دانش نظامی: جنگنده بمب‌افکن سوخو-۳۴

جنگنده Su-34 علیرغم آنکه از روی جنگنده Sukhoi Su-27 Flanker مشتق شده و مجهز به کابین خلبان با دو صندلی در کنار یکدیگر است؛ به علت متفاوت بودن نقش اش با دیگر جنگنده‌های این خانواده، لقب فلانکر را ندارد.

این جنگنده در درجه اول برای حمله به اهداف تاکتیکی زمینی و دریایی طراحی شده و توانایی انجام عملیات‌های بمباران، حمله و پشتیبانی هوایی را دارد. جنگنده مذکور توانایی عملیات در هر شرایط آب و هوایی و محیط های آلوده به جنگ الکترونیک را دارد.

هدف از تولید جنگنده Su-34، جایگزینی با جنگنده های قدیمی Su-24 و بمب افکن های Tu-22M3 در نیروی هوایی روسیه است.

توسعه جنگنده Su-34

طراحی و توسعه جنگنده Su-34 مدت زمان طولانی‌ای را سپری کرده است. اولین بار در اواسط دهه ۱۹۸۰ سوخو، یک طرح جدید را برای جایگزینی با جنگنده های قدیمی Su-24 شروع کرد، در ادامه طرح جنگنده Su-27 انتخاب شد که توانایی مانور بالایی داشت.

طرح اولیه سوخو ۳۴ با اسم T10KM-2 شناخته می‌شد. T10KM-2 یک نسخه مشتق شده از روی Sukhoi Su-27K ساخته شده برای نیروی دریایی محسوب می‌شود. اسم این طرح در شوروی با T-10V شناخته می‌شد که در اواخر دهه ۱۹۸۰ همراه با طرح ناو هواپیمابر Ulyanovsk شوروی معرفی شده است.

در سال ۱۹۹۰ یک عکس از فرود طرح اولیه جنگنده بر روی ناو هواپیمابر تفلیس منتشر شد که مقامات غربی به اشتباه این عکس را جنگنده Su-27KU معرفی کردند.

ناو هواپیمابر تفلیس: ناو هواپیمابر ادمیرال کوزنتسوف ابتدا با نام Riga شروع به ساخت شد، سپس با نام Leonid Brezhnev به آب انداخته شد، بعد از آن با نام Tbilisi (تفلیس) تست های دریایی خود را انجام داد و نهایتاً با نام Admiral Kuznetsov وارد خدمت شد.

سرانجام اولین پرواز جنگنده سوخو ۳۴ در تاریخ ۱۳ آوریل سال ۱۹۹۰ توسط خلبان Anatoliy Ivanov انجام شده است.

این نسخه از یک دماغه جدید استفاده می‌کرد ولی ساختار کلی جنگنده مشابه Su-27UB بود.

در سال ۱۹۹۲ جنگنده Su-27IB (طرح اولیه سوخو ۳۴) در نمایشگاه هوایی MAKS Airshow در معرض دید عموم قرار گرفته و از یک تانکر سوخترسان Il-78 سوختگیری کرد. این هواپیما در ۱۳ فوریه سال ۱۹۹۲ به طور رسمی در شهر Machulishi بلاروس رونمایی شد. یک سال بعد این جنگنده دوباره در نمایشگاه هوایی MAKS Airshow در معرض دید عموم قرار گرفت.

نسخه اولیه این جنگنده که با اسم T10V-2 شناخته می‌شد، اولین بار در ۱۸ سپتامبر سال ۱۹۹۳ پرواز کرد. نسخه آزمایشی اولیه چون در Novosibirsk محل تولید جنگنده های سوخو ۲۴ تولید شده بود با نسخه اصلی از نظر ظاهری متفاوت بود.

اولین نسخه استاندارد تولید شده از جنگنده سوخو ۳۴ در ۲۸ دسامبر سال ۱۹۹۴ پرواز کرد که مجهز به سامانه کنترل آتش و رادار آرایه فازی فعال ساخته شده توسط Leninets OKB بود. این نسخه چون با نسخه‌های اولیه متفاوت بود یک بار دیگر در نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۹۵ با اسم Su-32FN معرفی شد. این نسخه مختص خدمت در سواحل روسیه تولید شده بود تا در برابر اهداف دریایی به عملیات بپردازد، همچنین شرکت سوخو یک نسخه دیگر با اسم Su-32MF را نیز تولید کرد ولی به دلیل محدودیت بودجه این طرح به کلی کنسل شده است.

