نظری به قدرت موشکی ایران

نگاهی دقیق به این ویدئوی منتشر شده سپاه پاسداران از سامانه رگبار موشکی، نکات فراوانی را برای ما روشن می‌کند، نکاتی که حاوی عمق دید و بلند نظری طراحان نظامی ایران است.

ابتدا به امر باید گفت آنچه در این فیلم کوتاه به طور کلی قابل بیان است تاکید نیروهای مسلح ایران در اجرای آتش دقیق و در عین حال پر حجم در زمانی مداوم و بلند است.

اما نکته مهمتر اینکه تکیه بر اجرای آتش با موشکهای بالستیک به این معناست که اجرای آتش لزوما باید به شکل دوره‌ای انجام شود. علت این امر نیز اینکه تعداد شلیک موشک برای هر کشوری متاثر از عواملی مانند فناوری، توان ساخت عددی روزانه موشک، حمل، توزیع و نگهداری موشکها در محل آتش، زمان ذاتی آماده‌سازی موشک، میزان نیروی انسانی مورد نیاز، ایجاد امنیت در آسمان مناطق آتش، تونلها و شهرهای موشکی و… است.
همه این عوامل یعنی امکان تداوم شلیک موشک به آسانی فراهم نیست و هر کشور دارای توان موشکی می‌تواند در دوره‌های زمانی کوتاهی اقدام به اجرای آتش پر حجم موشکی کند.
هر چند اجرای آتش کم حجم و مداوم ممکن و شدنی است.

آنچه در این ویدئو قابل درک است، اندیشه فرماندهان موشکی ایران در جهت حل این مشکل است. می‌توان گفت با تمهیدات اندیشیده شده ایران اکنون نه تنها توان اجرای آتش دقیق و پر حجم دوره‌ای بلکه توان اجرای آتش دقیق و پر حجم موشکی به صورت مداوم را داراست.
به این معنا که دیگر فاصله زمانی میان شلیک حجم انبوهی موشک وجود ندارد و نیروهای مسلح ایران قادر است به طور مداوم هزاران موشک روانه اهداف مورد نظر خود کند و این عملیات را برای روزها، هفته‌ها بلکه ماه‌ها ادامه دهد. علل این ادعای نگارنده بعدتر در قالب نکات تحلیل فیلم ارائه خواهد شد.

مسئله دیگر اینکه ایران اکنون با این استراتژی موشکی نقش آفندی و عمقی نیروی هوایی را تا برد چند هزار کیلومتری پوشش داده و امکان ایفای همان نقش را با اجرای آتش موشکی مداوم دارد.

هر چند هنوز میزان توان اجرای آتش موشکهای کروز ایران مشخص نیست ولی شکی نیست این توان نیز کمتر از توان اجرای آتش موشکهای بالستیک نباید باشد. علت این امر هم کوچکتر بودن، زمان آماده‌سازی کوتاه‌تر، نیروی انسانی مورد نیاز کمتر، اندازه و حجم کوچکتر موشکها، کوچکتر بودن حاملهای موشک و… است.
با در نظر رفتن همه این موارد می‌توان ادعا کرد ایران با تکیه بر توان موشکهای کروز خود مانند موشک کروز یا علی(ع)، سومار، هویزه و… توان اجرای آتش پر حجم کروز به طور مداوم را نیز دارد.

البته به نظر نگارنده مرحله اول مبتنی بر یک تهاجم سنگین موشکهای بالستیک خواهد بود؛ تهاجمی که کل شبکه پدافندی و هوایی دشمن را نابود یا به شدت مختل می‌کند و راه برای تهاجم کروز و هوایی باز خواهد شد. در این مرحله موشکهای کروز و سپس نیروی هوایی کل زیر ساخت نظامی باقیمانده دشمن رو نابود و در صورت لزوم نیروی دریایی و زمینی وارد عملیات خواهند شد.

آنچه تا کنون گفته شد تنها اشاره به توان موشکی ایران بود اما نباید فراموش کرد ایران تا برد ۱۵۰ ک‌م نیز توان اجرای آتش توپخانه‌ای بسیار پر حجم، دقیق و مداومی نیز دارد.
با تکیه بر خانواده راکتهای فجر ۳ و ۵ و نوع دارای بوستر فجر ۵ و همچنین راکتهای کالیبر ۱۲۲م‌م که همگی دارای هدایت دقیق در فاز ترمینال هستند امکان اجرای آتش برای نیروهای مسلح ایران فراهم شده است.

