فشار روسها و احتمال بازگشت فعالان محیط زیستی علیف

تغییر فرمانده نیروهای صلحبان فدراسیون روسیه در قره باغ کوهستانی (ناگورنو کاراباخ) و گماشتن سپهبد الکساندر لنتسف به‌عنوان فرمانده جدید، دور تازه ای از رویدادها را در منطقه قره باغ در قفقاز رقم زده است.

آذربایجان ساخت پست بازرسی جاده جدید کریدور لاچن به خانکندی (استپاناکرت) در مرز و ابتدای روستای کورنیدزور ارمنستان در کنار رودخانه «حکری» را تمام کرده است. تابلو ورودی به خاک آذربایجان با زبان آذربایجانی و روسی نصب شده و نیروهای مرزبانی و گمرک مستقر هستند. سامانه های رایانه ای ثبت ورود و خروج، دوربین‌های نظارتی و دستگاه اسکن ایکس ری ساخت انگلیس در ورودی پست بازرسی نیز اضافه شده اند.

نیروهای صلحبان نیز در ابتدا و انتهای این پل مستقر هستند تا از درگیری احتمالی جلوگیری کنند اما آذربایجان می‌گوید که این پست به صورت مشترک اداره می‌شود.

پایان تجمع فعالان محیط زیستی علیف

فعالان به اصطلاح محیط زیستی علیف پس از پایان کار ساخت این پست مرزی از ساعت ۱۸ به وقت محلی روز جمعه ۲۸ آوریل (هشتم اردیبهشت) و پس از ۱۳۸ روز به تجمع مقابل پست بازرسی نیروهای صلحبان در شمال شوشا پایان دادند. نیروهای پلیس و کماندوهای وزارت کشور آذربایجان از این تاریخ به بعد در این محل مستقر شده‌اند.

پیشروی در قره باغ کوهستانی

ارتش آذربایجان یک روز پیش از پایان تجمع فعالان محیط زیستی علیف به پیشروی در مسیر جاده قدیم کریدور لاچن ادامه داده است. آنها دو ارتفاع ۱۵۱۶ و ۱۶۸۶ متری را در شرق شهر لاچن و مشرف بر روستاهای قالادیره پایین و بالا را تصرف کرده اند. منابع غیر رسمی آذربایجان هدف از این پیشروی ها را تشدید محاصره جدایی طلبان ارمنی بیان می‌کنند.

فشار فرمانده جدید صلحبانان

سپهبد الکساندر لنتسف در پایان ماه آوریل (۱۰ اردیبهشت) با مقامات نظامی ارمنستان و آذربایجان برای دستیابی به یک توافق سه جانبه گفتگو کرده است. وی در دیدار با سپهبد ذاکر حسن اف وزیر دفاع آذربایجان در باکو خواستار برچیدن پست‌های بازرسی حکری و شوشا شده است. وی گفته است که طرف آذربایجانی تنها می‌تواند دستگاه اسکن ایکس ری را در کنار مرز حفظ کند که طرف آذربایجانی این خواسته را رد می‌کند.

لنتسف در ایروان نیز با سورن پاپکیان وزیر دفاع ارمنستان دیدار کرده است. طرف ارمنستانی هرگونه گفتگوی سه جانبه در این مورد را رد می‌کند و حاضر به برچیدن پست مرزی خود در روستای کورنیدزور با آذربایجان و ابتدای کریدور لاچن نیست. وزیر دفاع ارمنستان به فرمانده صلحبانان گفته است که روسیه باید محاصره قره باغ کوهستانی را برطرف و رفت و آمد در کریدور لاچن را تضمین کند.

حضور میانجی جدید

این رویدادها با سفر جیحون بایرام اف و آرارات میرزویان وزیران خارجه آذربایجان و ارمنستان به واشنگتن همزمان شده است و وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا ابراز امیدواری کرده تا مشکلات دو کشور بزودی حل شود.

واکنش روسها

سخنگوی وزارت خارجه روسیه در واکنش به تحولات اخیر و میانجی گری طرف‌های غربی از جمله فرانسه و آمریکا در بحران قره باغ طی بیانیه ای اعلام کرده است: مسکو تلاش می‌کند تا اوضاع به توافقنامه نهم نوامبر ۲۰۲۰ بازگردد و دولت کشورش به دنبال یک راهکار مورد قبول دو طرف است که ایروان نیز در آن مشارکت کند.

ماریا زاخاروا درباره راهکار پیشنهادی مسکو افزوده است: مسکو مخالف تلاش موازی غرب برای میانجی گری است و تلاش می‌کند تا مسیر دسترسی آذربایجان به نخجوان از خاک ارمنستان طبق توافق مسکو ایجاد و پست بازرسی شوشا و رودخانه «حکری» نیز تا این تاریخ برچیده شود.

واکنش غیر رسمی باکو

المان ممداف نماینده مجلس آذربایجان همزمان با طرح مواضع فدراسیون روسیه درباره کاهش محدودیت‌های قره باغ گفته است: پست بازرسی بخاطر ۲۵ تا ۳۰ هزار ارمنی برچیده نمی‌شود. اگر (روسها) نگران هستند آنها (ارامنه قره باغ) را جمع کنند و با خود ببرند.

پایان محاصره ارامنه

محاصره شهروندان ارمنی قره باغ پایان یافته و آنها پس از بازرسی در شوشا و پست رودخانه حکری به ارمنستان رفت و آمد می‌کنند اما رفت و آمدها بسیار کمتر از گذشته شده است.

شهروندان ارمنی پاسپورت بگیرند

اکنون رسانه های غیر رسمی آذربایجان طرحی را رونمایی می‌کنند که ارامنه قره باغ برای تردد به خاک ارمنستان باید پاسپورت داشته باشند و بابت استفاده از این مسیر عوارض بپردازند. اجرای این خواسته به معنی دریافت شهروندی و پاسپورت (گذرنامه) دولت آذربایجان است و طرف ارمنی به راحتی زیر بار این مسئله نمی‌رود.

یک بهانه محیط زیستی دیگر

همزمان با تلاش های لنتسف برای عقب نشینی آذربایجان به خطوط تماس توافقنامه سه جانبه مسکو، یک رسانه دیگر آذربایجان مدعی یک جرم محیط زیستی دیگر توسط ارامنه قره باغ و ارمنستان شده است. کانال تلگرامی «Caucasian live» با انتشار نقشه هایی مدعی شده ارامنه میزان آب ورودی به آذربایجان را کم کرده و برای خود استفاده می‌کنند. همین مورد می‌تواند به اعمال فشارهای سپهبد لنتسف به آذربایجان برای بازگشت به توافقنامه مرتبط باشد. بدیهی است که بهانه یک تجمع دیگر توسط فعالان محیط زیستی علیف دور از ذهن نیست.