تحولات افغانستان، ۲۴ مهر ۱۴۰۴

۱- درگیری مرزی پاکستان و طالبان:
– در ۲۳ مهر ماه، درگیری مرزی و تبادل آتش بین نیروهای ارتش پاکستان و مسلحین طالبان علاوه بر گذرگاه مرزی اسپین بولدک-چمن در استان قندهار، در مرزهای استان خوست و ننگرهار و پکیتکا از جمله گذرگاه مرزی تورخم و… نیز دوباره از سرگرفته شده است. طرفین مدعی وارد کردن تلفات و خسارات سنگین به طرف مقابل خود شده‌اند اما آنچه که از مستندات تصویری برمی‌آید در دو نکته خلاصه می‌شود: ۱- ضعف نیروهای ارتش پاکستان در مقابله با ضد حملات زمینی طالبان ۲- برتری هوایی و توپخانه‌ای پاکستان و ضربات سنگین به عناصر طالبان.
– در ۲۳ مهر ماه، درگیری مرزی بین نیروهای ارتش پاکستان و مسلحین طالبان در گذرگاه مرزی اسپین بولدک-چمن در مرز استان قندهار از ساعت ۳ بامداد تا صبح امروز جریان داشته است. در پی این درگیری دستکم ۱۸ نفر از افغانها کشته و بیش از ۸۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند. رسانه های طالبان مدعی هستند که این درگیری در پی حمله پاکستان به گذرگاه آغاز شده و نیروهای پاکستانی پس از شکست در تصرف گذرگاه مرزی با متحمل شدن تلفات سنگینی عقب نشینی کرده‌اند. همچنین یک تانک پاکستانی به غنیمت طالبان درآمده است که در ویدیوی بالا نیز دیده می‌شود.

– در ۲۲ مهر ماه، درگیری مرزی بین نیروهای ارتش پاکستان و مسلحین طالبان در مرز استان خوست و ننگرهار دوباره از سرگرفته شده است. طالبان برای بازپسگیری گذرگاه مرزی تلاش می‌کند.
– در ۲۲ مهر ماه، نیروهای پاکستانی در حال منفجر کردن پست‌های نظامی طالبان افغانستان در مناطق مرزی هستند. ارتش پاکستان مدعی است که ۲۱ موضع و پاسگاه مرزی طالبان افغانستان را تصرف کرده است‌. انتظار می‌رود این پاسگاه های مرزی افغانستان بعد از تخریب تخلیه شوند و نیروهای پاکستانی از خاک افغانستان عقب‌نشینی کنند. در حال حاضر اجساد کشته های طرفین مبادله شده است اما درگیری ها به صورت پراکنده همچنان ادامه یافته و گذرگاه های مرزی نیز مسدود است.
– در ۲۲ مهر ماه، ‏طبق گزارش منابع محلی، ساعت ۴ صبح امروز به وقت محلی، نیروهای مرزبانی پاکستان با چند فروند راکت مواضع طالبان در منطقه سرلت غر در شهرستان شورابک استان قندهار را مورد حمله قرار دادند. مسلحین طالبان نیز در پاسخ به این حمله پاسگاه های مرزی پاکستان را مورد توپخانه‌ای قرار دادند. این درگیری منجر به تبادل آتش بین طرفین شده و در حال حاضر درگیری متوقف شده است.

– در ۲۰ مهر ماه، ارتش پاکستان در بیانیه‌ای درباره درگیری های اخیر مرزی با مسلحین طالبان، تلفات طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان در حملات خود را بیش از ۲۰۰ نفر عنوان کرد. ارتش پاکستان همچنین مدعی شد ۲۱ موضع نظامی در افغانستان تصرف کرده و چندین پایگاه آموزشی را نابود کرده است. ارتش پاکستان تلفات خود را ۲۳ نفر کشته و ۲۹ نفر زخمی اعلام کرده است. از جمله این موارد پاسگاه توپسر در مرز منطقه کرم در ایالت خیبرپختونخوا و چهار پاسگاه مرزی در حومه‌ی گذرگاه مرزی انگور اده در استان پکتیکا است.

۲- کابل:
در ۲۳ مهر ماه، هواگردهای پاکستانی عصر امروز دو حمله هوایی به یک ساختمان مسکونی در منطقه پروان در شهر کابل انجام دادند که موجب انفجار یک تانکر سوختی نیز شد‌. در نتیجه این حمله پنج نفر کشته و بیش از ۴۰ نفر زخمی شده‌اند. ارتش پاکستان مدعی است که هدف این حمله، انهدام مخفیگاه عوامل تحریک طالبان پاکستان (TTP) بوده است‌.

۳- در ۱۶ مهر ماه، بر اساس تازه‌ترین گزارش دفتر هماهنگی کمک‌های بشری سازمان ملل (اوچا)، حدود ۲۳ میلیون نفر از مردم افغانستان نیازمند کمک های فوری غذایی‌اند. همچنین کاهش بارندگی و نبود منابع کافی آبی، تولیدات زراعتی را به طور چشمگیری کاهش داده است و در صورت تداوم این روند، احتمال بروز بحران مهاجرت‌های جدید و گسترش فقر در مناطق روستایی افزایش خواهد یافت. در این راستا، موسسه بین‌المللی ورلد ویژن هشدار داده است که گرسنگی، فقر و کاهش کمک‌های خارجی، میلیون‌ها خانواده در کشور را با خطر قحطی روبرو کرده و موجب سوءتغذیه حاد بیش از سه میلیون کودک و یک‌سوم جمعیت افغانستان شده است.

