قدرت نمایی دولت آذربایجان در سایه متحدان
ایران و روسیه در برابر بازی دولت آذربایجان چه می‌کنند؟
روزی در مجموعه های موثر در سیاست خارجی ایران مباحثی در گرفت که گروهی مدعی بود دولت آذربایجان دوست صمیمی سال‌های آینده نخواهد بود. اما گروهی این مدعا را رد و طرد می‌کردند و این کشور را یک حوزه امن معرفی می‌کردند. ماجرای اختلافات پس از پایان جنگ نخست قره باغ و استخراج نفت دریای کاسپین کلید خورد و دولت جمهوری اسلامی ایران به یکباره در صحنه سیاسی این کشور منزوی شد. تنش پشت تنش و موجی از ایران ستیزی که روز به روز گسترده تر میشود و هنوز آن سردرگمی چگونگی باخت سنگین در آذربایجان برطرف نشده است. البته این نوشته به همین نکته اکتفا می‌کند و به تحولات اخیر می‌پردازد و منتظر گشایش بایگانی سازمان های سیاسی و نظامی درگیر این ماجرا می‌ماند.
کش و قوس ها بر سر تردد کامیون‌های ایرانی در جاده گوریس کاپان ارمنستان و محدوده ۲۵ کیلومتری که از داخل رایون قوبادلی جمهوری آذربایجان می‌گذرد آغاز میشود. گفته های روزهای نخستین هفته از سوی الهام علیف حیدر اوغلو رییس جمهور آذربایجان به شبکه تلویزیونی تی آر تی ترکیه با کت و شلوار و کروات یک موضع گیری رسمی است. وی می‌گوید که ایران با منطقه قره باغ کوهستانی که جزو خاک کشورش است رابطه اقتصادی بدون مجوز برقرار می‌کند و برای دسترسی از گذرگاه لاچین به منطقه مورد منازعه بهره می‌برد. کامیون‌های ایرانی از پلاک ارمنستان استفاده می‌کنند و به سفیر دولت ایران در باکو درباره ادامه این رابطه هشدار شفاهی و کتبی داده است و ممانعت از تردد کامیون‌های ایرانی و بازداشت رانندگان هم در ادامه همین سیاست انجام میشود. البته دولت این کشور از ایران خواسته است تا از تحویل سوخت به نیروهای صلحبان فدراسیون روسیه مستقر در قره باغ کوهستانی خودداری کنند. سوختی که از طریق ارمنستان برای آنها فرستاده میشود و بدون آن نیروهای روسیه محتاج دولت آذربایجان هستند و ابزار چانه زنی به دست می‌آید.
همین اظهارات در کنار مانور سه برادر (آذربایجان، ترکیه و پاکستان) در شمال ارس، قسمت‌های جنوبی منطقه آزاد شده قره باغ و نزدیکی مرزهای ایران موجب شده تا مانور نظامی از سوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران طراحی و اجرا شود. مانوری با تانک، نفربر، توپخانه، واحدهای کماندو، هلی کوپتر و پهپاد. البته مقامات ایرانی نفوذ اسراییل و حضور نیروهای گروه های مسلح تکفیری سوریه را دلیل این مانور اعلام می‌کنند اما مسئله بسیار پیچیده تر از چیزی است که می‌بینیم و می‌شنویم.
همچنین نباید از نظر دور بداریم که فدراسیون روسیه نیز همزمان با مانور نظامی ایران دست به چینش بدون سرو صدای ناوگان دریایی و گشت‌های هوایی در محدوده بین المللی دریای کاسپین زده است.
