جنین الگوی مقاومت ضداسرائیل و ضد تشکیلات خودگردان

توافق اسلو و پذیرفتن رسمیت تشکیلات خودگردان فلسطین، هم برای گروه­‌های فلسطینی مبارز و هم برای جناح راست گرا و افراطی اسرائیل معنای دیگری دارد. این دو دسته به اسلو نه تنها به عنوان یک صلح نمی­‌نگرند بلکه آن را خیانت به آرمان­‌ها می­دانند؛ طرف اسرائیلی اسلو را خیانت به سرزمین اسرائیل می­داند که چپ­های اسرائیلی به رهبری اسحاق رابین در حق مشروعیت این سرزمین برای یهودیان صهیونیست مرتکب شدند و گروه­های مقاومت فلسطینی و توده عظیم مردم فلسطین نیز این اقدام را مایه‌­ی ننگی تلقی می­کنند که راه مبارزه مسلحانه را سخت و دشمن را برای اشغال­گری بیشتر تشویق کرد.

رهبری این جریان سازشکار عرب پس از فوت یاسر عرفات (رهبر جنش فتح و پایه ­گذار تشکیلات خودگردان فلسطین) به محمود عباس ملقب به ابومازن رسید. وی که از ۸ می ۲۰۰۵ رسما به ریاست تشکیلات خودگردان و رئیس دولت فلسطین نائل آمد با غیرقانونی خواندن مبارزه مسلحانه، از طرح خود با عنوان راهبرد سیاسی مقاومت پرده برداشت و از همان زمان طیف زیادی از مردم فلسطین را نسبت به وی و تشکیلات خودگردان بدبین و منزجر نمود.

مردم فلسطین به خصوص جوانان مبارز کرانه باختری رود اردن، خشم و تنفر زیادی از تشکیلات خودگردان فلسطین دارند. حتی در جنبش فتح نیز بسیاری – از جمله برخی از نزدیکان او – اذعان دارند که او شبیه یک بار اضافی و بیهوده است تا یک دارایی ارزشمند برای فلسطین. بسیاری از فلسطینی‌­ها در قیاس او با یاسر عرفات، عقیده دارند که عرفات فلسطینی ها را متحد کرد و از آنها یک ملت ساخت درحالی که عباس فلسطینی‌ها را چندپاره و آنها را تبدیل به دسته­ های مختلف کرد.

رفتار دیکتاتور مآبانه عباس باعث شده است که منتقدان وی چه نزدیک و چه اصحاب رسانه، با کوچکترین انتقادها محاکمه شوند و یا توسط نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان کشته شوند. نمونه این اتفاق را در شهادت نزار بنات روزنامه نگار مستقل فلسطینی شاهد بودیم که توسط نیروهای امنیتی دستگیر و در حالی که بدون محاکمه در زندان به سر می­برد از شدت شکنجه ­ها به شهادت رسید.

اکثریت قریب به اتفاق فلسطینی ­ها، عباس را عامل اسرائیل می­دانند. بسیاری معتقدند او “همکاری فعالانه” با اسرائیل به‌ویژه در امور امنیتی دارد و عمداً برای کمک به اسرائیل برای خنثی سازی عملیات فلسطینی­ ها در کرانه باختری تلاش می­کند. برخی دیگر نیز بر این باورند که عباس “همکاری منفعل” دارد، به این معنی که او ممکن است عمداً به نفع اسرائیل کار نکند، اما نتیجه اقدامات یا انفعال او در برابر اقدامات اشغالگرایانه به مراتب بیشتر از اقدامات وی برای مردم فلسطین در خدمت منافع اسرائیل است.

در این خصوص برای بررسی یک نمونه کامل از شکاف حاصل شده میان عموم مردم فلسطین با محمود عباس و دولت تشکیلات خودگردان، به مساله تحولات اخیر در جنین می­‌پردازیم.

جنین شهری در منطقه‌ای در شمال کرانه باختری رود اردن است. این شهر نقطه به هم پیوستن راه‌های ارتباطی منتهی به حیفا، ناصره، نابلس و قدس به‌شمار می‌رود. مخیم جنین، اردوگاه پناهندگان فلسطینی است که از شهر و روستای بومی خود که در سال ۱۹۴۸ تحت تصرف اسرائیلی‌ها درآمد، گریخته یا مجبور به ترک آن شده بودند. این اردوگاه در سال ۱۹۵۳ ساخته شده است. اسرائیل در سال ۱۹۹۶ کنترل شهر را به دولت فلسطین واگذار کرد. در آغاز انتفاضه الاقصی (انتفاضه دوم) اسرائیل مدعی شد که این شهر به منبع اصلی ارسال نیروهای شهادت طلب به شمال و مرکز اسرائیل تبدیل شده‌ است. حضور نیروهای مقاومت در این شهر به خصوص حماس، جهاد اسلامی و عرین الاسود، جنین را به پایگاه مهمی برای مقاومت اسلامی فلسطین تبدیل کرده است و برخی از رسانه­ های اسرائیلی از آن به عنوان غزه دوم یاد می­کنند.

