آتش جنگ‌های قومیتی قفقاز شعله ور می‌شود؟

عملیات نظامی محدود ارتش ارمنستان که ماه جولای (تیرماه) در مرز کوهستانی تاووش(ارمنستان) و تووز(آذربایجان) انجام شد بار دیگر نگاه مجامع سیاسی و رسانه‌ای را متوجه منطقه قفقاز کرد. هر دو طرف هنوز هم مدعی هستند که طرف مقابل شیطنت نظامی را آغاز کرده است. آذربایجان و ارمنستان در طی این درگیری به پایگاه‌ها و یگان‌های نظامی یکدیگر در خطوط تماس و پشت خطوط تماس حمله کرده‌اند و تعداد نامعلومی از هر دو کشور کشته شده‌اند که در این بین طرف آذری به دلیل مرگ سرلشگر هاشم پولاداف و فرماندهان همراه وی دچار شوک بزرگی شد که پای مردم و فعالان سیاسی را به خیابان و مناطق نزدیک به خطوط نبرد باز کرد.

همین خواسته عمومی پس از فروکش کردن درگیری‌های یک هفته‌ای به اهرم فشاری بر دولت‌مردان این کشور تبدیل شده و آنها سعی می‌کنند از شرایطی که در آن قرار گرفته اند خارج شوند.

حضور بی‌موقع نیروهای ترکیه در جمهوری نخجوان و خاک اصلی آذربایجان و تمرین‌های نظامی هوایی، هوابرد و زمینی شاید در ابتدای کار یک نمایش قدرت محسوب می‌شد اما حرکت کلی جمهوری آذربایجان نشان می‌دهد این یک گزینه صرفا تبلیغاتی نیست. تلویزیون و رسانه‌های دولتی این کشور به یکباره سیاست جدیدی را در پیش گرفته‌اند. آنها سری به آرشیوهای خود زده‌اند و پخش فیلم و سریال‌های کشورشان را که در دوران شوروری و پس از استقلال تولید شده را از سر گرفته‌اند. سوژه‌های اسطوره‌ای و مبارز از جمله کوراوغلی، قاچاق نبی، قهرمانان ملی همچون سرتیپ هزی اصلانف(جنگ جهانی دوم) و فیلم‌هایی با مضمون جنگ جهانی دوم و حضور آذری‌ها در این نبردها و صد البته جنگ قره‌باغ در صدر جدول پخش برنامه‌ها هستند و به یکباره بساط پخش فیلم‌های مستهجن کم رنگ تر شده است.

همچنین دعوت از خوانندگان و چهره‌های کمتر دیده شده در تلویزیون که محبوبیت ویژه‌ای در میان مردم دارند نیز بسیار به چشم می‌خورد. پیام این نوع تبلیغات می‌تواند تقویت ملی گرایی در ثروتمندترین کشور قفقاز باشد تا انتقادهای مخالفین را با گذر زمان از ذهن مردم پاک کند و روحیه مبارزه آنها را تقویت کنند.

اما دستگاه تبلیغاتی این کشور فقط به همین بسنده نکرده است و تمرین‌های نظامی مشترک با ترکیه، مسابقه بیتالیون در روسیه و مانورهای نظامی ارتش این کشور را به شدت مورد توجه قرار داده است. صحنه هایی از نبردهای کوهستانی و عملیات تهاجمی که بینندگان را پای تلویزیون می‌کشاند تا هم از بار شکست و از دست رفتن موقعیت نظامی در تووز را کم رنگ کند و هم اینکه آمادگی ذهنی آنها را برای طرح سربازگیری و حمایت از سیاست‌مداران در جنگی احتمالی تقویت کند. برنامه تحلیل‌های سیاسی این کشور همچنان به اهتزاز درآمدن پرچم ترکان«تورک بایراقی» و کمک نیروهای ترک در هر جنگی تاکید می‌کنند و در برنامه تحلیل سیاسی بیزیم پلانتمیز که از شبکه AZTV پخش می‌شود به آمادگی نیروهای ترک در نبردها از جمله ترکمن‌های سوری برای حضور در یک نبرد قومی با ارامنه سخن گفته شده است. البته طرف آذری برای چنین نبردهایی به سراغ ارتش پاکستان نیز رفته است و حمایت سیاسی و نظامی این کشور بدهکار از آذربایجان که هر روزه اظهار می‌شود دور از انتظار نیست.

