دانش نظامی: موشک هوا‌به‌زمین ویخر

موشک ویخْر (به معنی گردباد) برای جایگزینی با موشک ۹K114 Shturm (AT-6 Spiral) در دهه ۱۹۸۰ در اتحاد جماهیر شوری و توسط “دفتر طراحی تجهیزات کابی‌پی (KBP)” طراحی و توسعه یافت. این موشک توان مقابله با تانک‌های غربی زمان خود مانند آبرامز و لئوپارد و زره‌های واکنش ترکیبی و انفجاری مرسوم را داشت.

موشک Vikhr اولین بار در نمایشگاه هوایی فارنبرو (Farnborough) در سال ۱۹۹۲ به صورت عمومی نمایش داده شد. این موشک در اوایل سال ۲۰۰۰ بر روی جنگنده پشتیبانی هوایی نزدیک Su-25T و هلیکوپتر Ka-50 Black Shark به‌کار گرفته شد.

موشک‌های ویخر از آویزگاه‌های مدل APU-6 و APU-8 شلیک می‌شوند. آویزگاه APU-6 و APU-8 در واقع یک قفسه برای نگهداری و شلیک ۶ و یا ۸ فروند موشک ضد تانک است. آویزگاه APU-6 از ۶ موشک پشتیبانی میکند و در هلیکوپترهای Ka-50 استفاده می شود. آویزگاه APU-8 از ۸ موشک پشتیبانی میکند و در جنگنده پشتیبانی نزدیک Su-25T مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موشک ۹K121 Vikhr در صورت شلیک از بالگرد به حداکثر برد ۸ کیلومتر می‌رسد و اگر به وسیله جنگنده شلیک شود، در شب برد آن ۵ کیلومتر و در روز به ۱۰ کیلومتر می‌رسد.

این موشک درون یک غلاف قرار می‌گیرد، دریچه جلویی غلاف قبل از شلیک باز می‌شود و دریچه انتهایی آن زمان بارگزاری توسط خدمه برداشته می‌شود. موشک ۹K121 Vikhr دارای بالک‌های ابتدایی در قسمت جلو بدنه بوده که درون بدنه جمع میشوند و موتور موشک در قسمت میانی بدنه قرار دارد. در قسمت انتهای موشک نیز باله‌های کنترلی قرار دارد که به پهلو جمع شده و در اطراف موشک جمع میشود. این موشک در حین پرواز حول محور طولی خود می چرخد.

ابتدا هدف توسط بالگرد یا جنگنده حامل یا کمکی به وسیله پرتو لیزر علامت گذاری میشود سپس موشک با استفاده از یک لیزریاب که در نوک آن قرار گرفته پرتو بازتاب شده از هدف را دریافت میکند و به سمت آن حرکت می‌کند.

موشک ویخر از یک سرجنگی دو مرحله ای برای عبور از زره های واکنشی بهره میبرد و همچنین از دو نوع فیوز ضربه ای و مجاورتی استفاده میکند. این طراحی امکان استفاده از موشک در پلتفرمهای مختلف را فراهم میکند. سنسور مجاورتی ویخر به آن اجازه میدهد در فاصله ۵ متری از یک هدف هوایی که با حداکثر سرعت ۵۰۰ متر بر ثانیه حرکت میکند، منفجر شود و مقابله کند. این قابلیت چند کاره بودن یک نکته متمایز کننده در مقایسه با موشک ۹M120 Ataka است که گاها با موشک ویخر اشتباه گرفته میشود.

بیشتر بخوانید: دانش نظامی: موشک ضد زره ۹M120 Ataka

سرعت مافوق صوت بالای این موشک (تا ۶۱۰ متر بر ثانیه) آسیب پذیری بالگرد را در هنگام حمله کاهش می دهد و به آن اجازه می دهد تا چندین هدف را در مدت زمان کوتاهی درگیر کند. موشک ویخر مسافت ۴ کیلومتری را به مدت ۹ ثانیه طی می شود. برای مقایسه، قدرتمندترین موشک هلیکوپتر ضد تانک ایالات متحده FGN-114K Hallfire دارای سرعت مادون صوت است و این فاصله را به مدت ۱۵ ثانیه طی می کند.

موشک ویخر-۱:
موشک Vikhr-1 نسخه بهبود یافته موشک ویخر است که توسط شرکت کلاشنیکف ساخته میشود. در سال ۲۰۱۳، وزارت دفاع روسیه قراردادی به مبلغ ۱۳میلیارد روبل با شرکت کلاشنیکف برای تولید ویخر-۱ منعقد کرد. تحویل سفارشات در سال ۲۰۱۵ آغاز شد و در سال ۲۰۱۶ به پایان رسید. این قرارداد بزرگترین قرارداد دولتی برای کلاشنیکف در آن زمان محسوب میشد.

موشک ویخر-کی:
موشک Vikhr-K نسخه دریایی موشک Vikhr است. این موشک را میتوان برعلیه اهداف سبک دریایی مانند قایقهای تندرو و اهداف هوایی کم سرعت تا برد ۱۰ کیلومتر مورد استفاده قرار داد.

مشخصات موشک ۹K121 Vikhr:
سازنده: دفتر طراحی KBP
وزن: ۴۵ کیلوگرم
طول: ۲/۸ متر
قطر: ۱۳۰ میلیمتر
وزن سرجنگی: ۸ – ۱۲ کیلوگرم
حداکثر نفوذ در فولاد نورد شده: ۱۰۰۰ میلیمتر
حداکثر سرعت: ۶۰۰ متر بر ثانیه

منابع:
۹K121 Vikhr
AT-16 Scallion /9M120 / 9K121 Ataka-V “Whirlwind” Vikhr-M
With VIKRH in reality
«Ижмаш» будет участвовать в тендере на производство управляемых ракет «Вихрь-۱»