آزمون حماسه حسینی در برابر اسلام آذربایجانی

محدودیت مذهبی برای شیعیان در این کشور وارد فاز جدیدی شده است. منع نصب پرچم مذهبی و شعارنویسی از سال ۲۰۱۵، سلب صلاحیت اداره مسلمانان قفقاز برای امور مذهبی، منع حضور کودکان و نوجوانان در مکان های مذهبی از جمله قوانینی است که تاکنون در آذربایجان برقرار شده است. اما امسال با اعلام وزارت کشور، عزاداری به داخل مساجد، زیارتگاه ها و محوطه آنها محدود شده و پرچم های مذهبی از داخل این مکانها جمع آوری شدند و از پرچمهای دولت آذربایجان بجای پرچمهای مذهبی و یاحسین استفاده شد! همچنین برای عزاداری ها ساعت پایان مشخص و محدود اعلام شد.

اما مردم در برابر این محدودیت های بی سابقه چه کرده اند؟

فیلم های ارسالی فراوانی توسط عزاداران آذربایجانی برای بلاگرها ارسال شده است که نشان می دهد مردم بر رسوم عزاداری خود پافشاری کرده و محدودیت های دولتی را نپذیرفته اند.

خاکسپاری شهیدان قره باغ

مراسم خاکسپاری آنار کاظم اف در روستای قاراجمیرلی رایون شمکیر و سامر خدایف در شهرک رامانا باکو که در خطوط تماس قره باغ کوهستانی شهید شده اند با عزاداری حسینی مردم همراه شد.

محدودیت در نزدیکی مرزهای ایران

دولت آذربایجان محدودیتهای شدیدی در منطقه تالش نشین این کشور برقرار کرده است.

رایون لنکران

جوانان شهر لنکران با مشاهده محدودیت ها، هشتم محرم و شب تاسوعای حسینی دسته خودجوش عزاداری در خیابان برپا کرده بودند که پلیس پس از مدتی مانع اقدام آنها شد. لنکران اولین شهری بود که در برابر فشارهای دولتی مقاومت کرده است. پلیس با تمام توان خود نتوانسته است مانع برگزاری آیین های محرم و یا اجبار مردم به اهتزاز پرچم آذربایجان شود.

مردم لنکران به‌جز غلبه بر محدودیت ها، در بقعه «میرحیدر و میرسلام اجاقی» رسم عزاداری شام غریبان را برگزار کرده اند. شمع هایی در این مراسم به نیت شام غریبان روز عاشورا در سینی (خنچه) روشن می شود که کودکان آنها را بالای سر خود حمل می کنند.

رایون جلیل آباد

پلیس مانع حضور نوجوانان و کودکان در یکی از مساجد شهر جلیل آباد شده بود. این کودکان دسته عزاداری کوچک خود را شبانه در نزدیکی مسجد برپا کردند که مورد استقبال بینندگان قرار گرفته است. رایون جلیل آباد در نزدیکی مرزهای ایران است.

رایون آستارا

مردم شهرک ارچیوان آستارا و روستاهای اطراف در پنج کیلومتری مرزهای ایران هم بدون توجه به محدودیت های سنی، کودکان و نوجوانان را به مسجد بردند. همچنین دسته عزاداری روز عاشورا نیز به سوی مسجد قدیمی محمد حنفیه برگزار شده که پلیس، استفاده از پرچم آذربایجان را به‌جای پرچمهای عزاداری مطرح کرد. شرکت کنندگان بدون حمل هیچ پرچمی به عزاداری خود تا این مسجد ادامه دادند. بیشتر اهالی ارچیوان و روستاهای اطراف اهل تسنن شافعی هستند و دسته عزاداری ماه محرم از سال ۲۰۱۸ در این شهرک برپا می شود.