الهام علیف رییس جمهور آذربایجان به همین هم بسنده نکرده و منطقه قره‌باغ را جایگاهی برای استقرار گروه‌های تروریستی ارمنی از سراسر جهان برای نفوذ به خاک کشور خود و ترکیه اعلام کرده است وی تاکید می‌کند که ارمنستان اندیشه‌های فاشیستی را گسترش می‌دهد. همه این اخبار در کنار نقض آتش بس از سوی ارمنستان در طول خطوط تماس و منطقه بی‌طرف حایل میان دو طرف هر روزه از تلویزیون آذربایجان نیز پخش می‌شود. البته در جبهه زنگزور اسارت نظامی ارمنی به دست ارتش آذربایجان و اعترافات وی نیز مکمل طرح تبلیغاتی آذربایجان شده است.

رسانه‌های آذربایجان حتی ایران را نیز به همکاری با ارمنستان و روسیه برای ارسال تجهیزات نظامی متهم کرده‌اند و انتقال کامیون های کاماز ساخت روسیه از طریق خاک ایران(پایانه نوردوز) به ارمنستان را مصداق اینگونه اقدامات ذکر می‌کنند در حالی‌که این تصاویر مربوط به امسال نیست و هر خودروی عبوری به دلیل جلوگیری از انتقال ویروس کرونا باید پیش از عبور گندزدایی شود. البته گزارش‌هایی مبنی بر عبور کامیون‌های حامل سلاح روسی از طریق خاک گرجستان به ارمنستان نیز به چشم می‌خورد.

همه این موارد گمانه‌هایی هستند که هر روز از تلویزیون و رسانه‌های دولتی و همراه با دولت منتشر می‌شوند.

اما خبر انتقال تعداد نامشخصی از نیروهای گروه های تروریستی حاضر در سوریه که تحت حمایت مادی و معنوی مستقیم ترکیه هستند (نیروهای ترک تبار آسیای میانه وابسته به القاعده) و نیروهای قفقازی تحت پوشش القاعده به خاک آذربایجان منتشر شده است که نشان می‌دهد ترکیه بر این کار نظارت دارد و آنها سربازان اجاره‌ای برای عملیات‌های نظامی آتی خواهند بود.
هفته گذشته اخباری از شمال حلب سوریه مبنی بر اعزام نیروهای تیپ سمرقند به خاک آذربایجان درز کرد که خبرساز شد.

 بصورت کلی مسلحین حاضر در سوریه با توجه به تجربه جنگ نامنظم در کوهستان‌های سوریه، در گروه‌های خط شکن و تخریب در پشت خطوط دشمن می‌توانند به خوبی نقش‌آفرینی کنند.

گزینه‌های عملیات روانی در کنار آمادگی‌های نظامی و ماندگاری نظامیان ارتش ترکیه در خاک جمهوری خودمختار نخجوان پیش بینی‌ها درباره عملیات قریب الوقوع نظامی از سوی آذربایجان علیه ارمنستان را به شدت تقویت می‌کند.

  این جنگ جدید می‌تواند در جبهه های مختلفی طی روزهای آخر تابستان یا ابتدای پاییز روی دهد و پیش از بارش برف سنگین و سرمای خشک پاییز قفقاز تمام شود.  

حاصل این چنین جنگ‌هایی که یک پای آن قومیت‌های قفقاز و پای دیگر آن در اختلافات دینی باشد چیزی جز زیان همراه ندارد و به تقویت بنیادگرایی سلفی مسلک، رشد احساسات ملی گرایانه افراطی، افزایش نفوذ سازمان القاعده در قفقاز، ایجاد یک کانون بحران برای مداخله ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در قالب ناتو، تضعیف ایران و روسیه و سایر اهداف نامعلوم کمک می‌کند.