اینفوگرافیک: حملات هوایی آمریکا در یمن

حملات هوایی آمریکا در یمن

پس از حمله عوامل القاعده به کشتی آمریکایی “یو اس اس کول” (USS Cole) در ۱۲ اکتبر ۲۰۰۰ میلادی (۲۱ مهر ۷۹) در بندر عدن و همچنین وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی (۲۰ شهریور ۸۰) در شهر نیویورک، دولت آمریکا به این نتیجه رسید که علاوه بر افغانستان، در یمن نیز باید اقدام به مبارزه با این گروه کند.

پس از تصمیم جورج بوش برای آغاز حمله به القاعده در یمن، ارتش و نهادهای امنیتی آمریکا با هماهنگی دولت وقت یمن به ریاست علی عبدالله صالح، حملات خود را در این کشور آغاز کردند. این حملات پس از اعتراضات مردمی در یمن و سقوط دولت علی عبدالله صالح و پس از آن، هشت سال نبرد انصارالله با ائتلاف سعودی همچنان ادامه یافت.

طبق گزارش رسانه های غربی، آمریکایی‌ها تاکنون ۳۷۸ حمله اعم از حملات هوایی (توسط جنگنده و پهپاد تهاجمی)، موشکی و زمینی را در این کشور اجرا کرده‌اند که منجر به کشته شدن ۱۴۰۰ الی ۱۸۰۰ نفر شده است. تاکنون بخشی زیادی از جزئیات و اطلاعات این ۳۷۹ عملیات منتشر نشده است و فهرست زیر بر اساس اطلاعات موجود درباره عملیات های پهپادی که تاکنون رسانه ای شده، جمع آوری شده است. این فهرست به شرح زیر می‌باشد:

۱- حمله پهپاد پریدایتور آمریکا به خودروی مسلحین القاعده در استان مارب، ۵ نوامبر ۲۰۰۲ میلادی (۱۴ آبان ۸۱). این حمله منجر به کشته شدن شش نفر از اعضای القاعده از جمله قائد سلیم سینان الحارثی معروف به ابوعلی الحارثی (متهم به کمک به بمب گذاری در کشتی آمریکایی یو اس اس کول در عدن) شد.

۲- حمله اشتباهی پهپاد آمریکا به تجمعی در وادی عبیده در استان مارب در ۲۴ می ۲۰۱۰ میلادی (۲۴ آبان ۸۰). این حمله اشتباهی به جای تجمع القاعده منجر به کشته شدن پنج نفر از جمله جابر الشبوانی، معاون فرماندار استان مأرب که در حال میانجیگری بین دولت و شبه نظامیان بود، شد. این قتل موجب خونخواهی قبایل شبوانی و درگیری آنها با نیروهای دولتی شد. آنها همچنین دو بار به یک خط لوله نفتی در مارب حمله کردند.

۳- حمله پهپاد آمریکا به خودوری دو نفر مشکوک به عضویت در گروه القاعده به نام های عبدالله و مصاد مبارک در ۵ می ۲۰۱۱ (۱۵ اردیبهشت ۹۰). هدف این حمله کشتن انور العولقی، از اعضای تبلیغاتی القاعده بود، اما او در این حمله مورد اصابت قرار نگرفت.

۴- حمله جنگنده یا پهپادهای آمریکا به محل استقرار علی عبدالله ناجی الحارثی، از اعضای القاعده و چندین مظنون دیگر، از جمله عمار آباده ناصر الوائلی در شهر زنجبار در ۳ ژوئن ۲۰۱۱ (۱۳ خرداد ۹۰). الحارثی از یاران ابومصعب الزرقاوی در عراق و الوائلی در جنگ افغانستان حضور داشت و از سوی بن لادن مامور به تشکیل اردوگاه آموزشی در صعده شده بود.

۵- حمله جنگنده یا پهپادهای آمریکا به یک ایستگاه پلیس در شهر مودیه، واقع در استان ابین در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱ (۲۳ تیر ۹۰). رسانه‌ها و دولت وقت یمن تلفات این حمله را بین ۶ تا ۵۰ کشته گزارش کردند. همچنین در همان روز پهپاد آمریکایی خودروی فهد القصو، از اعضای ارشد القاعده یمن را در نزدیکی همین منطقه هدف قرار داد که وی از این حمله جان سالم به در برد.