رایون لریک

پلیس با ورود به مسجد روستای پیره سورا استان لریک در شب عاشورا ضمن تلاش برای تعطیلی مراسم، روحانی کهنسال روستا را به اداره پلیس برده اند. عزاداران نیز به این تهدید و هتاکی پلیس معترض شدند. مردم پیروه سورا که در دو سال گذشته با محدودیت کرونایی مواجه بودند، تمام محدودیت های دولتی امسال را زیر پا گذاشتند. پیره سورا در ۳۰ کیلومتری نمین استان اردبیل قرار دارد و گفته می شود که «قلعه بذ» مقر حکومتی بابک خرم دین در ارتفاعات مشرف بر روستا قرار گرفته است.

رایون ماسال لی

نیروهای لباس شخصی پلیس در شب عاشورا مانع ادامه حرکت دسته عزاداری خودجوش گروهی از جوانان و نوجوانان روستای «کول آتان» رایون ماسال لی به سوی مسجد شدند. مردم بدون توجه به دستور پلیس این کار را هر شب تکرار می کردند.

عزاداری در شهر گنجه

جوانان گنجه در اعتراض به محدودیت ها در شب عاشورا با شعارهای مذهبی دسته های کوچک عزاداری تشکیل دادند. همچنین مردم این شهر در امامزاده سید داوود این شهر مراسم عزاداری شب و روز عاشورا را برگزار کردند.

سومقائیت

مردم شهر سومقائیت با پرچم های عزا وارد محوطه مسجد جمعه شدند ولی پلیس با کمک هیئت امنا بیشتر پرچم ها را جمع آوری کردند. گروهی از بانوان با عدم تحویل پرچم ها به عزاداری ادامه دادند.

حماسه حسینی یئولاخ

عزاداران در یئولاخ تمام محددیت ها را شکستند و بدون توجه به تهددیهای نیروهای امنیتی و ضمن حضور افراد کم سن در مراسم با پرچم های حسینی به عزاداری پرداختند.

مینگه چویر

مردم مینگه چویر روز عاشورا امسال را زیر بارش باران برپا کردند و ساعت ها عزاداری کردند.

محدودیت ها در باکو

شهر باکو، شهرک ها و روستهای اطراف آن چهار میلیون از جمعیت شش میلیونی داخل این کشور را در خود جای داده است. بیشترین تلاش پلیس در استان های این منطقه انجام شده تا عزاداری ها را مهار و با الگوی اسلام آذربایجانی اداره کند.

نارداران رایون صابونچی

مردم شهرک نارداران روز عاشورا در اطراف باکو بدون توجه به محدودیت دولتی در بقعه رحیمه خاتون (خواهر امام رضا) تجمع و عزاداری کرده اند. پلیس پرچم های حسینی را جمع آوری کرده و خواستار لغو مراسم بوده است. ساکنان خواسته های نیروهای امنیتی برای افراشتن پرچم آذربایجان بجای امام حسین را نپذیرفته و وارد محوطه بقعه شدند.

پلیس با کنترل راه های منتهی به این شهرک از ورود مردم شهرک های اطراف و شهر باکو به نارداران جلوگیری کرده است. پیش از سرکوب قیام خونین مردم نارداران و بازداشت گسترده اعضای جنبش اتحاد مسلمانان، مراسمی با حضور بیش از ۱۰۰ هزار نفر در بقعه رحیمه خاتون برگزار می شد.

نخستین بار جمع آوری پرچمهای مذهبی از محوطه مسجد صاحب الزمان شهرک «باکی خانوف» رایون صابونچی با دستور پلیس آذربایجان گزارش شد. که حساسیت های مردمی را برانگیخت. عزاداران با وجود منع بکارگیری پرچم مذهبی و استفاده از پرچم ملی، حلقه پرچم ملی این کشور گرد پرچم یا حسین را تشکیل دادند.

یکی از جوانان شهرک رامانا پس از جمع آوری پرچم های عزاداری از مسجد در صبح روز عاشورا، پرچم یاحسین را بر فراز دکل مخابراتی این شهرک شرق برافراشت. سامر که اصالتا از اهالی لنکران است بر روی دکل ایستاده بود تا پلیس این پرچم را پایین نکشد. پلیس با وعده افراشته بودن پرچم وی را پایین آورده و به اتهام نقض قانون منع نصب پرچم در اماکن عمومی بازداشت کردند.

