گزارش مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل از سامانههای پدافندی ایران
مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل در گزارش جدیدی با بررسی روند شکلگیری و توسعه شبکه پدافند هوایی ایران اعلام کرد تهران طی دهههای گذشته موفق به ایجاد یک سامانه دفاع هوایی پیچیده و چندلایه شده است، اما این مؤسسه مدعی است که عملکرد این شبکه در جریان جنگ ۱۲ روزه و در برابر حملات هوایی اسرائیل و آمریکا، با وجود گستردگی و تنوع سامانهها، کارایی محدودی داشته است.
مؤسسه مطالعات امنیت ملی رژیم صهیونیستی (INSS) در گزارش جدید خود، به سامانههای پدافندی ایران پرداخت و نوشت: ایران در طول سالها موفق شده است یک آرایش پدافند هوایی (IADS) پیچیده و چندلایه ایجاد کند. این روند از دوران حکومت قبلی و خرید سامانههای غربی آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی، با اتکا به سامانههای روسی و چینی و سپس مهندسی معکوس و توسعه بومی ادامه یافت. شکلگیری این توانمندی نیازمند انباشت دانش در حوزههایی چون مهندسی سیستم، موشکی، هدایت و ناوبری، رادار، الکترونیک و در سالهای اخیر، هوش مصنوعی بوده است.
در تعریف کلی، سامانه پدافند هوایی مأمور کشف، شناسایی و انهدام انواع تهدیدات هوایی (از هواپیما و بالگرد تا پهپاد و موشک) است. این سامانهها معمولاً از چهار بخش اصلی تشکیل میشوند: بخش کشف (عمدتاً رادارهای جستوجو)، بخش سلاح (موشک، توپ یا لیزر)، بخش کنترل آتش (رادار یا حسگر اپتیکی برای رهگیری و هدایت) و بخش فرماندهی و کنترل (C2). در کشورهای پیشرفته، این اجزا در قالب یک سامانه یکپارچه دفاع هوایی (IADS) به هم متصل هستند.
ایران در ابتدا به سامانه آمریکایی هاوک (HAWK) ساخت شرکت رِیتیان (Raytheon) متکی بود. پس از آن، با محدود شدن دسترسی به غرب، سامانههایی از روسیه و چین از جمله S-200، SA-6، SA-11، SA-17، Pantsir-S1 و S-300 خریداری شد. در گام بعد، این سامانهها با تغییر نام، مهندسی معکوس و نهایتاً توسعه نسخههای بومی، پایه شکلگیری خانواده متنوعی از سامانههای ایرانی شدند.
در این گزارش، به سامانههای برد بلند، برد متوسط و برد کوتاه مانند مرصاد، رعد، طبق، سوم خرداد، باور ۳۷۳، ۱۵ خرداد، تلاش، آرمان، یازهرا، آذرخش و مجید و همچنین موشکهای پدافندی ۳۵۸ و ۳۵۹ اشاره شده است.
این موسسه با اشاره پرواز هواگردهای اسرائیلی و آمریکایی بر فراز ایران، نوشت: با وجود این آرایش گسترده، در جریان جنگ ۱۲ روزه، کارایی شبکه پدافند هوایی ایران بسیار محدود بود. بر اساس گزارشهای خارجی، نیروی هوایی اسرائیل و آمریکا توانستند بر فراز ایران پرواز کنند و اهدافی را مورد حمله قرار دهند اما دستکم دو فروند پهپاد اسرائیلی از نوع Heron و Heron-TP توسط سامانه برد کوتاه مجید ساقط شدند.
مؤسسه مطالعات امنیت ملی رژیم صهیونیستی به نقل از تحلیلگران خارجی، دلایل ناکامی پدافند ایران را در غافلگیری کامل در آغاز حمله، ترور فرماندهان ارشد، انهدام گسترده اجزای کلیدی پدافند در ساعات اولیه با استفاده از مهمات دورایستا، تسلیحات هدایتشونده دقیق، پهپادهای انتحاری، عملیات زمینی محدود توسط عوامل نفوذی، جنگ الکترونیک و سایبری و در نهایت ضعف نیروی هوایی ایران در مقایسه با برتری فناوری و عملیاتی اسرائیل دانست.
در جمعبندی این گزارش آمده است که ایران در مدتزمانی نسبتاً کوتاه موفق به ایجاد یک شبکه پدافند هوایی پیشرفته و چندلایه شده که بر فناوریهای مدرن راداری و موشکی تکیه دارد. با این حال، تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که این شبکه در برابر یک عملیات هوایی و الکترونیکی پیشرفته، آسیبپذیر است. انتظار میرود تهران با درسآموزی از این شکست، به بازسازی و ارتقای سامانههای خود بپردازد و همزمان به دنبال توسعه راهکارهایی برای مقابله با سامانههای دفاع موشکی طرف مقابل باشد.
نکته جالب توجه، استفاده مؤسسه مطالعات امنیت ملی رژیم صهیونیستی (INSS) از اطلاعات و اینفوگرافیکهای تولیدی پایگاه تحلیلی خبری “تحولات جهان اسلام” در زمینه سامانههای پدافندی ایران میباشد. در این گزارش، از ۱۴ تصویر تولیدی و اطلاعات منتشر شده توسط تحولات جهان اسلام با ذکر منبع استفاده شد که این موضوع نشان دهنده عمق اهمیت اینفوگرافیکهای تولیدی به زبانهای عبری و انگلیسی میباشد.
دیدگاه