۶- حمله پهپادهای آمریکایی با مشارکت جنگنده‌های ارتش یمن به مواضع القاعده در مناطق الوحده، العمودیه و الخمیله در استان ابین در ۱ آگوست ۲۰۱۱ (۱۰ مرداد ۹۰). در نتیجه این حملات، ۱۵ شبه نظامی مشکوک به عضویت در القاعده از جمله ناصر الشدادی از اعضای ارشد القاعده کشته و ۱۷ نفر دیگر زخمی شدند.

۷- حمله جنگنده‌ها و پهپادهای آمریکایی به مواضع مشکوک به حضور القاعده در حومه‌ی شهر زنجبار در استان ابین در ۲۴ آگوست ۲۰۱۱ (۲ شهریور ۹۰). این حمله منجر به کشته شدن ۳۰ نفر و مجروحیت ۴۰ نفر دیگر شد.

۸- حمله جنگنده آمریکایی به گذرگاهی کوهستانی در استان ابین در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۱ (۳۰ شهریور ۹۰) که منجر به کشته شدن چهار عضو القاعده شد. همزمان با این حمله در شهر ساحلی شقره هفت مبارز القاعده کشته شدند.

۹- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار انور العولقی، از اعضای ارشد تبلیغاتی القاعده در استان الجوف در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۱ (۸ مهر ۹۰). در این حمله علاوه بر العولقی، سه نفر دیگر از جمله سمیر خان، سردبیر آمریکایی تبار مجله اینسپایر کشته شدند. این حمله اولین حمله‌ای عنوان شده است که ارتش آمریکا به طور عمدی شهروندان خود را مورد حمله قرار می دهد.

۱۰- حمله پهپاد آمریکایی به مخفیگاه‌های القاعده در شرق زنجبار، مرکز استان ابین، در ۵ اکتبر ۲۰۱۱ (۱۳ مهر۹۰). این حمله منجر به کشته شدن پنج عضو القاعده شد.

۱۱- حمله جنگنده یا پهپاد آمریکا به مسجدی نامشخص در استان شبوه در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ (۲۲ مهر ۹۰). برخی رسانه‌های آمریکایی به نقل از وزارت دفاع دولت وقت یمن مدعی شدند که در این حمله هفت عضو القاعده از جمله ابراهیم البنا مسئول رسانه ای القاعده(مصری الاصل) کشته شده‌اند اما این اطلاعات صحیح نیست و در حال حاضر آمریکا برای یافتن البنا جایزه ۵ میلیون دلاری گذاشته است.

۱۲- پهپاد آمریکایی در یک حمله دیگر در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ (۲۲ مهر ۹۰)، عبدالرحمن فرزند ۱۷ ساله انور العولقی را به همراه هشت نفر دیگر در استان شبوه ترور کرد.

۱۳- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار اعضای القاعده در شهر جعار در استان ابین در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۱ (۱ دی ۹۰). در این حمله عبدالرحمن الوحیشی، یکی از بستگان ناصر الوحیشی، رهبر شاخه القاعده در یمن، به همراه هشت نفر دیگر کشته شدند.

۱۴- حمله پهپاد آمریکایی به محل تجمع اعضای القاعده در نزدیکی شهر لودر در استان ابین در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۲ (۱۱ بهمن ۹۰). در جریان این حمله نیز ۱۱ عضو القاعده از جمله عبدالمنعم الفتانی، یکی از عوامل حمله به ناو یو اس اس کول در اکتبر سال ۲۰۰۰ میلادی کشته شدند.

۱۵- حمله پهپاد آمریکایی به مخفیگاه القاعده در نزدیک البیضا در ۹ مارس ۲۰۱۲ (۱۹ اسفند ۹۰) که منجر به کشته شدن عبدالوهاب الحمیقانی از فرماندهان محلی القاعده و ۱۶ نفر دیگر شد.

