فعالان محیط زیست آذربایجان چه ارتباطی با استخراج طلا دارند؟

صبح روز دوشنبه ۲۱ آذر (۱۲ نوامبر) مجددا فعالان محیط زیست جمهوری آذربایجان در شمال شهر شوشا روی جاده منتهی به خانکندی (استپاناکرت) در برابر پست ایست و بازرسی نیروهای پاسدار صلح فدراسیون روسیه مستقر شده و راه را به روی ارمنی ها بستند. تجمع هفته گذشته به گونه ای بود که به نظر می رسید مردان نظامی تحت پوشش لباس شخصی و با عنوان فعالان محیط زیست، راه را بسته بودند. اما این بار ماجرا متفاوت است و حضور زنان، مردان و جوانان در این اجتماع حدودا ۱۰۰ نفری دیده می شود که چهره های شناخته شده سازمان های غیر دولتی محیط زیست و حقوق شهروندی به شمار می روند که البته با سیاست های دولت این کشور هم کاملا سازگار هستند.

شعر می خوانند، کف و سوت می زنند و پرچم هایشان را به آسمان بلند می کنند. یکی از شعرهایی که می خوانند «ساری گلین» به معنی عروس زرد رنگ و استعاره از خورشید است. ناخودآگاه به یاد اجرای مشترک همین قطعه «عالم قاسم اف» و خوانندگان ارمنی و ایرانی می افتیم که ایرانی ها به آن «دامن کشان» می گویند و ارمنی ها «ساری آقچیک». یک افسانه مربوط به تاثیرات فرهنگ «میترائیسم» و مشترک با ایران و البته ارمنی ها. آنها از سرتیپ آندری ولکوف فرمانده نیروهای پاسدار صلح می خواهند تا به این نقطه بیاید و به پرسش هایشان پاسخ بگوید. شعارشان هم پایان جنایت زیست محیطی و پایان غارت ثروت آذربایجان در مناطق تحت کنترل ارامنه در قره باغ کوهستانی است. می گویند تا زمانی که فرمانده نیروهای پاسدار صلح به آنها پاسخ ندهد همین جا می مانند. نیروهای پاسدار صلح روسی هم موانع جاده را پایین آورده و پشت آن صف کشیده اند. آندری ولکوف نیروهای کمکی خود را به این محدوده فرستاده و افسر پست بازرسی در مقابل دوربین ها و میکروفون ها و گوشی های موبایل به هیچ پرسشی پاسخ نمی دهد. هرچند آذربایجانی ها نه اسلحه دارند و نه قصد پیشروی. یک شهروند ترکیه با پلاکارد نیز در میان تجمع کنندگان شوشا دیده می شود که آذربایجانی ها به شعارهای او پاسخ می دهند و به نظر می رسد که یکی از لیدرها است.

خبرنگاران شبکه های تلویزیونی دولتی و صفحات هوادار دولت در شبکه های اجتماعی نیز آنها را همراهی می کنند. شبکه تلویزیونی «آذ تی وی» پخش مستقیم و ارتباط لحظه به لحظه را بر عهده گرفته و «ای تی وی»، «باکو تی وی»، «رئال تی وی» و «خزر تی وی» در میان برنامه های خود تجمع ایست بازرسی شوشا را نمایش می دهند.

بیشتر بخوانید: ایست بازرسی کریدور قره باغ؛ دستاورد فعالان محیط زیستی آذربایجان

روز نخست اعتراضات به پایان رسیده و آذربایجانی ها نتیجه ای نگرفته اند. وزارت حالت فوق العاده آذربایجان چادر، پتو، تخت، سوخت، غذا و نوشیدنی گرم این معترضان را برای تدوام در مقابل روس ها و سرمای سوزناک هوا تامین می‌ کند.

حالا روز سه شنبه ۲۲ آذر (۱۳ نوامبر) و دومین روز؛ آذربایجانی ها به جایی نرسیده اند و تدارک سومین روز را می بینند تا تعداد بیشتری به شوشا بفرستند و این موضوع در برنامه «تاثیر دایره سی» ویژه اعتراضات شبکه «ای تی وی» آشکارا بیان می شود. احمد علیلی لی کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی در این برنامه با اشاره به دو بار انسداد جاده لاچن به قره باغ می گوید: “آندری ولکوف فرمانده نیروهای روسیه در قره باغ پیش از این وعده داده بود که در ورودی این مسیر ایست بازرسی برای کنترل محموله های خروجی برپا می شود. اما این وعده محقق نشده و فرمانده روسی آن را انجام نداده است. اگر خواسته های آذربایجان برای بهره برداری و نظارت بر معادن برآورده نشود، شهروندان فعال در سازمان های غیردولتی ممکن است این مسیر را در آینده نیز مسدود کنند.“

تحولات جهان اسلام پیش از این پیش بینی کرده بود که فعالان لباس شخصی آذربایجان به یک اهرم فشار علیه نیروهای پاسدار صلح تبدیل می شوند و مقابله نظامیان روسی با آنها بدنامی به دنبال دارد. بنابر نوشته رسانه های ارمنستان و منطقه قره باغ، گروهی از شهروندان ارمنی خانکندی (استپاناکرت) و روستاهای اطراف در دومین روز قطع ارتباط قصد داشتند در پاسخ حرکت آذربایجان تجمعی اعتراض آمیز را برپا کنند و به سوی محدوده بسته شده در شوشا حرکت کنند. اما این تجمع با توصیه گاردانیان و ولکوف به مسئولان محلی ارمنی لغو شد.

