آرزوی ایجاد منطقه امن در شمال سوریه

تقریبا دو هفته پیش بود که اردوغان بصورت رسمی از آغاز قریب الوقوع عملیات ترکیه در شرق فرات علیه نیروهای کردی خبر داد و عنوان کرد که ترکیه دیگر منتظر آمریکا برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه نخواهد ماند.
این سخنان از سوی اردوغان در حالی مطرح شد که تجربه طرح ناموفق آمریکا و ترکیه برای منطقه منبج، موسوم به “نقشه راه منبج” نیز پیشتر بدون هیچ نتیجه خاصی بروی زمین باقی مانده بود. در نقشه راه منبج قرار بود تا نیروهای کردی از منطقه منبج خارج شوند و آمریکا و ترکیه با انجام گشت های مشترک امنیت منطقه را تامین کنند؛ اما عملا این طرح بدون خروج نیروهای کردی از منطقه منبج و چندین گشت زنی مشترک بدون نتیجه خاصی رها شد…
ترکیه با پیشفرض تجربه ناموفق منبج و کارشکنی آمریکا در انجام تعهداتش، اینبار بصورت جدی از عزم جدی خود برای حمله به شرق فرات خبر داد و این موضوع آمریکا را بر آن داشت تا برای جلوگیری از این حمله بار دیگر با ترک ها وارد مذاکره شود.
 
از این رو طی هفته اخیر یک تیم آمریکایی برای مذاکره به ترکیه اعزام شد و در آخرین اظهار نظرها از سوی مقامات رسمی ترکیه اعلام شد که نظرات آمریکا و ترکیه در مورد موضوع کردها در شمال سوریه بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شده است و یک “اتاق عملیات مشترک” برای کنترل وضعیت منطقه ایجاد شده است.
با این وجود چند روز پس از گذشت این اظهار نظرها خبرهای ضد و نقیضی از مذاکرات بین آمریکا و ترکیه به گوش میرسد.
 
امروز مولود چاوش اغلو وزیر امور خارجه ترکیه در نشست خبری با همتای سیرالئونی خود در آنکار عنوان کرد که “ترکیه هیچ تأخیری از سوی ایالات متحده برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه را تحمل نخواهد کرد و این تاکتیک هایی که آمریکا در حال حاضر در حال انجام آن است متاسفانه در مورد موضوع منبج نیز بکار گرفته شد و به قول هایی که داده بودند عمل نکردند.”
 
این اظهار نظر جدید از سوی وزیر امور خارجه ترکیه که مشخصا بیانگر موضع رسمی کشور ترکیه در قبال موضوع ایجاد “منطقه امن” در شمال سوریه است نشان میدهد که مذاکرات هفته اخیر ترکیه و آمریکا آنطور که باید پیش نرفته است و یاد حداقل آنطور که ترکیه میخواست نشده است.
 
چاوش اغلو همچنین تایید کرد که توافق اولیه بین آنکارا و واشنگتن برای ایجاد یک منطقه امن انجام گرفته است ولی این توافق فقط یک آغاز است و “موضوعات و جزئیات بسیاری زیادی” وجود دارد که باید بررسی و مشخص شود. وی عنوان کرد بر اساس قول ترامپ یک منطقه امن با عمق ۳۲ کیلومتری بهمراه چندین ایستگاه نظارتی در مناطق مورد نظر ایجاد خواهد شد و هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه فعالیت خود برای نظارت بر منطقه امن را آغاز کرده اند.
 
از سوی دیگر روز گذشته پنتاگون با انتشار بیانیه ای در خصوص منطقه امن در شمال سوریه عنوان کرد که این توافق در چند مرحله اجرایی خواهد شد و ژنرال استفان توییتی معاون مرکز فرماندهی آمریکا در اروپا (EUCOM) در راس هیئتی نظامی برای نظارت بر روند ایجاد اتاق فرماندهی مشترک آمریکا و ترکیه وارد شانلی اورفه در جنوب ترکیه خواهد شد.
 
هرچند که تاکنون جزئیات توافق “منطقه امن” در شمال سوریه بصورت رسمی اعلام نشده است؛ اما بر اساس اطلاعات موجود از منابع غیر رسمی و رسمی چنین برآورد میشود:

– ترکیه خواستار ایجاد یک منطقه امن در تمام خط مرزی خود با سوریه در شرق فرات است و عمق منطقه امن ۳۲ کیلومتر است اما این درخواست از سوی SDF و آمریکا مورد قبول نیست و آمریکا پیشنهاد ایجاد منطقه امن در حدفاصل تل ابیاد و راس العین در مسافتی حدود ۱۰۰کیلومتر و عمقی معادل ۱۵ کیلومتر را مطرح میکند.

– هواپیماهای شناسایی ترکیه اجاز خواهند داشت بر فراز “منطقه امن” تعیین شده پرواز کنند و بر روند اجرای توافق نظارت کنند.

– منطقه امن تحت نظارت ائتلاف آمریکایی و ترکیه خواهد و سلاح های سنگین تا فاصله ۲۰ کیلومتری از منطقه عقب نشینی خواهند کرد.

– ترکیه در ابتدا ۱۰ پست نظارتی در شرق فرات ایجاد خواهد کرد و در آینده احتمال افزایش این پست ها وجود دارد.

– نیروهای آمریکا و ترکیه بصورت مشترک در منطقه امن گشت زنی خواهند کرد، با این وجود نیروهای ترکیه اجازه ورود به شهرهای موجود در منطقه امن را ندارند.
 
با توجه به آنکه مذاکرات ترکیه و آمریکا در خصوص منطقه امن در شمال سوریه در حال جریان است، بند های فوق هنوز بصورت رسمی تایید و نهایی نشده است و نتیجه نهایی ممکن است متفاوت از آنچیزی باشد که اعلام شده است. در هر صورت با توجه به تجربه ناموفق گذشته آمریکا و ترکیه در مورد منبج و اختلافاتی که بین این دو کشور وجود دارد؛ باید دید مسئله منطقه امن در شمال سوریه به چه نحو اجرایی خواهد شد و آیا ترکیه به اهداف خود در این زمینه دست پیدا خواهد کرد و یا موضوع منطقه امن در شمال سوریه زمینه ساز پیدایش مشکلات جدید در شرق فرات خواهد شد.
 

*نقشه ی بالا، منطقه امن مورد درخواست ترکیه در شرق فرات را نشان میدهد که توسط خبرگزاری آناتولی منتشر شده است.