۱۶- حمله پهپاد آمریکایی به تجمع مسلحین القاعده در شهر جعار در استان ابین در بازه زمانی ۹ الی ۱۱ مارس ۲۰۱۲ (۱۹ تا ۲۱ اسفند ۹۰). این حمله موجب کشته شدن ۲۰ نفر از افراد مشکوک به عضویت در گروه القاعده شد.

۱۷- حمله پهپاد آمریکایی به محل انبار تسلیحاتی القاعده در شهر جعار، در بازه زمانی ۹ تا ۱۱ مارس ۲۰۱۲ (۱۹ تا ۲۱ اسفند ۹۰). در این سه عضو القاعده نیز کشته شدند.

۱۸- حمله پهپاد آمریکایی به خودروی حامل مسلحین القاعده در استان البیضا در ۱۴ مارس ۲۰۱۲ (۲۴ اسفند ۹۰) که منجر به کشته شدن چهار عضو القاعده شد.

۱۹- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار مسلحین القاعده در شهر لودر در ۱۱ آوریل ۲۰۱۲ (۲۳ فروردین ۹۱). این حمله ۱۴ کشته در پی داشته است.

۲۰- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار محمد سعید العمده (غریب التعزی) از اعضای ارشد القاعده در منطقه الصمده، مابین استان‌های مارب و الجوف در ۲۲ آوریل ۲۰۱۲ (۳ اردیبهشت ۹۱).

۲۱- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار فهد محمد احمد القصو و یکی دیگر از اعضای القاعده در جنوب استان شبوه در ۶ می ۲۰۱۲ (۱۷ اردیبهشت ۹۱).

۲۲- حمله پهپاد آمریکایی به مراسم عروسی در منطقه رداع در استان البیضا در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳ (۲۱ آذر ۹۲) که منجر به جان باختن ۱۵ غیرنظامی شد. آمریکا مدعی است که در این حمله ۹ تا ۱۲ نفر از مسلحین القاعده کشته شده و ادعای کشته شدن غیرنظامیان صحت ندارد.

۲۳- حمله پهپاد آمریکایی به خودروی حامل دو نفر از اعضای القاعده در منطقه القطن در استان حضرموت در ۸ ژانویه ۲۰۱۴ (۱۸ دی ۹۲).

۲۴- حمله پهپاد آمریکایی به خودروی مسلحین القاعده در منطقه المیفعه در استان شبوه در ۳ مارس ۲۰۱۴ (۱۲ اسفند ۹۲). این حمله موجب کشته شدن سه تن از اعضای القاعده شد و گمان می‌رود که مجاهد جابر صالح الشبوانی یکی از کشته ها بوده باشد.

۲۵- پهپادهای آمریکایی در ۲۰ و ۲۱ آوریل ۲۰۱۴ (۳۱ فروردین و ۱ اردیبهشت ۹۳) مواضع القاعده در جنوب یمن مورد حمله قرار دادند که به ادعای وزارت دفاع دولت مستعفی یمن منجر به کشته شدن ۲۲ عضو این گروه شد.

۲۶- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار ناصر عبدالکریم الوحیشی، از رهبران القاعده در استان حضرموت (احتمالا شهر المکلا) در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۵ (۲۲ خرداد ۹۴).

۲۷- حمله جنگنده و یا پهپادهای آمریکایی به اردوگاه القاعده در منطقه حجر در استان حضرموت در ۲۲ مارس ۲۰۱۶ (۳ فروردین ۹۵). این حمله منجر به کشته شدن ۴۰ تا ۵۰ نفر از اعضای این گروه شد.

۲۸- حمله پهپادهای آمریکایی به مقر اطلاعاتی دولتی در شهر زنجبار و دیگر مواضع اعضای القاعده در مناطق نقیل الحیله و الحضن در استان ابین در ۲۷ مارس ۲۰۱۶ (۸ فروردین ۹۵). تلفات القاعده در این حملات هشت کشته اعلام شده است.

۲۹- حمله جنگنده یا پهپاد آمریکایی به مواضع القاعده در استان شبوه در ۴ و ۱۸ اکتبر ۲۰۱۶ (۱۳ و ۲۷ مهر ۹۵).

