آمریکا وابسته باشد. در واقع آژانس های توسعه ای آمریکا این مهم را بر عهده دارند تا کشورهای بحران زده را به عرصه ای برای افزایش نفوذ آمریکا بدل کنند. ملت سازی، مفهومی نوین است که به طور عملی در منطقه ما با حمله آمریکا به عراق و افغانستان و حضور سازمان هایی مانند USAID آغاز شده است[۱].

آمریکا از ابتدای شکل گیری بحران سوریه سعی دارد به روش های مختلف مخالفان و تروریست های سوریه را تجهیز کند. تجزیه کشور سوریه، حفظ امنیت رژیم صهیونیستی و جلوگیری از افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه مهمترین اهدافی است که دولت آمریکا سعی دارد با روش های مختلف به آن دست پیدا کند.

قرارداد نفتی با کردهای سوریه ، حضور مستقیم نظامی و آژانس های توسعه ای این کشور در بحران سوریه به معنای آغاز دوران استعمار نوین و زیرپا گذاشتن اصل حاکمیت دولت سوریه به شمار می رود. در این میان اما حضور سازمان USAID در بحران سوریه به معنای آغاز دور تازه ای از ملت سازی در دل بحران است[۲]. برای درک این موضوع باید به ابعاد و مسائلی ذیل مباحث ملت سازی که در ادبیات توسعه از سوی این سازمان ترویج می شود اشاره کرد. آنچه امروز در عرصه بحران سوریه برای دوران پسا بحران در حال شکل گیری است، به معنای آغاز شکل گیری ملتی نوین در دل کشوری متحد است. هدف اصلی این اقدامات به ظاهر بشر دوستانه ایجاد مشروعیت برای دخالت های آمریکا در سوریه، گسترش نارضایتی عمومی و تضعیف حاکمیت دولت است.

• USAID چیست؟

USAID یا آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده، یکی از سازمان های تأثیرگذار در زمینه ارائه کمک های انسانی در شرایط بحران است که هدف آن ایجاد ثبات اقتصادی در کشورهای در حال توسعه برای کاهش فقر تعریف شده است[۳].
این سازمان در سال ۱۹۶۱و در راستای کمک های بلند مدت توسعه ای ایالات متحده تشکیل شد. USAID سعی دارد تا با همکاری سازمان های بین المللی با استفاده از شرایط بحران برنامه ریزی های بلندمدتی برای افزایش نفوذ آمریکا در منطقه داشته باشد. بودجه تحقق یافته این سازمان در سال ۲۰۱۹، ۲۲ میلیارد دلار و بودجه درخواستی این سازمان در سال ۲۰۲۱ به بیش از ۴۱ میلیارد دلار بالغ می شود[۴]. این موضوع باعث شده است تا USAID به عنوان یکی از مؤثرترین سازمان های کمک رسانی ایالات متحده به حساب آید. این سازمان در توجیه درخواست بودجه خود به این موضوع اشاره می کند که: USAID با گسترش زیرساخت ها در کشورهای در حال توسعه، راه را برای شرکت های آمریکایی باز می کند و از شغل های آمریکایی حمایت می کنید[۵]. این سازمان با این هدف در کشورهای در حال توسعه شروع به سرمایه گذاری های زیر ساختی در ذیل کمک های بشردوستانه می کند. 

• USAID و بحران سوریه

گسترش بحران سوریه باعث شد تا USAID بتواند با عناوین کمک های بشر دوستانه به مسئله سوریه ورود پیدا کند. حضور این سازمان در سوریه از ابتدای این بحران در سال۲۰۱۱ و سرمایه گذاری بیش از ۱۲ میلیارد دلاری در این کشور نشان از اقدامات پیچیده ای دارد که در ذیل اهداف بشردوستانه مطرح می شود. مهمترین اقداماتی که این سازمان در سوریه انجام می دهد را می توان در ۳ حوزه بازسازی، آموزش و تثبیت حضور نیروهای حامی آمریکا در سوریه دانست. این سازمان در پوشش حمایت از حقوق بشر در تلاش است تا با جهت دهی کمک های بشر دوستانه بتواند به ایجاد اقلیم کردی در شرق و شمال شرقی سوریه اقدام کند. با نگاه به سرمایه گذاری و حجم پروژه هایی که این سازمان در در دیرالزور و حسکه انجام داده می توان جهت دهی این سازمان را در راستای تضعیف حاکمیت سوریه به خوبی مورد تحلیل قرارداد. این سازمان در تلاش است تا با کمک های خود در راستای اقناع سازی افکار عمومی سوریه در راستای تثبیت حضور آمریکا در این کشور گام بر می دارد.

• اهداف USAID در بحران سوریه

مهمترین اهداف USAID طبق آنچه خود این سازمان در ذیل برنامه های خود در بحران سوریه به صراحت ذکر می کند، کاهش نفوذ ایران و حذف نیروهای حامی ایران در سوریه به شمار می رود. این سازمان در برنامه های حمایتی خود در سوریه، مناطقی که دولت این کشور در آن مستقر است و تروریست ها را از آن مناطق خارج کرده است را مشمول کمک های بشر دوستانه نمی داند[۷]. این سازمان از هرگونه کمک های بهداشتی، تأمین بودجه بازسازی و آموزشی به مناطقی که تحت حاکمیت دولت سوریه است استنکاف می ورزد و ارائه این خدمات را مشروط به خلع سلاح دولت سوریه، خذف نیروهای ایرانی و امنیت رژیم صهیونیستی بر می شمارد[۸].

جمع بندی

آمریکا در تلاش است تا بتواند با استفاده از آژانس های توسعه ­ای و با سؤاستفاده از عنوان حقوق بشری، در سوریه دست به ملت سازی بزند. این اقدام پیش از این نیز در عراق و افغانستان نیز پیاده شده است. سازمان هایی مانند USAID، سازمان هایی هستند که سعی می کنند با استفاده از ضعف اقتصادی و شرایط بحرانی در کشورهای در حال توسعه ردپایی برای گسترش نفوذ خود در منطقه ایجاد کنند.

USAID در مسئله بحران سوریه عملا امنیت رژیم اشغالگر قدس، تضعیف دولت قانونی سوریه و کاهش نفوذ ایران در منطقه را مورد هدف قرارداده است. این سازمان با سرمایه گذاری در مناطق مورد مناقشه در تلاش است تا حاکمیت دولت سوریه را در مناطق شرقی و شمال شرقی این کشور را به چالش بکشاند و از طرفی می کوشد تا با این اقدام دست به ملت سازی و تجزیه دولت سوریه بزند.

[۱] U.S. Agency for International Development
[۳] JAMES DOBBINS, THE BEGINNER’S GUIDE TO NATION-BUILDING, RAND Corporation,2007,PP125
[۴] https://www.usaid.gov/syria
[۵] https://www.usaid.gov/who-we-are
[۶] لینک PDF
[۷] لینک PDF
[۸] لینک PDF
[۹] لینک PDF