افزایش حضور نظامی روسیه در لیبی با محوریت نیروهای واگنر

تصاویر منتشر شده در اواخر ماه می توسط آفریکام (ستاد آفریقای نیرو های نظامی تروریست آمریکا) نشان می دهد حداقل ۱۴ هواپیمای جنگی که شامل SU-24 ، Mig-29 و Su-35 هستند به پایگاه های الخادم در شمال شرق و الجفره در مرکز لیبی انتقال داده شده و استقرار یافته اند. بررسی دقیق تر استقرار نیروهای روسی در پایگاه هوایی الجفره نشان می دهد که نه تنها حضور هوایی روسیه در لیبی افزایش یافته بلکه حضور نیروهای زمینی از جمله نیروهای شرکت خصوصی نظامی واگنر نیز افزایش یافته است.

از سال ۲۰۱۵ روسیه حمایت های نظامی،دیپلماتیک و مالی خود از دولت تشکیل شده در شمال شرق لیبی(تبروک) را بصورت جدی آغاز کرد.
بصورت کلی در کشور لیبی، ارتش ملی لیبی به فرماندهی خلیفه حفتر در منازعه با دولت مورد حمایت سازمان ملل در شمال غرب لیبی یعنی دولت وفاق ملی در طرابلس است.
از سال ۲۰۱۷ و در کنار پشتیبانی سایر حامیان ارتش ملی لیبی یعنی مصر، امارات و عربستان، حمایت های روسیه نیز مبتنی بر آموزش، تجهیز و مشاوره به فرماندهان نظامی ارتش ملی و رهبر آن خلیفه حفتر افزایش چشمگیری پیدا کرد.

مهم ترین عامل نظامی روسیه در جنگ لیبی شرکت واگنر می باشد که از سال ۲۰۱۸ علاوه بر حضور نیروهای خود این شرکت، چند صد نیروی مزدور دیگر را نیز در پایگاه های آموزشی، پایگاه های هوایی، خطوط مقدم، سایت های انرژی و دیگر زیر ساخت ها مستقر کرده است.

در نبردهای سال ۲۰۱۹ و اوایل سال ۲۰۲۰، نیروهای روسی واگنر نقش مهمی در کمک به ژنرال حفتر در پیشروی این نیروها به سمت غرب و منطقه طرابلس ایفا کردند. بر اساس برخی اطلاعات در اوایل سال ۲۰۲۰ حدود ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ نیروی روسی در لیبی برای حمایت حفتر وجود داشت که با ورود جنگنده های روسی مشخصا این نیروها از هوا نیز پشتیبانی خواهند شد.

پایگاه الجفره در منطقه ای استراتژیک در مرکز لیبی قرار دارد و در عملیات نیروهای ارتش ملی لیبی به سمت طرابلس و بصورت کلی، عملیات های ارتش ملی در غرب لیبی بعنوان یک مقر اصلی جهت تامین لجسیتک و پشتیبانی عمل میکند. پایگاه الجفره مقر چندین اسکادران مختلف ارتش لیبی در زمان قذافی بوده و چندین هواپیمای متروکه در آن وجود دارد. جنگنده های روسی و نیروهای واگنر از سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ فعالیت خود در پایگاه الجفره را افزایش داده اند.

در ۶ ژوئن ۲۰۲۰ تصاویری از پایگاه الجفره در شبکه های اجتماعی منتشر شد که نشان از حضور فعالتر نیروهای روسیه در جنگ لیبی بود.

تحلیل تصاویر بیشتر در اواسط ماه می ۲۰۲۰ نشان می دهد که نیروهای روسی در حال آماده سازی ورود هواپیما به پایگاه الجفره هستند. استقرار سامانه Pantsir-s1 در این پایگاه به احتمال زیاد برای مقابله با جنگنده های ترکیه تعبیه شده اند. سلاح های جدید زمینی، تجهیزات، خودرو ها و چادر ها در مقر مشاهده می شوند که شامل آشیانه ی یک MiG-29 است که به احتمال قوی برای آماده سازی ورود هواپیماها است.

در تصویری که در ۱۹ می منتشر شد ورود جنگنده های میگ-۲۹ و سوخو-۲۴ به پایگاه الجفره به وضوح مشخص شد.