۳۰- حمله جنگنده یا پهپاد آمریکایی به محل استقرار اعضای القاعده در مارب در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۶ (۳۰ مهر ۹۵). در این حمله پنج تن از اعضای القاعده کشته شدند.

۳۱- حمله پهپادهای آمریکایی به مناطق نامشخصی در استان البیضا در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۷ (۲ بهمن ۹۵) که منجر به کشته شدن سه نفر شد. این حمله، اولین حمله هوایی آمریکا در یمن پس از آغاز ریاست جمهوری ترامپ بود. آمریکا مدعی است که یکی از افراد کشته شده، ابوانیس العبی از فرماندهان میدانی القاعده و دو عضو دیگر این گروه بوده اند اما منابع محلی آنها را کارگران ساختمانی عنوان کردند.

۳۲- پهپادها و جنگنده‌های آمریکا در ۲ اکتبر ۲۰۱۷ (۱۰ مهر ۹۶)، ۳۰ حمله به مواضع القاعده در سه استان حضرموت، شبوه و ابین را اجرا کردند.

۳۳- حمله پهپاد آمریکایی به خودروی حامل اعضای القاعده در استان شبوه در ۶ ژوئیه ۲۰۱۸ (۱۵ تیر ۹۷). این حمله منجر به کشته شدن هفت نفر شد.

۳۴- حمله پهپاد آمریکایی به محل استقرار جمال البداوی، از عوامل حمله القاعده به ناو یو اس اس کول در استان مارب در ۱ ژانویه ۲۰۱۹ (۱۱ دی ۹۷).

۳۵- حمله سه فروند پهپاد آمریکایی به مواضع القاعده در استان البیضا در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹ (۳ تیر ۹۸). این حملات منجر به کشته شدن ۵ نفر مشکوک به عضویت در گروه القاعده شد.

۳۶- حمله پهپادهای آمریکایی به منطقه جو النسیم در وادی عبیده و محل نامشخصی در مدیریت العبدیه واقع در استان مارب در ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ (۵ بهمن ۹۸). حمله به العبدیه منجر به کشته شدن یک شخص مجهول الهویه شد.

۳۷- حمله پهپاد آمریکایی به منطقه الحزمه در استان مارب در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰ (۷ بهمن ۹۸). طی این حمله عبدالله العدنی از اعضای القاعده به قتل رسید.

۳۸- حمله پهپاد آمریکایی به یک خودرو در ایست بازرسی القاعده در روستای حسون المشریف در مدیریت ولد ربیع در استان البیضا در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۰ (۹ بهمن ۹۸). آمریکا مدعی است که در این حمله قاسم الریمی، رهبر القاعده در یمن را به قتل رسانده است.

۳۹- حمله پهپاد آمریکایی به خودروی اعضای القاعده در جاده شرقی مارب در ۱۳ نوامبر ۲۰۲۱ (۲۲ آبان ۱۴۰۰). (جزئیات بیشتر)

۴۰- حمله پهپاد آمریکایی به تجمع اعضای القاعده در خانه ای در منطقه الحدبا در شمال شرق شهر مارب در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲ (۹ آذر ۱۴۰۱). این حمله منجر به کشته شدن چند نفر از جمله ابی الخیر عبدالواحد النجدی، مسئول مهندسی و ساخت مواد منفجره گروه القاعده شد. همچنین حسان الحضرمی و احمد زکی از دیگر اعضای برجسته القاعده نیز زخمی شده‌اند. (جزئیات بیشتر)

۴۱- حمله پهپاد آمریکایی به خودروی حامل مسلحین القاعده در نزدیکی ایستگاه سوختی الحایره در منطقه الصمده واقع در جاده مارب-العبر در ۳۰ ژانویه ۲۰۲۳ (۱۰ بهمن ۱۴۰۱). در این حمله سه سرنشین خودرو شامل یاسر عبدالله راشد العامری از اهالی مدیریت وصاب العالی در استان ذمار، حسین هدبول المکنی (حسان الحضرمی) مسئول ساخت بمب و مواد منفجره القاعده و برادرش موسی هدبول (موحد الحضرمی) کشته شدند. (جزئیات بیشتر)

