طرح دولت موقت در افغانستان خوب است یا بد؟

“گل رحمان قاضی” رئیس شورای صلح و نجات در خصوص سفر زلمی خلیلزاد به کابل و جزئیات دیدارهایش با سران دولت و رهبران جریان‌های سیاسی افغانستان گفت: «خلیلزاد در این دیدارها سه طرح از جمله طرح ایجاد دولت موقت را مطرح کرده است.
طرح اول ادامه دادن دولت کنونی و ادغام طالبان در آن است، طرح دوم ادغام دولت در ساختار حکومتی طالبان می‌باشد و طرح سوم نیز مسئله ایجاد دولت موقت و فراگیر (برای رسیدن به مرحله برگزاری انتخابات فراگیر) بوده است.»
“گلبدین حکمتیار” رهبر حزب اسلامی افغانستان نیز در این خصوص گفته است که هیات‌های مذاکره کننده ابتدا بایستی روی آتش‌بس و سپس بر روی روند برقراری دولت موقت مذاکره کنند تا بتوان ساختار آینده سیاسی افغانستان را چید.
“عطامحمد نور” رئیس شورای اجرایی جمعیت اسلامی نیز از تقویت و توسعه طرح ایجاد حکومت موقت سخن گفته است و دلایل پذیرش آنرا حفظ وحدت ملی، عدالت اجتماعی و سیاسی عنوان کرده است.
این مواضع موافق رهبران جریان‌های سیاسی درحالیست که “اشرف غنی” رئیس جمهور افغانستان از دیدار با زلمی خلیلزاد امتناع کرده و اخیرا گفته است که مردم انحلال نظام جمهوریت را نمی‌پذیرند و وظیفه من اینست که قدرت را در پایان دوره دولت بطور قانونی به جانشینم بسپارم.

همان طور که در مطلب https://iswnews.com/37126 عنوان کرده بودیم، طالبان زیر بار پذیرش دولت فعلی افغانستان نخواهند رفت و در اصل طرح دولت موقت را می‌توان طرح طالبان در مذاکرات دانست نه زلمی خلیلزاد. این طرح جنبه‌های مثبت و منفی فراوانی دارد و علت مخالفت و موافقت هر یک از سران و جریان‌های سیاسی مختلف مبناهای مهمی را دارد.

در خصوص طرح‌های پیشنهادی اول و دوم خلیلزاد، بایستی گفت که بطور کلی ادغام شدن دولت و طالبان برای عموم مردم افغانستان و همچنین کشورهای منطقه و جهان قابل قبول نیست؛ چرا که تفکرات، منافع و روابط خارجی هر یک با دیگری متفاوت و بعضا در تضاد است.
طرح سوم نیز ماهیت و پایان متفاوت‌تری نسبت به طرح اول یا دوم نخواهد داشت و در نهایت بایستی قدرت بین طالبان و سایر جریان‌ها تقسیم شود و سهم‌خواهی‌ها همانند چند دولت تشکیل شده در این دو دهه، مشکل‌آفرین خواهد بود.

از طرفی دیگر مخالفین، طرح دولت موقت را به منزله‌ی فروپاشی قانون اساسی و آغاز مجدد روند دولت‌سازی و نظام‌سازی در افغانستان می‌دانند و اساسا چنین طرحی را بازگشت به دو دهه قبل و وضعیت پس از براندازی طالبان می‌دانند. عده‌ای هم هدف طرح دولت موقت را برای براندازی حاکمیت فعلی عنوان می‌کنند و می‌گویند طالبان پس از اجرای آن دیگر به چیزی متعهد نخواهند بود و شیرازه حکومت برای مقابله با آن هم فروپاشیده است.

بنابراین طرح “دولت موقت” در کنار سه مؤلفه‌ی‌ “کاهش نیروهای خارجی”، “نظام اسلامی” و “آتش‌بس” یکی دیگر از بن‌بست های موجود در مذاکرات بین‌الافغانی است که نتیجه‌ی آن مشخص کننده آینده این مذاکرات و همچنین آینده‌ی افغانستان خواهد شد.