فعالیت گروه واگنر در طرابلس و پایگاه الجفره
در سال ۲۰۱۷ نیروهای روسی واگنر عمدتا مشغول تجهیز و آموزش نیرو های ارتش ملی بودند اما در پاییز ۲۰۱۹ نشانه هایی از شرکت مستقیم گروه واگنر در حمله به طرابلس دیده شد. بر اساس اطلاعات میدانی نیروهای گروه واگنر همراه با نیروهای ارتش ملی و سایر حامیان خلیفه حفتر در داخل و اطراف طرابلس مشغول به استقرار تک تیر انداز ها، موشک های ضد تانک، هواپیماهای بدون سرنشین شناسایی، سامانه های دفاعی و توپخانه ایی هدایت شده ی دقیق برای انجام عملیات های حیاتی شدند.

اگرچه از ماه آوریل نیروهای تحت حمایت ترکیه(شامل مزدوران سوری و نیروهای دولت وفاق) بیشتر پیشروی های ارتش ملی را عقب زده اند اما پایگاه الجفره به محلی برای عقب نشینی نیروهای واگنر و تجدید قوا بدل شده است. در ماه می نیروهای دولت وفاق ملی و نیروهای ترکیه به جبهات جنوب طرابلس فشار آوردند و در ۲۴ می باعث عقب نشینی صدها نیروی گروه واگنر شدند. بر اساس تصاویر منتشر شده، نیروهای روسی همراه با تجهیزات سنگین به شهر بنی ولید در ۱۸۰ کیلومتری طرابلس عقب نشینی کردند و در ادامه در ۲۵ ماه می به پایگاه الجفره نقل مکان کردند.

تصاویر زیر نشان دهنده ی ورود تعداد زیادی از نیروهای روس همراه با تجهیزات سنگین به پایگاه الجفره در ۲۸ می است.

در تصاویر بالا ورود سامانه Pantsir-S و توپخانه ۱۳۰ MM روسی همراه با تجهیزات، خودروها و تعدادی پرسنل و چادرها قابل تشخیص است.

برداشت ها و چشم انداز ها
مشخصا پس از اتفاقات چند ماه اخیر، نبردهای کشور لیبی در سال ۲۰۲۰ وارد مرحله ی جدیدی شده است و میزان تقابل ها از سطح محلی به سطح بالایی از تقابل های منطقه ای ارتقا یافته است.
حضور فعالتر روسیه در لیبی و پیاده کردن نیروهای بیشتر در این کشور باعث شد که ارتش ملی لیبی پیشرویهای قابل توجهی در جبهات نبرد داشته باشد و همچنین موقعیت ژئواستراتژیک خود در لیبی را تقویت کند اما از سوی دیگر مشخص شد که نیروهای نیابتی محدودهایی را نیز در کنار خود دارند و به تنهایی کافی نیستند.

حمله ی حفتر به طرابلس که توسط نیروهای واگنر حمایت می شد باعث افزایش نگرانی ترکیه شد زیرا با سقوط طرابس عملا دست ترکیه از لیبی کوتاه شده و به دنبال آن ضررهای مالی و استراتژیکی بسیاری نیز متوجه این کشور میشد. در نتیجه، همانطور که ترکیه از پیشتر منتظر فرصتی مناسب برای افرایش حضور نظامی و معنوی خود در لیبی بود، این فرصت با عملیات ناکام حفتر مهیا شد و ترکیه بهانه های لازم برای ارسال نیروهای هزاران نفری از مزدوران سوری خود به کشور لیبی را پیدا کرد و با افزایش پشتیبانی هوایی از نیروهای وابسته به خود، پیشرویهای ارتش ملی در جنوب طرابلس را خنثی کرد.

از سوی دیگر هرچند که روسیه به طرز عجیبی همچنان حضور نظامی خود و نیروهای روسی در لیبی را انکار میکند، اما انتشار تصاویر جدید از حضور ایلیوشن های روسی در پایگاه الخادم عملا نشان دهنده ی این است که روسیه در حال برنامه ریزی جدید برای مقابله با نفوذ ترکیه در کشور لیبی است و مشخصا انکار لفظی از سوی مقامات روسی به هیچ وجه جلوی نیروهای در حال افزایش ترکیه در خاک کشور لیبی و همچنین نفوذ ترکیه را نخواهد گرفت.

و متاسفانه جنگ و ناآرامی در لیبی همچنان ادامه دارد…