۴۲- حمله پهپاد آمریکایی به خانه‌ای در منطقه آل جلال واقع در شرق شهر مارب در ۲۶ فوریه ۲۰۲۳ (۷ اسفند ۱۴۰۱). این حمله منجر به کشته شدن حمد بن حمود التمیمی (عبدالعزیز العدنانی)، مسئول شرعی و از فرماندهان برجسته القاعده در شبه جزیره عربستان و یکی از محافظانش شد. (جزئیات بیشتر)

۴۳- حمله پهپاد آمریکایی به یک اتوبوس در نزدیکی ایستگاه سوختی شقمان در منطقه حاجبه واقع در جنوب شهر مارب در ۳۰ آگوست ۲۰۲۳ (۸ شهریور ۱۴۰۲). (جزئیات بیشتر)

از مجموع این حملات یک حمله در دوران ریاست جمهوری جورج بوش، ۱۸۵ عملیات در دوران باراک اوباما، ۱۸۸ عملیات در دوران دونالد ترامپ و پنج حمله در دوران دولت جوزف بایدن انجام گرفته است.

هدف اصلی آمریکا از انجام این حملات، جلوگیری از قدرت گیری القاعده در یمن بوده است اما امروز می‌بینیم که حملات آنها علیه القاعده تاثیر چندانی در تحولات یمن نداشته و حضور القاعده در استان های حضرموت، شبوه و ابین همچنان ادامه دارد. در مقابل عملیات های انصارالله در صعده (نبرد دماج)، شمال استان البیضا، الجوف، مارب و صنعا تاثیر بیشتری در جمع کردن بساط تروریسم در یمن داشته است و حضور القاعده در بسیاری از این نقاط سالهاست که اتمام یافته است. البته القاعده در میان قبایل استان های حضرموت، شبوه و ابین طرفداران بیشتری دارد و مقابله با ائتلاف سعودی نیز فرصت ورود انصارالله به این مناطق را سلب کرده است.

به کارگیری مسلحین القاعده در جنگ علیه انصارالله روی دیگر این موضوع است که به تصمیم عربستان و امارات انجام گرفته و نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها با این تصمیم تا قبل از توقف درگیری‌های مارب و شبوه مشکلی نداشته‌اند، اما به محض برقراری آتش بس بین ائتلاف سعودی و انصارالله حملات خود به عناصر القاعده به ویژه در مارب را از سر گرفته اند.

در مجموع علیرغم حملات مستقیم آمریکا، فعالیت القاعده در یمن همچنان ادامه دارد و عمده فعالیت آنها در استان های حضرموت، شبوه و ابین متمرکز شده است. آنها در شمال ابین به شدت با مسلحین شورای انتقالی جنوب درگیر هستند و اخیرا عبداللطیف السید، از فرماندهان ارشد جنوبی ها را ترور کردند. در قبایل شبوه نفوذ کرده و درصدد جذب هرچه بیشتر نیروی انسانی هستند و در مناطق بیابانی حضرموت اختفا کرده اند. برخلاف حضور و قدرت آنها در مناطق یاد شده، هیچ منطقه ای به طور مطلق در کنترل آنها قرار ندارد و همین موضوع باعث شده تا بتوانند در یمن حضور داشته باشند و رقبای تکفیری خود به ویژه داعش را از دور رقابت خارج کنند.

در پایان باید به این موضوع نیز اشاره کرد که القاعده برخلاف جنوبی ها و دیگر جریانهای تجزیه طلب یمن، نگاه کلی تری به این منطقه دارند و قصد آنها سیطره بر منطقه شبه جزیره عربستان است اما این موضوع به تهدیدات مقامات ارشد آنها در سخنرانی ها محدود شده و تاکنون جنبه عملی به خود نیافته است. شاید همین روند منجر شده تا آمریکا نیز توجه خود را به حضور القاعده در یمن کاهش دهد و حملات آنها به اقداماتی امنیتی و نمایشی تبدیل شود.

بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت جبهات یمن؛ شناخت کلی طرف‌های درگیر در جنگ یمن + نقشه میدانی