تغییر لحن فعالان محیط زیست علی اف زیر سایه تهدید!
ماجرای تغییر لحن یک‌باره گردانندگان تجمع فعالان محیط زیست و سازمان های غیر دولتی در شوشا و انسداد جاده لاچین به قره باغ کوهستانی هنوز هم در داخل آذربایجان قابل هضم نیست! پس از تهدیدات غیر رسمی مسکو به حمله موشکی به زیرساخت‌های آذربایجان، لحن مقامات باکو تغییر کرده است. اکنون اهداف تجمع هم از مطالبه‌گری اولیه به اهداف صلح‌طلبانه، فرهنگی و نمایش اتحاد و برنامههایی برای معرفی فرهنگ غنی جمهوری آذربایجان تغییر پیدا کرده است!
شش روز نخست تجمع در شوشا چیزی شبیه به یک دگردیسی از کرم تا پروانه است.
ابتدا فعالان محیط زیستی وارد میدان شدند و سپس فعالان سازمان‌های داوطلبی و حقوق شهروندی اجتماعی غیر دولتی نیز به آنها پیوستند و رسانه های آذربایجان نیز آنها را پشتیبانی می کردند. این تجمع تا برخورد میان برخی تجمع کنندگان و صلحبانان نیز پیش رفته بود.
آنها در دو روز نخست از سرتیپ آندری ولکوف فرماندهی نیروهای روسی خواستند تا درخواست هایشان را برآورده کند. پایان فاجعه محیط زیستی معدن مس و ملبیدن دمیرلی(کاشن) و پایان غارت معدن مس و طلای قزل بولاغ (درمبون) و نظارت هئیت آذربایجان در اراضی بخش نخست این فهرست بود. وقتی ولکوف این خواسته ها را نپذیرفت، گروه های تندرو مرتبط با گرگهای خاکستری که پان ترک محسوب می شوند خواسته اخراج فرمانده روسی از آذربایجان را بیان کردند.
این موضوع، آغاز مطالبات روزافزون از روز دوم تا روز چهارم شده و آنها در این روزها پایان بیانیه سه جانبه مسکو، خروج کامل نیروهای صلحبان و ایجاد گمرک، دریافت عوارض از ارامنه قره باغ بابت تردد به ارمنستان و خدمات پلیس مرزی تا کنترل تمام منطقه به وسیله دولت آذربایجان را بیان کردند. اتهام زنی به حضور کارکنان ایرانی برای استخراج طلای معادن منطقه هم به موارد اضافه شد.
این تجمع به دلیل نقض حقوق غیرنظامیان ارمنی ساکن قره باغ منجر به یک واکنش بین المللی از سوی دولت‌ها تا سازمان‌های بین‌المللی شد. جلوگیری از انتقال سوخت و عبور آمبولانس، مواد خوراکی، دارو و تجهیزات پزشکی در دو روز نخست تا قطع لوله گاز، گزینه های خوبی را برای ادامه کار فعالان محیط صلح طلب علی اف فراهم نکرد.
رایزنی طرفهای ارمنی داخل قره باغ کوهستانی و ارمنستان با جهان خارج و موضوعات انسانی، دولت آذربایجان را در موضع ضعف قرار داد. بیانیه وزارت خارجه آمریکا و پیام دبیر کل سازمان ملل و وزارت امور خارجه فرانسه، دست مقام های فدراسیون روسیه را باز کرد تا گردانندگان تجمع در دفتر رئیس جمهور آذربایجان را وادار به عقب نشینی کنند.
بیانیه ای که ماریا زاخاروا منتشر کرد به دولت باکو گوشزد می‌کرد که باید بر طبق توافقنامه سه جانبه عمل کند، موضوع هر گونه فشار بر نیروهای صلحبان را به کلی از میان ببرد و شرایط انسانی قره باغ را بهبود ببخشد. البته روسها علاوه بر بیانیه رسمی وزارت خارجه، از طریق وزارت دفاع نیز به تهدیدهای نظامی مبادرت کردند.
میخائیل الکساندر اف مدیر مرکز تحقیقاتی سیاسی روسیه درباره آینده تجمع فعالان محیط زیستی علی اف و احتمال توسل به زور علیه نیروهای پاسدار صلح به آذربایجان هشدار داده و گفته است:
“اگر معترضان علیه نیروهای صلحبانی روسیه متوسل به زور شوند روسیه مجبور است به طور جدی واکنش نشان دهد.”
وی درباره خواسته های طرف آذربایجانی و تبعات آن گفته است:
“الهام علی اف خواستار لغو بیانیه سه جانبه مسکو است که در این صورت اوضاع بدتر می شود. اگر آنها به صلحبانان حمله کنند ما مجبوریم پاسخ دهیم. اگر تماس ها قطع شود احتمال درگیری وجود دارد.”
الکساندر اف درباره اقداماتی احتمالی روسیه علیه آذربایجان تصریح کرده است:
“ممکن است به باکو حمله موشکی کنیم و زیرساخت های نفت و گاز هدف قرار می گیرد. حمله موشکی می تواند سامانه های انرژی آذربایجان را نابود کند که غرب زیان زیادی می بیند. هر چند آذربایجان با روسیه پیمان اتحاد و همکاری امضا کرده اما از این همکاری منافع خود را دنبال می کند.”
همین تهدیدات باعث شد که ضمن تغییر لحن رسانه های پوشش دهنده تجمع، لیدرها و مشارکت کنندگان نیز تعویض و جایگزین شوند. پلیس جمهوری آذربایجان تعداد بیشتری از نیروهای ویژه را در پست ایست و بازرسی شوشا مستقر کرده که با تغییر لحن مقام آذربایجان درباره روسیه مرتبط است.
آنها ابتدا یک تهدید برای روسها بودند اما بعد از دگردیسی مراقب هستند تا مشارکت کنندگان بر علیه روسها کاری نکنند که اقدام خصمانه محسوب شود. حتی این مسئله تا جایی پیش رفته که برخی از لیدرها که به نظر می رسد نیروهای لباس شخصی پلیس هستند میان تجمع کنندگان و نیروهای صلحبان مستقر شده و مراقب پیشروی احتمالی معترضان هستند.
هیئت آذربایجانی راه صلح آمیز مذاکره با فرماندهی نیروهای پاسدار صلح روسیه در پایگاه خوجالی را در پیش گرفته است. مقام های وزارت منابع طبیعی و محیط زیست پس از بازگشت به شوشا در گفتگو با آذ تی وی می گویند که روسها هنوز هم اجازه حضور گروه نظارت آذربایجان را در معادن مورد اختلاف نمی دهند و شرایط آنها برآورده نشده است.
اکنون اهداف تجمع هم از مطالبه‌گری اولیه به اهداف صلح‌طلبانه، فرهنگی و نمایش اتحاد و برنامههایی برای معرفی فرهنگ غنی جمهوری آذربایجان تغییر پیدا کرده است! موضوعی که حاکی از اثر بخشی تهدیدات روسیه دارد. هرچند این تجمع هنوز تمام نشده و به شکل آرام تری برای بی اعتبارسازی نیروهای پاسدار صلح روسی ادامه می یابد. اورخان محمداف تحلیل گر سیاسی معتقد است که دولت آذربایجان می‌خواهد با این کار زمینه حضور نیروهای پاسدار صلح از کشورهای اروپای غربی و ارتش های عضو ناتو را در قره باغ فراهم کند.
دیدگاه