آخرین تحولات قره باغ؛ ۱ مهر ۱۴۰۲

آخرین تحولات قره باغ به شرح زیر است:

تحویل سلاح به روس‌ها
مرکز اطلاع رسانی صلحبانان روسی در قره باغ با انتشار فیلمی از تحویل سلاح های سبک و نیمه سنگین توسط اولین گروه شبه نظامیان ارمنی به نیروهای صلحبان خبر داد. طبق اعلام نیروهای صلحبان ۸۰۰ قبضه سلاح سبک، دوش پرتاب ضدهوایی استرلا، خمپاره انداز ۶۰ و ۸۰ میلیمتری، نارنجک و مهمات تحویل داده شده و شبه نظامیان در حال ترک مواضع رزمی خود هستند.
حکمت حاجیف دستیار رئیس جمهور آذربایجان گفته است ممکن است شبه نظامیان از سوی رئیس جمهور عفو شوند. دیوید باباییان درباره وضعیت حقوقی شبه نظامیان ارمنی پس از تحویل اسلحه به صلحبانان روسی گفته است: هیچ توافقی با آذربایجان برای ضمانت امنیتی و یا عفو ارتش دفاعی آرتساخ (شبه نظامیان ارمنی) انجام نشده است.
مرکز اطلاع رسانی صلحبانان روسی در قره باغ با انتشار فیلمی از تحویل سلاح های سبک و نیمه سنگین توسط اولین گروه شبه نظامیان ارمنی به نیروهای صلحبان خبر داد. طبق اعلام نیروهای صلحبان ۸۰۰ قبضه سلاح سبک، دوش پرتاب ضدهوایی استرلا، خمپاره انداز ۶۰ و ۸۰ میلیمتری، نارنجک و مهمات تحویل داده شده و شبه نظامیان در حال ترک مواضع رزمی خود هستند.
حکمت حاجیف دستیار رئیس جمهور آذربایجان گفته است ممکن است شبه نظامیان از سوی رئیس جمهور عفو شوند. دیوید باباییان درباره وضعیت حقوقی شبه نظامیان ارمنی پس از تحویل اسلحه به صلحبانان روسی گفته است: هیچ توافقی با آذربایجان برای ضمانت امنیتی و یا عفو ارتش دفاعی آرتساخ (شبه نظامیان ارمنی) انجام نشده است.

انتشار نقشه مناطق تصرف شده
رسانه های آذربایجان نقشه ای از تصرف مناطق تحت کنترل شبه نظامیان ارمنی موسوم به ارتش دفاعی آرتساخ منتشر کرده‌اند. طبق این نقشه نیروهای آذربایجان حدود نیمی از این محدوده را تحت کنترل خود درآورده‌اند و مناطق تحت کنترل ارامنه نیز با قطع ارتباط محاصره شده‌اند. بیشتر مناطق هموار در دشت مرکزی قره باغ کوهستانی در اختیار نیروهای مسلح آذربایجان است ولی نیروهای شبه نظامی تا پایان درگیری‌ها در مناطق مرتفع کوهستانی و جنگلی شمالی، غربی، جنوبی و جنوب شرقی مواضع خود را حفظ کرده‌اند.
فهرست نقاط تصرف شده طبق تقسیمات کشوری دولت باکو به شرح زیر است: 
کلبجر: روستاهای هیوالی، چرک دار، قوزلو کورپو، قوزلو، زرده خاچ، حسن ریز، قزل قایا، یوخاری اورتاقا، خان قوتالا
شوشا: روستاهای خلفلی، قوشچی لار، شهرک ترشسو
خوجالی: روستاهای داش کند، داغ یورد، قزل اوبا، خاچ ماچ، شوشا کند
ترتر: روستاهای جانیاتاق، تپه کند،
خانکندی: شهرک کرکی جهان
خوجاوند: شهرک قرمزی بازار

انتشار اسناد آری یا نه؟
وبگاه کالیبر آذربایجان وابسته به وزارت دفاع آذربایجان فیلمی از شهر استپاناکرت(خانکندی) مرکز قره باغ منتشر کرده و مدعی شده است: جدایی طلبان در ساختمان‌های دولتی مشغول امحای اسناد هستند. مرکز اطلاع رسانی آرتساخ وابسته به دولت جدایی طلبان امحای اسناد را تکذیب کرده و مدعی شده است که دود در اطراف ساختمان‌ها بخاطر آتش زدن زباله‌هایی است که در چند روز گذشته بخاطر درگیری انباشت شده‌اند.