این آمارها نشان می‌دهد که اوضاع معیشتی در افغانستان روبه وخامت است و حکومت طالبان به تنهایی توان اداره و تامین معیشت مردم این کشور را ندارد. افغانستان کشور فقیری است که نیازهای غذایی آن از طریق منابع کشاورزی داخلی و واردات کالاهای اساسی که با کمک های بین المللی تامین می‌شود. اما این دو مورد تحت شعاع فشارهای آمریکا و عوامل طبیعی مانند قحطی و… قرار دارند و مردم این کشور را به نحوی در فشار مضاعف قرار می‌دهند.

۴- هفتمین نشست «فرمت مسکو» با حضور وزرای خارجه‌ و نمایندگان روسیه و کشورهای منطقه شامل: ایران، هند، چین، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان در شهر مسکو برگزار شد.‏ امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان نیز در این نشست برای اولین بار به عنوان عضو رسمی «وزیر خارجه افغانستان» شرکت کرده است.

سرگئی لاوروف و نمایندگان کشورهای مشارکت کننده در این نشست، بر مخالفت خود با استقرار ‏زیرساخت‌های نظامی طرف ثالث و قدرت های فرامنطقه‌ای (آمریکا) در افغانستان، همکاری‌ها در مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، گسترش روابط تجاری با افغانستان و تقویت ارسال کمک‌های بشردوستانه تاکید کردند.

۴- در ۱۴ مهر ماه، سایت المرصاد، رسانه امنیتی وابسته به اداره اطلاعات طالبان مدعی شده است که دو نفر از اعضای شاخه خراسان گروه تروریستی داعش توسط افراد ناشناس در پاکستان کشته شده‌اند. یکی از این دو نفر «عاصم بلوچ» از اعضای بلوچ داعش و فرد دیگر از اتباع تاجیکستان بوده است. این دو نفر پیش از این در منطقه مستونگ، در ایالت بلوچستان پاکستان فعالیت داشته‌اند. داعش و دولت پاکستان فعلا خبری در این باره منتشر نکرده‌اند و احتمال می‌رود که این دو نفر توسط عوامل نفوذی طالبان ترور شده باشند.

۵- در ۱۳ مهر ماه، طبق گزارش منابع محلی در قندهار، مقامات ارشد طالبان به همراه استانداران و فرمانداران این گروه برای دیدار و جلسه سالانه با ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان به شهر قندهار در جنوب افغانستان رفتند. برخی رسانه‌ها مدعی شدند که این نشست برای مشورت رهبر طالبان با مقامات محلی درباره سرنوشت پایگاه هوایی بگرام برگزار شده است! اما خبرنگاران نزدیک طالبان تصریح کرده‌اند که این نشست هر ساله پیرامون ارتباط با رهبر طالبان انجام می‌شود و هیچ ارتباطی به مباحث اخیر درباره واگذاری پایگاه بگرام به آمریکا ندارد.

۶- در ۱۲ مهر ماه، روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی عنوان کرد که مقامات ایران در حال بررسی طرحی برای آزادسازی صدها هزار مهاجر افغان برای انتقال به مرزهای غربی و اعزام آنها به سمت عراق و ترکیه است. به ادعای گاردین، این اقدام بخشی از یک راهبرد تهاجمی و غافلگیرکننده ایران در واکنش به اقدامات اخیر غرب علیه تأسیسات هسته‌ای ایران و فعالسازی مکانیزم ماشه است.

این گزارش تا حدود زیادی به خطرات احتمالی اعزام مهاجرین افغان از طریق مرزهای غربی ایران به ترکیه و سپس کشورهای اروپایی اشاره می‌کند. موج جدید مهاجرین افغانی می‌تواند مشکلات اقتصادی و اجتماعی اروپایی ها را بشدت افزایش دهد و آنها را با چالش جدی در عرصه های مختلف مواجه کند. ایران با طراحی یک پاسخ ترکیبی می‌تواند از این اهرم برای تلافی اقدام اروپایی ها در فعالسازی مکانیسم ماشه استفاده کند و هزاران مهاجر افغان را که علاقمند به حرکت به سمت کشوهای اروپایی هستند را روانه مرز ترکیه کند.

۷- در ۸ مهر ماه، در پی تداوم قطع شدن راههای ارتباطی در افغانستان از جمله اختلال کامل در شبکه اینترنت و آنتن تلفن های همراه، پروازهای ورودی از فرودگاه های خارجی به این کشور نیز متوقف شد. قطع ارتباطات در افغانستان موجب نگرانی گسترده در اتباع خارجی این کشور و همچنین سرگردانی مسافران این کشور در فرودگاه‌های خارجی شده است.

مقامات طالبان تاکنون درباره علت وقوع این حوادث و یا مدت زمان قطعی اینترنت و راههای ارتباطی دیگر توضیحی نداده‌اند. اما به نظر می‌رسد که علت این قطعی بیشتر به مسائل امنیتی طالبان مربوط باشد و مسائل فنی و زیرساختی در افغانستان تاثیر چندانی بر قطعی طولانی مدت شبکه ارتباطات نداشته باشد.