در حال حاضر ارتش روسیه دو نسخه متفاوت از سوخو ۳۴ را در خدمت دارد که یک نسخه مختص جنگ الکترونیک بوده و مجهز به غلاف L700 Tarantul ECM است و نسخه دیگر مختص عملیات های اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی است.

نسخه مدرن سوخو ۳۴ با اسم Su-34M شناخته می‌شود که مجهز به غلاف هدفگیری مادون قرمز، رادار عقب‌نگر Kopyo-DL و تجهیزات خودکار جنگ الکترونیک است.

تفاوت دو طرح Su-34 و Su-27KUB

جنگنده Su-27IB (طرح اولیه سوخو ۳۴) و Su-27KUB که نسخه آموزشی نیروی دریایی است هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و هر کدام یک طرح جداگانه است، و دماغه طرح Su-27KUB کاملاً گرد بوده ولی دماغه Su-34 (Su-27IB) مانند نوک اردک است.

سفارشات و تحویل
اولین دسته ۸ فروندی از این جنگنده در کارخانه Novosibirsk ساخته و در سال ۲۰۰۴ آماده تحویل شد. در سال ۲۰۰۶ وزیر دفاع روسیه از خرید ۵ فروند جنگنده Su-34 خبر داد. در اواخر سال ۲۰۰۸ نیز قرارداد خرید ۳۲ فروند تا سال ۲۰۱۵ امضا شد.

بنا به گزارش های داده شده از سوی وزارت دفاع روسیه قرار بود تا سال ۲۰۱۵ هفتاد فروند جنگنده سوخو ۳۴ با ۳۰۰ فروند جنگنده سوخو ۲۴ جایگزین شود که سپس این برنامه لغو شده و سوخو ۲۴ های قدیمی بروز رسانی شدند.

طراحی جنگنده Su-34

جنگنده سوخو ۳۴ در ساختار بال، دم و نازل های موتور با جنگنده های Su-27 و Su-30 مشابه بوده و در کاناردها با Su-30MKI مشابه است. موتورهای این جنگنده از نوع توربوفن Saturn AL-31FM1 است که بر روی جنگنده Su-27SM نیز نصب شده است.

برد عملیاتی این جنگنده با یک بار سوخت گیری ۴۰۰۰ کیلومتر است و توانایی حمل ۸۰۰۰ کیلوگرم انواع مهمات و تسلیحات را دارد.

به دلیل قرارگیری دو خلبان در کنار یکدیگر این جنگنده با اسم مستعار Duckling یا Duckbill نیز شناخته می‌شود. در کابین جنگنده خلبان در سمت چپ و اپراتور تسلیحات در سمت راست قرار می‌گیرد. یکی از مزیت‌های این طراحی این است که لزومی به استفاده از تجهیزات تکراری برای هر خلبان نیست.

خدمه جنگنده در مواقع مأموریت‌های طولانی توانایی ایستادن و راه رفتن درون کابین جنگنده را دارند. حتی اندازه کابین به قدری بزرگ است که خلبان و اپراتور توانایی دراز کشیدن و خوابیدن در کف کابین را دارند. در پشت صندلی‌های خدمه یک سرویس بهداشتی و یک آشپزخانه کوچک نیز تعبیه شده است!

خدمه برای ورود به جنگنده از طریق یک نردبان که از زیر کابین بیرون می‌آید وارد می‌شوند. تمام کابین جنگنده نیز از زره ۱۷ م.م پوشیده شده است تا در مقابل انواع تهدیدات مقاوم باشد.

جنگنده Su-34 مجهز به سامانه Helmet Mounted Display System (HMDS) است که تمام هدایت موشک‌ها توسط کلاه خلبان و چشمی نصب شده بر روی آن صورت می‌پذیرد.

رادار این جنگنده از نوع Leninets V-004 است که توانایی شناسایی انواع اهداف را دارد. برد شناسایی این رادار ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر بوده و توانایی شناسایی همزمان ۱۰ هدف را دارد. همچنین توانایی درگیری با ۴ هدف را به صورت همزمان دارد. علاوه بر رادار اصلی، از یک رادار عقب نگر نیز در پشت جنگنده استفاده شده است که برد ۱۲۰ کیلومتری داشته و موشک‌های نزدیک شونده به سمت جنگنده را شناسایی می‌کند. رادار پشتی جنگنده با اسم N-012 شناخته می‌شود.