انتقاد میلیاردر ارمنی از صلحبانان
روبن واردانیان وزیر کشور سابق دولت جدایی طلبان و سرمایه دار ارمنی با تابعیت دوم روسیه از صلحبانان بخاطر عدم مداخله برای پایان حملات آذربایجان انتقاد کرده و گفته است: روسیه می‌توانست درگیری را متوقف کند. مردم آرتساخ بخاطر اینکه روسیه نتوانست درگیری را متوقف کند ناراحت هستند. بسیاری از مردم به‌خاطر حضور نیروهای صلحبان به قره باغ بازگشتند.

تجمع در حاشیه مرز
هزاران نفر از آوارگان ارمنی جنگ دوم قره باغ و مردم ارمنستان به سوی روستای کورنیدزور و پست بازرسی گذرگاه لاچن در مرز با آذربایجان حرکت کرده‌اند و در ارتفاعات مشرف مستقر شده‌اند. پلیس ارمنستان با ایجاد موانعی مانع حرکت آنها شده است. پاشینیان رئیس دولت ارمنستان بیان کرده است که ارامنه قره باغ را به این منطقه بازمی‌گرداند مگر آنکه ثابت شود تامین جانی برای آنها وجود ندارد. حدود ۴۰ هزار نفر از ساکنان قره باغ پس از جنگ به ارمنستان رفته و حاضر به بازگشت نیستند.

ابقا یا پاکسازی قومی ارامنه قره باغ
رسانه‌های روسی خبر داده‌اند که مذاکرات دو جانبه دولت جدایی طلبان ارمنی و طرف آذربایجانی با میانجی‌گری فرماندهی صلحبانان روسیه برای بازگشت آوارگان به خانه‌های خود ادامه دارد. وضعیت ورود و خروج شهروندان نیز جزء بندهای دیگر مذاکره است.
این مذاکرات در حالی انجام می‌شود که حکمت حاجیف دستیار الهام علیف در سخنانی گفته است: دولت آذربایجان امنیت ارامنه غیرنظامی را که به صورت داوطلبانه با خودرو به سوی گذرگاه لاچن حرکت می‌کنند را تضمین می‌کند. گفته های حکمت حاجیف به معنی فشار برای فرار ارامنه است. 
طی روز دوم درگیری هفتصد نفر از شهروندان ارمنی قره باغ که پاسبورت روسی داشتند با همراهی روس‌ها از طریق گذرگاه لاچن خارج شده و به ارمنستان رفته‌اند. دادگاه حقوق بشر اروپا با درخواست ارمنستان بیانیه ای خطاب به آذربایجان صادر کرده است. طی بیانیه از آذربایجان خواسته شده تا تضمین کند که حقوق بشر، حق ادامه زندگی و منع شکنجه شهروندان ارمنی قره باغ تضمین می‌شود. همچنین خواسته شده تا گزارشی در همین مورد به شورای وزیران اروپا فرستاده شود‌. پس از این بیانیه بود که رسانه های آذربایجان تصاویری از امدادرسانی به زخمی ها، کمک به غیرنظامیان و توزیع آب و غذا در میان شهروندان ارمنی را منتشر کرده‌اند. پیش از این گزارش‌هایی از جنایت جنگی نظامیان آذربایجان و تیرباران اسیران شبه نظامی و غیرنظامیانی که حاضر به ترک خانه های خود نبودند منتشر شده است. تصاویری از نظامیان آذربایجان در حال پیشروی و تیراندازی به خانه های مسکونی نیز منتشر شده که توسط خود آنها با گوشی موبایل فیلمبرداری شده و همین مستندات در دادگاه حقوق بشر اروپا مورد استناد قرار گرفته است.
نخست وزیر ارمنستان با وجود درخواست از دادگاه  حقوق بشر اروپا هرگونه نسل کشی در قره باغ را تکذیب کرده است‌.

تظاهرات در ارمنستان
تظاهرات و اعتراض مردم ارمنستان به بی‌تفاوتی و سهل‌انگاری دولت پاشینیان در قبال مسئله قره باغ کوهستانی همچنان ادامه دارد. بر اساس فراخوان های موجود، فردا، ۲۴ سپتامبر، از ساعت ۱۸ تجمع بزرگی در حمایت از قره باغ کوهستانی در میدان جمهوری ایروان برگزار خواهد شد.