بیایید از زاویه ای دیگر به ماجرا نگاه کنیم. ماجرای جنگ لفظی ماه های گذشته، بازداشت رانندگان ایرانی و مانور نظامی درست پیش از سالروز آغاز عملیات آزادسازی قره باغ از اشغال ارمنستان اتفاق می‌افتد. انگار که سالروز جنگ ۴۴ روزه و این محدوده در تقویم به شکل از پیش تعیین شده ای محلی برای معادلات پیچیده سیاسی معین شده است. بازی که بدون شک با طرح ریزی از بیرون خاک جمهوری آذربایجان کلید خورده و دولت این کشور و کارشناسان آنها توانایی چنین برنامه ریزی دقیقی را ندارند و بیشتر شبیه به چیزی است که در طی چند دهه گذشته از غرب در مواجهه با کشورهای مختلف دیده ایم. طرحی با یک هدف و راهکارهای گوناگون و پشت سر هم که در مواقعی یک برنامه اجرایی میشود و در مواقعی چند برنامه توامان را به رخ می‌کشند.
آذربایجان در زمان برگزاری همین مانور اعلام کرده است که نیروهای ایرانی با پرواز پهپادهای خود حریم هوایی این کشور را نقض کرده و ایران کشوری متجاوز است. آنها برای اثبات ادعای خود آژیر خطر را هنگام شب در شهرک‌ها و روستاهای مرزی به صدا درآورده اند. پیش از این شایعه آمادگی شلیک ۴ هزار موشک ایرانی به آذربایجان هم چندان اتفاقی نیست. اعزام واحدهای زرهی ترکیه به مرزهای ایران و نخجوان آذربایجان نیز این گمانه را تقویت می‌کند که واقعا تهاجم نظامی از سوی ایران طراحی شده است. البته این تنها گزینه موجود نیست و شایعه پراکنی شبکه تلویزیونی گوناز تی وی جدایی طلبان فراری حزب گاموح که در جمهوری آذربایجان دولت در تبعید آذربایجان جنوبی را تشکیل داده اند همچنان با شدت و حدت ادامه دارد. طبق این شایعات نیروهای مسلح ایرانی بدون جیره غذایی وارد محدوده مرزی شده و نیروها مجبورند تا از مغازه ها و نانوایی ها منطقه حاشیه مرزی ارس غذای خود را تامین کنند. بروز یک حادثه برای کامیون ایرانی و غرق آن در رود ارس بخش دیگری از این شایعه است. همچنین نیروهای شرکت کننده ایرانی توان کمتری در مقابل ارتش جمهوری آذربایجان دارند.
رسانه های آذربایجان از جمله خزر و رئال تی وی در ۲ ماهه گذشته به صلحبانان فدراسیون روسیه نیز اخطارهایی فرستاده اند و مانور امنیتی صلح بانان در قره باغ کوهستانی را تهدیدی برای خود و خارج از وظیفه صلحبانی بر شمرده اند. همچنین تهدید به بستن گذرگاه لاچین به قره باغ کوهستانی به دلیل بدعهدی روسیه و قاچاق مواد مخدر و عدم ممانعت از تردد ساکنان ارمنستان به قره باغ کوهستانی و تهدیدهای تازه نسبت به دولت ارمنی قره باغ کوهستانی (دفاکتو) و پایان مهلت برای تسلیم یا ترک خاک این منطقه نیز وجهی دیگر از ماجرای چند وجهی است.
عقبه رسانه ای حتی فراتر هم رفته و پای سلاح اتمی پاکستان را برای مقابله با ایران و روسیه پیش کشیده است. حمایت وزیر خارجه پاکستان که در واقع بازوی نظامی عربستان سعودی در این ماجرا محسوب میشود را نباید از نظر دور نگه داریم که باعث شده تا رسانه های آذربایجانی از سرکردگی دولتشان در قفقاز سخن بگویند.
