سه نکته درباره عملیات نیروهای عراقی در کرکوک

تحول مورد نظر در فرابغداد که شب گذشته مورد اشاره قرار گرفت، طرح نظامی نیروهای عراقی برای تصرف منابع نفتی، فرودگاه شهر و بخش طوز خورماتو در کرکوک است.
لااقل برای شروع.
با این حال نیمه های دیشب ظاهرا فشارهای ایالات متحده به دولت مرکزی عراق این طرح را به تعویق انداخته است. تا روزهای آتی چه شود.

اجمالا سه نکته و چهار پی نوشت:

1_ مساله همه پرسی و کرکوک بار دیگر روح عروبیت را در عراق عربی تازه کرده است. شاید اولین بار باشد که در دوره پسااشغال شیعیان و اهل سنت در چنین سطحی، موضع همدلی گسترده ای دارند. البته بیشتر منظورم توده اهل سنت است. نخبگان این قوم در عراق کمافی السابق در حال و هوای خودشان هستند.
این مساله را شاید بتوان نقطه عزیمتی برای همگرایی شیعی_سنی در عراق در سطح توده ها لحاظ کرد. هدیه بزرگی بود از کاک مسعود برای عرب های متخاصم بلاد رافدین! اگر به درستی بهره ببرند. این، می تواند شیفت منازعات دینی به خصومت های قومیتی و نژادی را در پی داشته باشد.

2_ طرح عملیات همان روزهای عملیات حویجه تدوین و توسط العبادی ابلاغ شد. روز پس از همه پرسی و در نشستی مشترک با فرماندهان عالیرتبه عراقی. جزییات برنامه همان شب توسط دوستان عراقی در اختیارم قرار گرفته بود. اساسا پس از آزادسازی حویجه هم تقریبا کسی اجازه مرخصی نداشت. همه منتظر پلان B بودند. نیز حجم نیرویی که آن روزها وارد حویجه شد، به خوبی نشان می داد که مساله فراتر از حویجه است.

3_ خط اصلی رسانه ای کردی_سنی در داخل عراق و عربی در سطح منطقه ای مجددا سیاست ایران هراسی و حشدالشعبی_هراسی را پیش گرفته است. تلاش می شود حشد و ایران را عامل فشار بر العبادی برای حمله به اقلیم معرفی کنند. این ها چرا خسته نمی شوند از این تحلیل های خطی؟!
این در حالی است که جریان های قدرتمند حشد علیرغم همراهی محکمشان با طرح نظامی دولت مرکزی تا همین الان می کوشند از طریق برخی گروه های موثر در جهان سیاست کردستان همچون اتحادیه میهنی و جنبش تغییر مانع از نبردی خونین در کرکوک شوند. مذاکراتشان هم که در جریان است. بخشی از نتایجش هم روز گذشته روی زمین متجلی شد. و بخشی دیگر احتمالا خلال روزهای آینده و در هر دو حوزه سیاسی و امنیتی.
مساله کردستان برای عرب های عراق بسیار حیثیتی است. عبادی نیز مستثنی نیست. اگر نوری مالکی برای سقوط موصل و انبار و صلاح الدین شتم شد، بی تردید این سرنوشت در انتظار عبادی هم خواهد بود؛ اگر گامی برای حفظ آبروی دولت مرکزی در قبال سیاست های بارزانی برندارد. سلما او حربا!
در این موضوع نیاز عبادی به گوشمالی اقلیم بسیار بیشتر از حشد است. انتخابات پارلمانی پیش روست. العبادی هم بی تردید نیازمند آن است که چهره ای قوی از خود نشان دهد. در واقع شاید بتوان تحولات پیش را از جنبه ای، بازی تنازع بقای #آبرو_مندانه بارزانی_العبادی عنوان کرد.
و گر نه حشد بیشتر از کرکوک به مرزهای عراق و سوریه نظر دارد. هر چند که طبیعتا در هر طرحی برای کرکوک نیز با قدرت وارد خواهد شد.

پ.ن۱: امشب مهلت ۴۸ ساعته دولت مرکزی به اقلیم به پایان می رسد.
اینجا تقریبا همه نیروهای عرب عراقی (اعم از شیعه و سنی) که دیده ام از مقابله نظامی با پیشمرگه استقبال می کنند. و این برایم تعجب آور است. به نظرم بارزانی بیش از اندازه روی خستگی عرب های عراق از جنگ های چندده ساله حساب باز کرده بود.

پ.ن ۲: بارها تلاش کرده ام تصور خطای ایرانی بودن حشد را اصلاح کنم. به ویژه که خط اصلی رسانه ای هم به دنبال القای همین نگرش است.
پیچدگی حشد فراتر از تصور ابتدایی است. حشد الشعبی ترکیبی از گروه های متعدد ومتکثر است که هر یک به جهت یا جریان فکری و سیاسی خاصی مرتبط هستند.
می توانم ادعا کنم که هیچ یک از این طرف ها به تنهایی قادر به اعمال خواسته و دیدگاه خود در قبال حشد نیست. نه حیدرالعبادی، نه مرجعیت، نه ایران و نه…
در فرصتی مستقل چکیده ای در این باره تقدیم خواهم کرد.

پ.ن۳: خط رسانه ای نخ نمای شیعی بودن دولت عراق نیز مجددا برجسته شده است. و این یعنی ترویج این ایده که مشکل میان کردها و شیعیان است و اهل سنت نقشی در آن ندارند.

پ.ن۴: صدای گشت زنی جنگنده های ائتلاف امریکا اینجا در #تازه و #بشیر مستمرا به گوش می رسد. چندین برابر سورتی های پرواز علیه داعش. در سطح نسبتا پایینی هم پرواز دارند. و این یعنی رصد هرگونه تحرکی! و احیانا هشدار به طرف عراقی در ساعات پایانی آتش بس.

#بشیر
ساعت بیست و سه و بیست و دو دقیقه شنبه بیست و دوم مهرماه

هادی معصومی زارع