و اما نکات مهم موجود در فیلم منتشر شده:

۱- اولین نکته‌ای که حائز اهمیت است تعداد بسیار بالای خودرو حامل موشک پارک شده در تونل‌های شهر موشکی است. این میزان موشک آماده شلیک به این معناست که نیروهای موشکی در هر زمانی که اراده کنند امکان خروج ده‌ها یا شاید صدها حامل موشک از تونل‌ها به فضای باز و اجرای آتش در اطراف پایگاه‌های موشکی را دارا هستند.

استفاده دیگر این چیدمان انتقال سریع موشکها به تونل‌های محل شلیک در خود پایگاه موشکی است. که البته با توسعه ترن‌های رگبار موشکی این مورد کم رنگتر می‌شود.

۲- نکته دوم اینکه در کنار هر خودرو حامل پارک شده چندین موشک نیز در طرف دیگر راهرو ذخیره شده‌اند. به نظر می‌رسد این موشکها باید ذخیره موشکی هر پرتابگر باشند. به این معنا که هر پرتابگر پس از خروج از شهر موشکی و شلیک موشک خود، مجددا به تونلها مراجعه و با کمک جرثقیل‌های سقفی از ذخیره موشکی کنار سالن استفاده و مجددا بارگیری و راهی ماموریت بعدی خواهد شد.
می‌توان گفت هر پرتابگر دارای یک بار همراه(موشک حمل شده بر تریلر خود)، یک بار مبنا در داخل خود تونل‌ها و یک ذخیره در زاغه موشکی شهرهای موشکی است.
این شکل چیدمان، ذخیره و نگهداری موشک اجازه می‌دهد اجرای آتش موشکی مداوم و طولانی مدت مبتنی بر پرتابگرهای خودرویی ممکن و میسر شود.

۳- نکته دیگر اینکه تصاویر نشان می‌دهد موشکها بدون کلاهک ذخیره شده‌اند. این مورد به این معناست که هر موشک به عنوان حامل عمل می‌کند و می‌تواند به هر نوع کلاهکی اعم از کلاهک تکی هدایت شونده، کلاهک چندتایی هدایت شونده، کلاهک خوشه‌ای، کلاهک بارشی و… مجهز و روانه هدف شود.
این خصیصه این امکان را فراهم می‌کند بتوان برای حمله به هر هدفی مبتنی بر نوع هدف، پراکندگی، میزان تخریب مورد نیاز توسط کلاهک و… اجرای آتش انجام داد.

۴- تونلها فاقد هرگونه ستون باربر هستند؛ در عین حال دارای ارتفاع و عرض زیادی نیز هستند. موضوع جذابتر اینکه تونلهای محل مونتاژ موشک نیز بسیار بزرگتر و به شکل یک تالار بزرگ طراحی شده است.
همه آنچه گفته شد یعنی اینکه این تونلها به شکل مصنوعی و با بتن و… ایجاد نشده‌اند، بلکه به‌طور طبیعی در دل صخره‌ها، کوه‌ها و سنگ‌های بزرگ حفر شده‌اند.
تنها صخره‌ها و سنگهای طبیعی توان تحمل چنین حجم عظیمی از فشار وارده طبقات بالایی را دارد. همچنین این موضوع نشان می‌دهد این تونلها صدها متر در زیر زمین حفر شده‌اند. جایی که هیچ سلاحی به آنها دسترسی ندارد.

مهمتر از همه آنچه گفته شد توان علمی، فنی و مهارت دانشمندان ایرانی است که امکان تحقق چنین کاری را فراهم کرده‌اند. حفر این تونل‌ها خود یک چالش علمی و فنی است، اما جلوگیری از نشت آب، گاز و…، تهویه هوا، سیستم اطفاء حریق، انتقال نیروی انسانی در آنها، ساخت تجهیزات تهویه و… نیز هر کدام به نوبه خود یک چالش بزرگ و فناوریک است. این تونلها در واقع نشانگر عمق توان علمی و فنی بخش مهندسی نیروهای مسلح ایران است.

۵- نکته دیگر اینکه تمامی موشکها دارای کلاهک هدایت شونده سری عماد هستند. بنابراین می‌توان گفت ایران برای صرفه‌جویی در هزینه، حملات دقیق و جراحی‌گونه، استفاده مجدد از موشکهای قدیمی تولیدی دهه‌های گذشته و… تنها اقدام به تعویض کلاهک و ارتقاء و بروزرسانی کلاهکهای قدیمی خود کرده است.
با این کار نیاز به تولید یک موشک از صفر تا صد از بین رفته و هزاران موشک قدیمی به فناوری روز ارتقاء داده شده‌اند.
اکنون به جای نیاز به شلیک چند ده موشک جهت تخریب موثر یک هدف تنها یک موشک برای هر هدف کفایت می‌کند(البته از نظر دقت آتش).

