علت نزدیکی اسرائیل به تالش‌های آذربایجان برای چیست؟

بنابر گزارش سایت خبری آمبور آذربایجان، المیرا محی الدین لی رئیس انجمن عمومی موسسه بین المللی بشردوستانه و سفیر صلح و حسن نیت اسرائیل، روز یکشنبه ۲۳ آبان برابر با ۱۴ نوامبر ضمن دیدار از مرکز فرهنگی تالشان جمهوری آذربایجان (مرکز مدنیت تالش) در باکو، با ووقار همتی رییس این مرکز گفتگو کرده است.

همچنین وی لوح سپاسی را به خاطر حضور جوانان تالش در جنگ دوم قره باغ و آزادسازی سرزمین‌های اشغالی آذربایجان به همتی هدیه کرده است.

دریافت این لوح سپاس با واکنش فعالان تالش اهل آذربایجان و ساکن کشورهای دیگر مواجه شده است. آنها با دید منفی به این دیدار نگاه می‌کنند.

مرکز فرهنگی تالش در سال ۱۹۹۱ به وسیله مرحوم نوروزعلی محمداف و جمعی از روشنفکران قومی تالش در باکو تاسیس شده است.

علی اکرم همت اف، نوروزعلی محمداف، هلال محمداف، علی ناصر نصیراف، فخرالدین عباس زاده، اسماعیل شعبان اف، زابیل محمداف اعضای نامدار این مرکز هستند که با دولت جمهوری آذربایجان مخالفت کرده و بارها مورد تعقیب قضایی قرار گرفته اند. ووقار همتی از اعضای نه چندان نامدار این مجموعه است که پس از قلع و قمع چهره های شاخص به ریاست این مرکز رسیده و فرد چندان معتبر و موثری نیست.

بیشتر اعضای این مرکز در انتشار روزنامه، کتاب، تاسیس شبکه تلویزیونی هیرکان تی وی، احیای حقوق قومی و همچنین در جریان تشکیل جمهوری خودمختار تالش مغان نقش آفرینی موثری کرده اند.

چرا اسراییل به سراغ تالشان آذربایجان می‌رود؟

نیروهای تالشی ارتش آذربایجان در جنگ نخست قره باغ حاضر بودند و علی اکرم همت اف سرهنگ ارتش این کشور تا دریافت عنوان قهرمان ملی این کشور نیز پیش رفت.

اما به دلیل تفکرات پان ترکیستی ابوالفضل غدیر قلی اوغلو علیف معروف به ایلچی بگ از کسب این عنوان باز ماند و از جبهه جنگ کنار کشید.

علاوه بر این، مبارز ابراهیم اف، قهرمان ملی درگیری های آوریل ۲۰۱۶ از قوم تالش است.

طی جنگ دوم قره باغ نیز تالش‌ها در بیشتر نبردها و خطوط مقدم حاضر بودند و شهر شوشا به دست سرلشگر حکمت میرازیف فرمانده تالشی تیپ تکاور بیله سوار آزاد شده است.

همچنین عارف غیبی اف از اهالی رایون آستارا، نخستین تلفات جنگ ۴۴ روزه است. وی راننده تانک تی ۷۲ بود که در نزدیکی فضولی هدف یک فروند موشک ضد تانک قرار گرفت.

تلویزیون آذربایجان هنگام بازدید الهام علیف از مرکز پلیس و ساختمان‌های مورد استفاده ارمنستان در جبرائیل تصاویری منتشر کرده است که نشان می‌دهد نیروهای تالشی نام منطقه مورد سکونت خود را روی دیوارها برای یادگاری نوشته اند.

اسرائیل می‌داند که همین حضور در جنگ قره باغ باعث شده تا مسئولان جمهوری آذربایجان از فشارهای گذشته خود به این قوم بکاهند و اختیار بیشتری در امور داخلی و جایگاه های رسمی به آنها واگذار کنند.

این موضوع ممکن است تا جایی پیش برود که جمهوری یا ناحیه خودمختار تالش در مرزهای جنوبی آذربایجان و کنار استان‌های گیلان و اردبیل ایران تاسیس شود. آنها به همین خاطر از فرصت به درستی استفاده می‌کنند و تلاششان بر این است که جلوتر از همه باشند.

حضور شرکت‌های اسراییلی در منطقه تالش نشین جنوب آذربایجان و برای ایجاد روستاهای هوشمند، پرورش گاومیش، کشاورزی مدرن و … در قالب سرمایه گذاری، بخشی از این نزدیکی است.

محل زندگی جمعیت بیش از ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری تالشان آذربایجان در دو منطقه جداگانه این کشور واقع شده است. نخست  منطقه جنوبی آذربایجان و هم مرز با مناطق تالش نشین ایران در استان‌های گیلان و اردبیل. این محدوده شامل آستارا، لنکران (لانکون)، لریک، یاردیملی، ماساللی، جلیل آباد، بیله سوار و بخشی از سالیان می‌شود. بخش زیادی از تبادلات اقتصادی، درمان و .. آنها در ایران انجام می‌شود و کمتر به سوی پایتخت می‌روند.

بخش کوچکتر این قوم در شبه جزیره آبشرون و شهرها و روستاهای نزدیکی باکو پایتخت آذربایجان از جمله در خردالان، لوکباتان، بیلجری، سوراخانی و … ساکن هستند. همچنین بیشتر جمعیت منطقه صنعتی سومقاییت و سیه زن در شمال باکو و امتداد آن تا منطقه تالش نشین دربند داغستان فدراسیون روسیه نیز محل استقرار آنها است.

اسرائیل با توجه به جمعیت بیش از ۵۰۰ هزار نفری تالش ها در کنار پایتخت می‌داند که آنها می‌توانند در تحولات آینده مرکز ثقل قدرت کشور به خوبی نقش آفرینی داشته باشند.

البته برخی معتقدند که این دیدار برای شانتاژ دولت و فعالان تالش است تا بار دیگر تالشان در آذربایجان سرکوب شوند.

تصویر: دیدار نماینده اسراییل با رییس مرکز مدنیت تالش