می‌توان مدعی شد که این بازی چند وجهی با چند هدف انجام میشود. ابتدا اینکه آنها یک حوزه نفوذ تازه در قفقاز جنوبی تعریف کرده اند که قدرت جمهوری اسلامی ایران و روسیه را تضعیف می‌کند. دوم اینکه با شبیه سازی یک حمله، ایران و روسیه را تحریک کرده اند تا توانایی رزمی و سرعت واکنش و هماهنگی این دو کشور را بسنجند. سوم اینکه آنها بدون شلیک یک گلوله توانستند طرف‌های مقابل شان را در سالروز عملیات نظامی در قره باغ کوهستانی به دشمنی متجاوز و دوست ارمنستان در ذهن مردم کشورشان مبدل کنند و پروژه روسیه هراسی و ایران هراسی جدید را کلید بزنند. چهارم اینکه همچنین ترکیه دوستی را ترویج می‌کنند. پنجم اینکه هدف اصلی این کشور اعمال حاکمیت بر منطقه قره باغ کوهستانی در کوتاه ترین زمان ممکن و خروج نظامیان صلحبان روسیه است. ششم اینکه بازگشایی کریدور ارتباطی زنگزور برای دستیابی زمینی از خاک اصلی آذربایجان و درون اراضی ارمنستان به نخجوان نیز هست. این کریدور بدون قطع مرز ایران مسیر ترکیه را برای دسترسی به ساحل دریای کاسپین کوتاهتر می‌کند. همچنین کریدور زنگزور مسیر کریدور بیله سوار به جلفا در خاک ایران را کاملا خنثی می‌کند و ابزار کنترلی جمهوری اسلامی ایران محدودتر میشود.
می‌توان گفت که دولت آذربایجان تا اینجای کار برنده منازعه تحت کنترل خود با ایران است. آنها محاسبه درستی کرده اند چون پس از پایان تحرکات ایران و روسیه مدعی می‌شوند که این دو کشور به دلیل ضعف خود و قوت آذربایجان مجبور به عقب نشینی شده اند و پیروزی سال گذشته آنها را در جهان قدرتمندتر کرده است.
البته نیروهای مسلح فدراسیون روسیه در این دام گرفتار نشده و دست به تحرک نیروهای زمینی خود نزده اند و به حرکت ناوگان دریایی خود در آبهای بین المللی دریای کاسپین ادامه می‌دهند تا کمتر به چشم بیایند و به نوعی خود را در تله طراحی شده نیندازند و پیام خود را به پایتخت ساحلی جمهوری آذربایجان روی صفحه رادارهای دریایی و هوایی برسانند. این در حالی است که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در مقابل چشمان مردم و دوربین‌ها دست به مانور می‌زنند و فرصتی به دست رسانه های این کشور و متحدان آنها می‌دهند.
روسیه ابزار کنترلی به نام قرارداد ترک مخاصمه سه جانبه با ارمنستان و آذربایجان را در اختیار دارد که در صورت تخطی جمهوری آذربایجان مجاز به استفاده از گزینه نظامی است. ولی جمهوری اسلامی ایران ابزارهای موجود خود را بدون استفاده به بایگانی سپرده است. برخی تندروها معتقدند که حضور نظامی ایران در خاک ارمنستان و احداث پایگاه نظامی یا حتی مانور در خاک ارمنستان با مجوز دولت این کشور تنبیه خوبی برای آذربایجان است. این گزینه به همان دلیل پروژه ایران هراسی چندان به صلاح نیست و ماجرا را پیچیده تر می‌کند.
نیروهای جمهوری اسلامی ایران بنابر همان هدف اعلام شده مقابله با نفوذ گروه مسلح سوریه و اسراییل میتوانند مانورهای امنیتی، ضدتروریستی و ضد هوایی و ضد پهپادی را با تجهیزات سبکتر و نیروهای چابک ادامه دهد. این کار نیاز به مصرف مهمات و شلیک توپخانه و هزینه های ناشی از شبیه سازی عملیات نظامی را پایین می‌آورد. چیزی که هم مشروع است و هم نمایش اقتدار جنگ‌های نوین. همچنین دولت جمهوری اسلامی ایران گزینه استفاده نشده ای بنام غرامت زیان جنگ سال گذشته از سوی آذربایجان را در اختیار دارد. توپخانه آذربایجان طی عملیات آتشباری خود ۶ شهروند ایرانی را در روستاهای مرزی حاشیه ارس زخمی کردند و به ده ها خانه، مزارع گندم، برنج، پنبه و صیفی جات خسارت‌های فراوانی وارد شده که این کشور هنوز آنها را پرداخت نکرده است. همچنین طی جنگ سال گذشته ۳ فروند پهپاد با نشان ارتش جمهوری آذربایجان در خاک ایران سرنگون شده اند. البته به این فهرست باید تجاوزهای پهپادی سال‌های گذشته را نیز افزود که هنوز مقام‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران از آن به عنوان برگ برنده استفاده نمی‌کنند. چنانکه به نظر میرسد ادامه سیاست منفعلانه در برابر همسایگان با هزینه وجهه و منافع ملی به نام سیاست خارجی دیگر کارایی لازم را ندارد و باید درست اندیشی جایگزین دوست انگاری و دشمن انگاری صرف شود. باید بپذیریم که دولتهای همسایه برادر یا دشمن خونی ما نیستند و آنها را شریک یا رقیب خود بدانیم.