۶- ترن حامل خشاب موشکی دارای جک هیدرولیک است. در نتیجه هر خشاب برای شلیک در زمانی کوتاه از جک خود استفاده و موشک را شلیک کرده و سپس موشک بعدی بارگزاری می‌شود.
در واقع خشاب موشکی تنها حمل کننده موشکها تا سیلوی عمودی پرتاب نیست بلکه خود خشاب نقش پرتابگر را نیز بازی می‌کند.

۷- بخشی از کار مونتاژ و سوار کردن موشکها بر خشاب و… توسط عوامل انسانی انجام می‌شود. اگر تمام روال بارگزاری موشکها در خشاب و… خودکار شود، سرعت کلی بارگزاری و در نتیجه شلیک موشکها نیز افزایش محسوسی خواهد داشت.
اعمال این تغییر یعنی افزایش بیشتر توان اجرای آتش.

۸- در لحظاتی از فیلم مشخص است کلاهک موشکها در یک تالار بزرگ مونتاژ و آماده سازی می‌شوند. این تالار(که احداث آن خود یک کار فنی و عمرانی عظیم و بزرگ است) در واقع محل مونتاژ موشکها، بارگزاری بر خودروهای کششی و خودکششی و انتقال به سیلوهای عمودی پرتاب یا تونلهای شهر موشکی است.
با توجه به وجود این تالار بزرگ در شهرهای موشکی می‌توان گفت به احتمال فراوان محل تولید یا به عبارتی تاسیسات و کارخانه تولید موشک نیز در کنار هر شهر موشکی در اعماق زمین قرار دارد.
این مسئله هم امنیت تاسیسات را تامین می‌کند و هم به محض تولید، موشک جهت انبارداری یا استفاده به شهرهای موشکی منتقل می‌شود.
همچنین این نوع طراحی تاسیسات در کنار سیلوهای پرتاب امکان اجرای عملیات موشکی مداوم و پر دامنه را ممکن می‌کند.
به احتمال فراوان تعدادی شهر موشکی در عمق کشور وجود دارد که به عنوان صنایع مادر عمل می‌کنند و همچنین شهرها و پایگاه‌های موشکی فرعی نیز وجود دارند که تنها استفاده کننده موشک هستند.

۹- اما یک نکته بسیار حائز اهمیت دیگر که در تصاویر قابل مشاهده است اینکه خودروهای پرتابگر موشک ظاهرا از دو نوع هستند. نوع خودکششی که کامیون حمل و لانچر با هم یکی هستند و نوع کششی که پرتابگرها با کامیون کشیده و جابجا می‌شوند.
نکته مهم در استفاده از همین پرتابگرهای کششی است. این نوع پرتابگر اجازه می‌دهد تعداد کمتری کامیون بتوانند در زمانی کوتاه تعداد بیشتری موشک به خارج از پایگاه زیر زمینی حمل و نسبت به شلیک آنها اقدام کنند.

روال کار به این شکل می‌تواند باشد که در تالار مونتاژ موشکها بر خودروهای پرتابگر کششی سوار شده و منتظر خواهند ماند تا اولین کامیون برای انتقال و حمل آنها وارد شود.
هر کامیون هم پس از حمل یک موشک به خارج از پایگاه و شلیک آن حامل کششی را تحویل تالار مونتاژ داده و خود حامل بعدی را تحویل گرفته و به بیرون حرکت می‌کند.
با این روش زمان معطلی کاهش پیدا می‌کند، زیرا حاملهای پرتابگر خودکششی باید زمانی جهت بارگزاری مجدد موشک متوقف باشند.

۱۰- تمام موشکهای مشاهده شده در تصاویر از موشکهای دوربرد و سنگین هستند و موشکهای تاکتیکی مشاهده نمی‌شود. به احتمالی می‌توان گفت شهرهای موشکی که به شکل مجتمع تولید، انبارداری و شلیک موشک عمل می‌کنند، پرتابگر موشکهای سنگین هستند. چراکه سیلوهای پرتاب موشکهای سنگین پیچیدگی و فناوری بالاتری دارند.
احتمالا شهرها و پایگاه‌های کوچکتر نیز علاوه بر موشکهای سنگین موشکهای تاکتیکی نیز در اختیار دارند.
باید توجه داشت که موشکهای تاکتیکی با توجه به برد محدودی که دارند باید در مناطق مرزی استفاده شوند و همین امر باعث می‌شود پرتاب آنها توسط پرتابگرهای خودرویی منطقی‌تر باشد تا سیلوهای ثابت موشکی.