پشت پرده اعتراضات و تحقیر علی اف
تورال صادقلی فعال سیاسی و اجتماعی و تحلیلگر در تبعید آذربایجانی مقیم انگلیس درباره پشت پرده اعتراضات گفته است: “رسانه های چاپلوس، خبرنگاران و فعالان اجتماعی که از دولت علی اف پول دریافت می کنند از عوامل اجرایی این اعتراضات هستند. ساکنان شوشا اجازه ورود به شهرشان را ندارند اما اعضای سازمان غیر دولتی با اتوبوس به این شهر رفته و جاده را بسته اند.“

وی همچنین با تکیه بر یک منبع میدانی افزوده است: “یکی از نفرات حاضر در تجمع به وی گفته است این اعتراضات از سوی دفتر رئیس جمهور سازماندهی شده است. افراد شرکت کننده حق ندارند علیه حضور نیروهای پاسدار صلح در قره باغ شعار بدهند. یکی از افراد که چنین شعاری داده توسط چند تن دیگر کنار کشیده شده و این موضوع را به او تذکر داده اند. مشارکت کنندگان تنها مجاز هستند دو شعار پایان جنایت محیط زیستی و پایان غارت ثروت آذربایجان را بر زبان بیاورند.“

بیشتر بخوانید: تنش سه جانبه در قره باغ کوهستانی بدون اسلحه!

تورال صادقلی درباره دلیل برپایی این تجمع به مسئله مذاکرات پنهانی میان رئیس جمهور آذربایجان و مقام های فدراسیون روسیه اشاره کرده و تصریح کرده است: “اطلاعاتی از منابع آگاه و نزدیک به دفتر رئیس جمهور دریافت کرده ام که الهام علی اف قصد داشته با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه گفتگوی پنهانی کند. موضوع هم فعالیت معدن طلای نزدیک خوجالی (معدن کاشن) و دیگر مواد ارزشمند قره باغ است که روسها و ارامنه از آن بهره برداری می کنند. دلیل این گفتگوی پنهانی هم درخواست سهم شخصی علی اف از این معادن بوده است. پوتین درخواست علی اف را رد کرده و در جواب گفته است که او به مدیریت جنگ اوکراین می پردازد و این کار به او مربوط نیست. پوتین در پیام خود به علی اف گفته است که با سرتیپ آندری ولکوف فرمانده نیروهای صلحبان روسیه در قره باغ مذاکره کند. ولادیمیر پوتین با این کار علی اف را تحقیر کرده و کوچک شمرده است. رئیس جمهور آذربایجان مجبور شده تا محرم علی اف مشاور نظامی خود را برای مذاکره با فرمانده روسی بفرستد اما نتیجه مثبتی بدست نیامده است. طرف روسیه به محرم علی اف گفته اند که آذربایجان بر اساس مفاد بیانیه ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰ میلادی اجازه دخالت در محدوده تحت نظارت آنها را ندارند.“

صادقلی همچنین به بهره برداری شخصی آرزو و لیلا علی اوا دو دختر رئیس جمهور آذربایجان از معادن طلای «گده بی» و «داشکسن» اشاره کرده است.

واگذاری معدن به انگلیسی ها
ناییری هوخیکیان کارشناس ارمنستانی با اشاره به حضور شرکت های خارجی سرمایه گذار در قره باغ می گوید: شرکت معدنی انگلیسی Asian Mining Anglo سرمایه گذار معادن جمهوری آذربایجان است و می خواهد تا معدن های طلای قره باغ کوهستانی و تحت کنترل ارامنه را به دست بیاورد. الهام علی اف در پنجم جولای سال ۲۰۲۲ قراردادی را امضا کرده است که بهره برداری از معدن درمیون- کاشن (در نزدیکی خوجالی) به همین شرکت واگذار شود. دولت آذربایجان پیش از این معادن طلای کووساکان (به آذری اندریان زنگیلان) و لاچن به ترتیب با ارزش ۱۰ و ۵۰ میلیارد دلار به همین شرکت واگذار کرده است.

پشت پرده همه جنگ ها پول است و همه راه های پول نیز به لندن ختم می شود! انگلیسی ها دست بلندی در تسخیر معادن قره باغ دارند و در آن سوی مرز آذربایجان، معدن طلای کاپان ارمنستان نیز به وسیله یک شرکت انگلیسی دیگر به نام Chaarat plc بهره برداری می شود!