دیدگاه
حاجی اگه آذری هستی بدون که تلاش کردی متعصب نباشی و به ژاژگویی افتادی
و اگه آذری نیستی کلا تحلیل قفقاز رو بیخیال شو.
جمهوری آذربایجان خیلی روش زیاد شده. از اولش زیاد بوده. هیچ وقت هم از ادعا نسبت استان‌های ایران عقب ننشسته.
اگر امروز سر مار کوبیده نشه فردا باید جوانهای مملکت به کام اژدها برن.
رودربایستی جایز نیست.
مملکت علیف ربطی به شیعه و مردم آذری نداره.
این مملکت نه شیعه س و نه آذری مادامی که به کشور ما نظر داشته باشه و دستش تو دست اسرائیل و آمریکا باشه
اگر نمیدونستم تو سایت تحولات هستم فکر میکردم این مقاله رو یک پانترک نوشته است. متاسفانه این نوع رویکردها تا کنون برقرار بوده تا وضعیت به اینجا برسه. با رودر بایستی به جایی نمی رسیم. نکته دوم هم سفیر ضعیف و پانترک کشورمان در آذربایجان هست که بازمانده دولت لبخند محور قبلی است و بهتره هر چه سریعتر تغییر کنه تا بیشتر از این پالس ضعف و لبخند مخابره نکنه. یک ضربالمثل زیبا داریم که میگه :دوستی که از حد بگذر نادان خیال بد کند. بهتره چند تا ضرب شصت به این کشور کوچک نشان داده شود تا حساب کار دستش بیاید. این مانور خیلی قبتر از این باید انجام میشد.
دقیقا…
طبق چیزی که اخرش در مورد رزمایش گفتید والله انگار ما یک چیزی هم بدهکار شدیم تا طلبکار والله رژیم جعلی باکو مثل بچه فامیل میمونه بهش رو بدی فردا دیگه برا حرفت تره هم خورد نمیکنه به هیچ حسابت میکنه ما با این سیاست بازی مسخره بازی توی دنیا مسخره خاص عام شدیم این وزارت خارجه جدید اگه درست کار کنه مثل نفرات قبلی گند نزنه شاید امیدی باشه
واقعا آقای عبداللهی این مقاله خنک رو نوشته؟ تعجب می‌کنم.
تحلیل قشنگی بود, یک زاویه نگاه جدید, خداقوت.
سلام
اینو هم اضافه کنید که ایران بعدا بهونه ای برای رزمایشش داشته باشه که ما با حضور اسرائیل مخالفیم ولی آذربایجان و ترکیه که جدیدا دارن یه رزمایش انجام میدن آن هم در مرز های ایران و ارمنستان،دنبال تنش هستن.
سلام.مقاله نویس خوبی نبود. جنبه ها دینی و اعتقادی نیز فراموش شده بود! بیشتر به نظر میومد یک جنگ روانی از همون تیم انور ابی است،تا اینور ابی!
در واقع اینجور تحلیل در چند دهه گذشته،باعث شد،که لایئک و مشرکین بالا سر ما،قدرت بیشتر جذب کنند! و اهسته اهسته! قدرت بگیرن و نه تنها در خود،بلکه در ایران هم افرادی رو هم جذب کنند!