در نهایت می‌توان گفت اگر ایران تنها دارای ۳۰ پایگاه موشکی زیر زمینی بوده(رقمی حداقلی) و هر پایگاه نیز تنها دارای ۱۰ سیلوی پرتاب عمودی باشد، یعنی توان آتش ۳۰۰ موشک به‌طور همزمان فراهم خواهد بود.
اگر به همین میزان هم توان آتش توسط خودروهای پرتابگر کششی و خودکششی وجود داشته باشد(مجددا رقمی حداقلی)؛ رقم نهایی به ۶۰۰ شلیک همزمان خواهد رسید.

این در حالی است که سامانه رگبار موشکی با خشاب ۵ تایی امکان شلیک ۱۵۰۰ موشک در زمانی کوتاه را فراهم می‌کند. اگر هر سیلوی پرتاب عمودی دارای چند خشاب باشد و در زمانی حدودا یک ساعته بارگزاری مجدد خشاب‌ها ممکن شود، یعنی ایران تنها از سیلوهای عمودی توان شلیک ۱۵۰۰ موشک در ساعت به طور مداوم خواهد داشت.
به این میزان باید ۳۰۰ شلیک خودرویی نیز افزوده شود که رقم نهایی را به ۱۸۰۰ موشک در ساعت خواهد رساند.

با توجه به احتمال تولید و انبار موشکها در خود شهرها و پایگاه‌های موشکی و همچنین حفظ مداومت مثلا ۳۰۰ شلیک در ساعت می‌توان گفت، ایران توان شلیک مداوم و بی‌وقفه موشک تا اتمام عددی موشکهای خود را دارد.

اگر به‌طور متوسط جرم کلاهک هر موشک را یک تن(موشک خرمشهر کلاهکی تا وزن دو تن و بقیه موشکهای ایران کلاهک‌هایی از ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم حمل می‌کنند) و تعداد شلیک موشک در هر ساعت را تنها ۳۰۰ فروند فرض کنیم؛ یعنی در هر ۲۴ ساعت ۷۲۰۰ موشک یا به معنایی دیگر ۷۲۰۰ تن مهمات به خاک دشمن روانه خواهد شد.

اگر قصد ما انتقال همین میزان مهمات به خاک دشمن با هواپیمای بمب‌افکن باشد و فرض کنیم هر هواپیمای بمب‌افکن خودی به طور متوسط پنج تن مهمات را برای بمباران اهداف دشمن در فاصله بالای هزار کیلومتر حمل کند(چیزی در حد مقدورات هواپیمای اف۴)، نیازمند ۱۴۴۰ سورتی پرواز در ۲۴ ساعت خواهیم بود.

کاری که با توجه به توان هوایی کشورهای همسایه(که بعضا دارای هواگردهایی با توان و فناوری به‌روز هستند) و دشمنان فرامنطقه‌ای مانند آمریکا و ناتو(که دارای برتری کمی و کیفی هوایی هستند)، وجود سیستم‌های پدافند هوایی فراوان در منطقه، رادارهای مختلف، هواپیماهای رادار پرنده و… کاری نشدنی یا بسیار سخت، پیچیده و خطرناک است.

در مقایسه با حمله هوایی به اهداف دشمن در فواصل بالای ۱۰۰۰ کیلومتر به وسیله هواپیماهای بمب‌افکن، حمله با موشک دارای مزایایی مانند عدم خطر برای خلبانان، عبور راحت از حلقه‌های پدافند هوایی دشمن، رسیدن به هدف در کمتر از نیم ساعت در مقایسه با زمان چند ساعته رفت و برگشت با هواپیما، عبور از مرزهای هوایی و فضایی هر کشوری بدون مزاحمت نظامی، تبعات بین‌المللی کمتر برای کشور به علت نقض حریم هوایی کشورهای دیگر، عدم نیاز به سوختگیری هوایی چندباره و… است.

این توان موشکی تا فاصله چند هزار کیلومتری، هر متجاوزی را به اندیشه و برآورد مجدد وامی‌دارد و مشخص می‌کند با خاک یکسان کردن حیفا و تلاویو چندان رویایی و تبلیغاتی هم نیست و به واقع توان چنین عملی برای فقط نیروی موشکی ایران فراهم است.