شهرک مهدی آباد رایون آبشرون

ساکنان شهرک مهدی آباد رایون آبشرون در شمال باکو، بدون توجه به بخشنامه وزارت کشور آذربایجان پرچم های عزاداری را در مراسم عاشورای مسجد جمعه برافراشتند و محدودیت های سنی را شکستند.

شهرک کشله رایون نظامی

جانبازان جنگ قره باغ با لباس های نظامی، دسته کوچک عزاداری برپا کرده و به سمت مسجد قدیمی شاه عباس کشله در شهر باکو حرکت کردند و به عزاداری پرداختند. گروهی از عزاداران پیراهن هایی با نشان ها و شعارهای مذهبی بجای پرچم بر تن داشتند. مردم نیز برای استقبال از عزاداران فرش در مقابل این مسجد پهن کردند.

رایون یاسمال، خیابان مفاخر ۲ (فخری خیابان ۲)

گروهی از مردم و جمعیت زینب چی (زینبیون) در روز عاشورا به خیابان مفاخر ۲ رایون یاسامال باکو در منطقه داغ اوستو رفته دسته عزاداری به راه انداختند. مردان و زنان شرکت کننده با پرچم های عزاداری بر مزار شهیدان از جمله مبارز ابراهیم اف عزاداری کردند.

مردم باکو علاوه بر این با حضور کودکان و نوجوانان در مسجد «تازه پیر» خیابان میرزا فتحعلی آخوندوف رایون یاسامال و کنار اداره مسلمانان قفقاز، ضمن عزاداری قانون منع حضور افراد زیر ۱۴ ساله در اماکن مذهبی را نادیده گرفتند.

رایون سابائیل، اهتزاز پرچم بر فراز دریا

گروهی از بانوان در بلوار ساحلی کنار مرکز تجاری «دنیزمال» و نزدیک چرخ و فلک رایون سابائیل باکو برای اعتراض به ممنوعیت استفاده از پرچم در اماکن عمومی، پرچم یا حسین را به وسیله بادکنک های گاز هلیوم بر فراز بلوار و دریای کاسپی به پرواز درآوردند.

مسجد فاطمه زهرا ینی گونشلی رایون سوراخانی

مسجد فاطمه زهرا در شهرک ینی گونشلی رایون سوراخانی شهر باکو یکی از مراکز اجتماع شیعیان این منطقه محسوب می شود. دولت آذربایجان پرچم های عزای این مسجد را با هماهنگی روحانی اداره مسلمانان قفقاز جمع آوری کرده بود. انبوه عزاداران علاوه بر محوطه مسجد در پارک، خیابان ها و زمین های خالی ساختمان های مسکونی اطراف تجمع کرده بودند. تعداد آنها چند ده هزار نفر تخمین زده می شود.

مسجد مشهدی داداش رایون نسیمی

تعداد عزاداران در مراسم عزاداری مسجد مشهدی داداش رایون نسیمی مرکز شهر باکو، برخلاف انتظار دولت این کشور به قدری زیاد بود که خیابان آقا داداش قربان اف، مملو از عزاداران حسینی بوده است. سوگوران حسینی اگرچه از حمل پرچم منع شدند اما هنگام حرکت به سوی مسجد نوحه خوانی کردند.

همچنین در دیگر مساجد باکو نیز کودکان و نوجوانان با تجمع در مقابل مساجد روز عاشورا را با عزاداری گرامی داشتند و پلیس مانع حضور افراد زیر ۱۴ سال در برخی مساجد شد.

چنانکه گزارش میشود اسلام آذربایجانی با وجود حمایتهای دولتی و امنیتی نتوانسته در مقابل الگوی حماسه حسینی تاب بیاورد. تعداد عزاداران به حدی زیاد بوده است که پلیس و نیروهای سازمان امنیت ملی توان مقابله با همه آنها را نداشتند.