مذاکره آمریکا و طالبان!

سخنان خلیل‌زاد مبنی بر تغییر اندک موضع دولت ترامپ در خصوص طالبان، عدم تاکید بر پیش شرط‌های گذشته، منافع آمریکا و تغییر رفتار پاکستان؛ حکایت از آن دارد که آمریکا قصد خروج از نبردی را دارد که بیش از هفده سال است در جریان است و تاکنون هیچ نتیجه‌ی قاطعی برای آنها و متحدین‌شان بدنبال نداشته است.

این مذاکرات را از چهار موضع مختلف میتوان بررسی کرد:

آمریکا و متحدین:
جنگ آمریکا و متحدینش با هدف مبارزه با تروریسم در افغانستان، پس از هفده سال جنگ، ارمغانی جزء کشتار و غارت منابع این کشور نداشته است. حالا دولت ترامپ با نگاهی مابین چند گزاره «حفظ اقتدار و منافع آمریکا» و «مبارزه با تروریسم» به دنبال کسب پیروزی‌‌‌ای است که او را از باتلاق افغانستان نجات دهد.
در نظر دولت ترامپ این راهکار چیزی جزء مذاکرات با طالبان نیست؛ و برای این منظور فشار بر پاکستان و اعطای امتیازات داخلی و جلب نظر بزرگان سیاسی و… عموما قوم پشتون از طریق دولت وحدت ملی، مدنظر آنها قرار گرفته است.
تاکنون محتوا و چارچوب این مذاکرات مشخص نشده است؛ اما میتوان گفت آمریکا به دنبال خروج از جنگ با حفظ منافع و تداوم استعمار خود بدون مانع در افغانستان است.

طالبان:
اختلاف نظرات و ایدئولوژی چند سویه رهبران طالبان از طرفی انجام مذاکرات را نهی و از طرفی امر می‌کنند؛ باعث می‌شود که آنها هیچگاه عکس العمل ثابتی در قبال نیروهای خارجی نداشته باشند. بنابراین به سرانجام رسیدن مذاکرات بدون چالش تا حدود بالایی بعید است.

دولت افغانستان:
دولت وحدت‌ملی به دنبال تثبیت حکومت خود در تمام افغانستان است و طالبان این دشمن دیرینه، جدی‌ترین عامل عدم تثبیت حکومت است.
دولت غربگرای فعلی با محوریت قدرت پشتون تبارها، به دنبال توافقی است که ثبات حکومت در کابل و رضایت و رام شدن طالبان را به دنبال داشته باشد.

پاکستان:
به دنبال وضع تحریم ها و قطع کمک‌های مالی آمریکا به این کشور، دولت‌های این کشور (بخصوص دولت جدید عمران خان)، کمک به حل سیاسی بحران افغانستان را جزء محورهای اصلی سیاست خارجی خود قرار داده اند.
پاکستان بر طالبان (بخصوص در افغانستان) نفوذ و سیطره کاملی ندارند اما روابط (نظامی و سیاسی و…) و اعمال قدرت آنها می‌تواند منجر به فشارهای جدی بر طالبان شود. بنابراین آمریکا تحریم و قطع کمک‌های مالی به پاکستان را وسیله‌ای برای به سر میز مذاکرات آوردن طالبان می‌داند.
همچنین بنظر می‌رسد آمریکا در ازای این کمک پاکستان، قصد دارد در بخش انرژی و تجارت به پاکستان امتیازاتی را در نظر بگیرد.

نتیجه‌گیری:
این مذاکرات تهدیداتی از جمله وجود طیف‌های تندروتر در بدنه طالبان، عدم پایبندی آمریکا به معاهدات خود، وابستگی و عدم استقلال دولت افغانستان، آشفتگی امنیتی پاکستان و… را دارد و بنظر می‌رسد در دولت اول ترامپ به نتیجه پایانی نرسد. اما به هر حال بررسی جوانب آن با نکات یاد شده قابل تأمل است.