به نظر میرسد،این طور تحلیل ها، نه تنها مشکل را حل نمی کند،بلکه خود،عامل برای رشد هرچه بیشتر افراد بی دین و مشرک بالا سر ما هستن!
اقایی ازغدی میگفت،یک زمان امام خمینی یک حرف میزد،دلار بالا پایین میشد(در انور مرز) حالا اونا حرف میزن،دلار اینجا بالا و پایین میشه! .. بعضی افراد الان طوری حرف میزن،که انگار ما بدبخت بیچار هستیم! ..
ارتش ۳۰۰ هزار نفری افغانستان(!) که کلی هم در اب و نمک خوابنده شده بود! اونم در زمانی که غرب و امریکا حضور داشتن! جلو چششون! تیکه پاره شده! شیران(!) پنج شیر! که میگفتن،شهرشون نفوذ ناپذیر و …! فرار کردن رفتن(!)
ارتش، قوی (!) عراق، موصل رو دو دستی تقدیم،داعش کردن! .. داشتن میرفتن،که بغداد و کل عراق رو بگیرن! و عراق رو تبدیل به مخروبه کنن!
واقعا تصور میکنی،کسی بخاطره رقصه ها!فاحشه ها!بی حجاب ها! بی دین ها! و حکومتی غربی مشرک، جان فدایی میکن! و خودش رو فدا میکنه! میجنگه؟! چندتا جنگ بشمارم، که به همین سرنوشت رقت بار فرار کردن رفتن؟!
بله یله در درس ها تاریخی! در فیلم ها هالیودی! در قصه ها و افسانه ها(!) یک نفرشون کل یک کشور رو حریف! اما در واقعیت می بینید! کشور فوق فوق ضعیف! بشدت بشدت محاصره شده! یمن، که مجموعه از همه کشورهای ابر قدرت و سازمان ملل و هر کسی که در جهانه! (به غیر از چند کشور!) به شدت به کشورشون هجوم اوردن! و در این مدت ۷ تا ۸ ساله! نه تنها ضعیف تر نشدن! بلکه قوی تر شدن! و دارن با سرعت پیشروی میکن!
اینا واقعیت روی زمین! اینا حقیقت محض! کفر و مشرک و منافق ترسو! خاره ! در باطن هیچی نیست!
فکر کردید ترامپ دروغ گفت!؟ گفت ایران می تون در عرض چند هفته کل منطقه رو بگیره! .. چرا که اکثر این دولت،مردمانش باهشون نیست،مردمانش هم بخش ها زیادشون انعطاط اخلاقی پیدا کردن و غرق در شهوت! مگه می تون بیا بجنگن!..
لذا اینا همشون هرت پرت الکی و دروغین! . ترکیه و اذربایجان هردو به زودی سیلی سختی خواهند خورد..از سمت خدا .
سیاست خارجی کشور اگر درست بود وضعیت کشور به این روز نمی افتاد.ایران باید سیاست معامله گری را کنار بگذارد.همسایه ها فهمیده اند که ایران کشوری معامله گر است و با مقداری امتیاز دادن میتوانند ایران را ساکت کنند.نمونه اش بارزانی برای سکوت ایران در قبال تحرکات اسراییل مقداری امتیاز داد و اتفاقا همین باعث شد ایران واکنش شدید نشان ندهد. امارات هم الان برای اینکه فعلا زمان بخرد و حضور اسراییل را در کشورش تثبیت کند با دادن امتیازات مالی و کمک به دور زدن برخی تحریم ها ایران را مشغول و ساکت کرده. طالبان هم همینطور.مقامات طالبان هم برای تثبیت خود و خریدن وقت دارند سر ایران شیره می مالند و مقداری تعهد و امتیاز داده اند تا ایران سکوت کند و همینطور هم شده. همه این کشور ها بعد از مدتی که به هدفشان رسیدند می زنند زیر معامله و تعهدات شان و طبق پیش بینی ها مواضع ایرانی ستیزانه شان شروع میشود.حوادث اخیر در جمهوری آذربایجان نمونه بارز سیاست خارجی بی پشتوانه است.اگر همان روز اول چند سال پیش که تحرکات ضد ایرانی در باکو شروع میشد جلویش در می آمدید و شعار برادر برادر نمی دادید وضع اینطور نمیشد که الان با همه همسایه ها به درگیری و مشکل خوردید.