مشخصات جنگنده-بمب‌افکن Su-34:
طول: ۲۳.۳۴ متر
طول بال: ۱۴.۷ متر
ارتفاع: ۶.۰۹ متر
وزن خالی: ۲۲۵۰۰ کیلوگرم
بیشترین وزن برخاست: ۴۵۱۰۰ کیلوگرم
موتور: ۲ موتور توربوفن Saturn AL-31FM-1
سرعت: ۲۲۰۰ کیلومتر در ساعت
برد عملیاتی: ۱۱۰۰ کیلومتر
سقف پروازی: ۱۷۰۰۰ متر
خدمه: ۲ نفر
سازنده: شوروی (روسیه)
اولین پرواز: ۱۳ آوریل ۱۹۹۰
سال عرضه: ۲۰۰۶ تاکنون
مهمات: ۱۲ جایگاه زیر بال و بدنه برای حمل مهمات تا وزن ۸۰۰۰ کیلوگرم

تسلیحات قابل حمل بمب‌افکن Su-34:

توپ اصلی: توپ ۳۰ م.م GSh-30-1
بمب‌های هدایت تلویزیونی KAB-500KR و KAB-1500KR
بمب‌های هدایت لیزری KAB-500L و KAB-1500L
بمب هدایت شونده KAB-500OD
بمب هدایت ماهواره‌ای KAB-500S-E
بمب‌های خوشه‌ای RBK-500 و SPBE-D
بمب ضد سازه های بتنی BETAB-500SHP
بمب‌های سقوط آزاد ODAB-500PM و OFAB-100-120 و OFAB-250-270

راکت اندازهای ۸۰ م.م S-8 با برد ۱ تا ۴.۵ کیلومتر
راکت اندازهای ۱۲۲ م.م S-13 با برد ۱ تا ۴ کیلومتر
راکت ۳۴۰ م.م S-25

موشک هوا به هوا کوتاه‌برد Vympel R-73 با برد ۳۰ کیلومتر
تمامی نسخه‌های موشک هوا به هوا میان‌برد Vympel R-27 با برد ۴۰ تا ۱۷۰ کیلومتر
موشک هوا به هوا میان‌برد Vympel NPO R-77 با برد ۸۰ تا ۲۰۰ کیلومتر

موشک هوا به سطح Kh-29 با برد ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر
موشک هوا به سطح Kh-25 با برد ۱۱ تا ۶۰ کیلومتر
موشک هوا به سطح Kh-38 با برد ۷۰ کیلومتر
موشک هوا به سطح Kh-58 با برد ۱۲۰ کیلومتر
موشک هوا به سطح Kh-59 با برد ۲۰۰ کیلومتر

موشک کروز Kh-36 با برد ۱۲۰ کیلومتر
موشک کروز Kh-65SE با برد ۶۰۰ کیلومتر
موشک کروز Kh-SD با برد ۳۰۰ تا ۱,۹۰۰ کیلومتر

موشک ضد کشتی Kh-31A/AD با برد ۲۵ تا ۱۰۵ کیلومتر
موشک ضد کشتی Kh-41 با برد ۱۲۰ تا ۲۴۰ کیلومتر
موشک ضد کشتی Kh-35U با برد ۳۰۰ کیلومتر
موشک ضد کشتی Kh-61 با برد ۳۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر

موشک ضد رادار Kh-25MP با برد ۶۰ کیلومتر
موشک ضد رادار Kh-31P با برد ۱۱۰ کیلومتر
موشک ضد رادار Kh-58 با برد بیش از ۱۲۰ کیلومتر

بیشتر بخوانید:
جنگنده چند منظوره سوخو-۲۷
جنگنده چند منظوره سوخو-۳۰
جنگنده چند منظوره سوخو-۳۳

مجموعه پوسترهای “جنگنده بمب‌افکن سوخو-۳۴” به زبان‌های انگلیسی، عربی، کردی، آذری، روسی برای نشر در شبکه‌های اجتماعی:

منابع: ۱ – ۲