بیشتر بخوانید: “عَرین الاُسُود” گروهی جدید اما پر سر و صدا در ادبیات مقاومت فلسطین

روزهای پایانی ژوئن ۲۰۲۳ و اوایل جولای، با شروع درگیری­های سخت میان جوانان مقاومت در جنین با نیروهای اسرائیلی، روزهای پرافتخار برای مقاومت اسلامی فلسطین به حساب می­آید. اسرائیل در عملیاتی همه‌جانبه به این شهر، ۱۲ فلسطینی را به شهادت رساند. حدود ۱۴۰ نفر زخمی و ده‌ها نفر نیز بازداشت شدند. عملیات نظامی رژیم صهیونیستی که برای اولین بار از حملات هوایی برای حمله به کرانه باختری استفاده کرند، منجر به ویرانی ساختمان‌ها، خیابان‌ها و زیرساخت‌‌های این شهر شد و به مدت ۴۸ ساعت به طول انجامید و در آخر نیروهای اسرائیلی بدون پیشرفت در خاک جنین مجبور به ترک آن شدند.

هزاران نفر از اهالی جنین در تشییع پیکر شهدای خود شرکت کردند و این مراسم تبدیل به یک تظاهرات گسترده شد. آنها علاوه بر اعلام خشم و انزجار خود از اسرائیل و پایبندی خود برای حمایت از مقاومت، شعارهای تندی علیه تشکیلات خودگردان و فتح سردادند. این شعارها باعث شد که مسئولان جنبش فتح و تشکیلات خودگردان فلسطین مانند محمد العاعول و عزام الاحمد که در مراسم شرکت داشتند، تشییع جنازه را ترک کنند. صحنه­ هایی که از این مراسم در شبکه­ های اجتماعی منتشر شد نشان از حضور نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان بود و حتی لحظه دستگیری یک جوان فلسطینی توسط آنها نیز ثبت شده است. التهاب به‌وجود آمده در آن روز باعث شد تا جوانان خشمگین فلسطینی در مقابل ساختمان فرمانداری این شهر تجمع کرده و به سمت آن سنگ پرتاب کنند. با ورود نیروهای امنیتی تشکیلات و پرتاب گاز اشک آور به سمت جوانان، فضا به یک شورش و جنگ داخلی تبدیل شد. خشم و نفرت جوانان شهر جنین از محمود عباس و تشکیلات خودگردان به مرحله اقدام رسیده بود زیرا جوانان فلسطینی عقیده دارند همکاری امنیتی محمود عباس با سرویس­های اسرائیل، باعث شده تا اسرائیل از این تشکیلات برای دستگیری فرماندهان حماس و جهاد اسلامی استفاده کند و شبکه مقاومت را متلاشی سازد. همچنین نیروهای نظامی و امنیتی تشکیلات خودگردان کوچکترین مقاومتی در برابر نیروهای اسرائیلی ندارند و راه را برای تهاجم آنها به شهرهای کرانه باختری باز می­گذارند.

گرچه جنبش حماس رقیب اصلی تشکیلات خودگردان به حساب می­آید اما فعالیت جهاد اسلامی در جنین در سال­های گذشته رشد چشمگیری داشته است و همین مساله باعث شده تا بسیاری از فرماندهان این جنبش مقاومت توسط نیروهای امنیتی عباس دستگیر شوند. داوود شهاب از رهبران جهاد اسلامی فلسطین این اقدامات را بخشی از جنگ تشکیلات خودگردان فلسطین علیه جناح‌های مقاومت و تلاش آن برای جلوگیری از هرگونه فعالیت مقاومتی می­داند. گرچه مقامات تشکیلات خودگردان در اظهار نظرات خود در خصوص این دستگیری­ها اعلام می­کنند که برای جلوگیری از هرج و مرج و با حکم قانونی اقدام به دستگیری عوامل مخل امنیت می­کنند، اما به‌نظر می­رسد این ادعا فقط برای توجیه خوش خدمتی آنها به اسرائیل در تعهد به قرارداد امنیتی آنها باشد؛ زیرا جهاد اسلامی فلسطین و رهبران آن روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارند.