یعنی خلاصه اینکه اگه ایران امنیتش تهدید بشه مهم نیست. اگه تمامیت ارضیش زیر سوال بره مهم نیست. فقط یه وقت خدای نکرده جو ایران هراسی تو جمهوری جعلی باکو تقویت نشه. عجب منطقی!
واقعیت اینه که ایران خیانت بزرگی به ارمنستان در جنگ گذشته کرد و الان داره چوب خیانتش رو می خوره.
خواهش می کنم پیام منو منتشر کنید
به قول بزرگی تحلیلگران سعی بر ارائه پیچیده ترین تحلیل ممکن را دارند، چون اولا خودشون در زمین بازی حضور ندارند و دوما در صورت اشتباه بودنِ تحلیل، زیانی نمی بییند.
این مقاله مصداق این سخن بود.
آدم متعجب میشه از نشر چنین مقاله ای در این سایت معتبر ، اشتباه استراتژیک ازونجا آغاز شد که قید عربستان رو زدیم و چرخیدیم به طرف ترکیه ، اشتباه دوم مدارا با جمهوری باکو از ترس هموطنان آذری مون ، اشتباه سوم انفعال در جریان جنگ قره باغ اگه ما نزدیک مرزهای ترکیه بودیم توی حلب و ادلب و اردوغان پیشدستی کرد و منطقه حائل ایجاد کرد با ارتشش چرا ما ۴۰ کیلومتر نرفتیم تو عمق قره باغ ؟ بهانه حضور داعش هم که فراهم بود ، البته اشتباه اول داره جبران میشه هر چند که دیر شده اما میتونه توازن ایجاد کنه
سلام لطفا زندگی نامه چند تن از شهدای عالیقدر جنگ قره باغ رو منتشر کنید.
این کارشناستون اگر تبریز هم مورد تجاوز باکو قرار بگیره، یادداشت مینویسه که ایران نباید اقدامی صورت بده تا مبادا در باکو ایران هراسی نشه
تحلیل جامع و بی طرفانه ای بود ، در واقع تنها تحلیل معقولی که تابحال در این مورد خوندم همین هست بدون تعصب و نگاهی جامع و منطقی به تحولاتی که وابستگیهای روانی موجب برداشتهای نابجا و نادرستی از وضع موجود میشه
تحلیل بسیار ابکی بود. مانور نظامی سنگین در منطقه واقعا لازم بود و مطمئناً نقشه های آذربایجان در منطقه زنگزور را خراب کرد. ایران باید قدرت خودش را به رخ آذربایجان و ترکیه بکشاند. مانور دوباره آذربایجان و ترکیه بعد از مانور قبلی که با حضور پاکستان انجام شد نشانگر عدم عقب نشینی این دو کشور از مواضع قبلی شان است. بستن دفتر نمایندگی ولی فقیه در باکو هم نشانگر دشمنی این کشور (استان جدا شده از ایران) با ایران است. استراتژی جدید کشتن با هزار چاقو اسرائیل هم با حماقت های علیف کودن آغاز شده است. سپاه قدس باید هر چه سریعتر وارد اتفاقات آذربایجان و ترکیه شود. اولی ۶ میلیون شیعه دوازده امامی و دومی ۲۵ میلیون شیعه علوی دارند.
واقعا تحلیل ضعیفی بود .
ما قوی ترین ارتش شیعه را در آذربایجان به رهبری سید علی خامنه ای تأسیس کردیم.
Seyid Əli Xamneyinin rəhbərliyi ilə Azərbaycanda ən güclü şiə ordusunu qurduq
@HUSEYNCILAR
instagramda