ایران همواره برای رشد و اعتلای مقاومت و آزادی قدس شریف از اشغال صهیونیسم تلاش کرده و طبق بیانات مقام معظم رهبری، استراتژی تسلیح کرانه باختری برای مبارزه با اسرائیل را جزو اولویت­های اصلی در حل مساله فلسطین می­داند. چرا که راهبردهای سیاسی و مذاکرات صلح و … همگی به شکست انجامیده و مردم فلسطین جز از مسیر مقاومت نمی­توانند دشمن خود را از میان بردارند. از همین رو جهاد اسلامی فلسطین به خصوص در مناطق شمالی کرانه باختری با شبکه ­سازی و آموزش جوانان حامی مقاومت نقش بسیار مهمی در پیشبرد این استراتژی دارد و سرویس­های امنیتی اسرائیل این موضوع را به خوبی درک کرده ­اند.

بنابراین دستگیری اعضای این جنبش و افراد منتسب به آن را از طریق نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان دنبال می­کنند. تشکیلات خودگردان در کارشکنی علیه مقاومت تا بدان جا فعالانه عمل می­کند که در بحبوحه‌­ی درگیری­های نیروهای مقاومت در جنین با نظامیان اسرائیل وارد شده و به بهانه کاهش تنش­ها، فرماندهان میدانی را دستگیر می­کند. در جنگ اخیر جنین شاهد بودیم که دو نفر از اعضای این جنبش به نام­های «مراد ملایشه» و «محمد براهمه» در نزدیکی شهر طوباس دستگیر شدند که تشکیلات علت آن را تلاش این دو برای پشتیبانی از مقاومت مسلحانه در جنین اعلام کرد.

چند روز پس از پایان درگیری­ها، در روز ۱۲ جولای محمود عباس پس از ۱۰ سال بی­‌توجهی به جنین و درگیری­ها و وضعیت سخت زندگی مردم در آنجا، به همراه هیئتی از مقامات سیاسی و امنیتی تشکیلات برای بازدید از جنین وارد مخیم جنین شدند. این بازدید که در کیفیت بسیار پایین از لحاظ محل سخنرانی و نقص فنی صوت و برنامه ­ریزی بود، ۴۵ دقیقه بیشتر طول نکشید. با قطع شدن و آهسته شدن صدای عباس، مردم سخنان وی را قطع می­کردند و شعار “کتیبه … کتیبه…” که به معنای حمایت آنها از گردان­های نظامی مقاومت در جنین است، سر می­دادند. آنها در شعارهای خود می­خواستند عباس و نیروهای امنیتی تشکیلات جنین را ترک کنند.

سران جنبش فتح (که تقریبا همه­ ی پست­های سیاسی و امنیتی تشکیلات خودگردان را در دست دارند و محمود عباس نیز رئیس این جنبش سیاسی است) اذعان کرده­ اند که حماس باعث هرج و مرج و بی نظمی در روز سخنرانی عباس در جنین شده است. پیش از آغاز این سفر، کانال ۱۲ رژیم صهیونیستی به نقل از یک منبع در رام الله (پایتخت تشکیلات خودگردان) گزارش داد که محمود عباس به دستگاه امنیتی تشکیلات خودگردان دستور داده است که نیروهای خود را در شهر جنین مستقر کنند. به گفته این منبع، عباس رهبران نظامی و امنیتی فتح را سرزنش کرده و هشدار داده که اگر سریع حرکت نکنید، حماس کنترل جنین را به دست خواهد گرفت.

اهمال تشکیلات خودگردان در بهبود وضعیت مردم جنین و روابط پنهان و آشکار آنها با اسرائیل روز به روز خشم عمومی را علیه آنها بیشتر می­کند. بنی گانتس وزیر جنگ سابق اسرائیل در آخرین روزهای مسئولیت خود در تماسی که با محمود عباس برقرار می­کند، اهمیت روابط مهم بین اسرائیل و تشکیلات و حفظ کانال ارتباطی او و اسرائیل را بسیار مهم می­داند. وی در خصوص تحولات اخیر جنین نیز اعلام کرد که این درگیری­ها و وضعیت وخیم امنیتی ایجاد شده برای اسرائیل، در نتیجه کوتاهی تشکیلات خودگردان برای کنترل نیروهای حماس در این منطقه است. با حساسیت اسرائیل در برخورد با نیروهای مقاومت در کرانه باختری به خصوص جنین و خشم روز افزون مردم از تشکیلات خودگردان به نظر می­رسد تشکیلات خودگردان باید منتظر یک انقلاب مردمی و سرنگونی عباس باشد.