تزلزل در معادله نفت در برابر امنیت؛ تلاش ترامپ برای اخاذی بیشتر از گاو شیرده غرب آسیا
بعد از ۷۵ سال روابط در هم تنیده بین عربستان و آمریکا با محوریت نفت و امنیت حالا به نظر می رسد ترامپ با خارج کردن سامانه های پاتریوت که عربستان با هزینه های هنگفتی برای دفاع از خود در برابر حملات موشکی به ویژه حملات انصارالله وارد کرده بود به دنبال تغییر این معادله در روابط دو کشور است.
مقامات واشنگتن دلیل خروج این سامانه ها و بخشی از نیروهای همراه این سامانه را و نیز خروج بخشی از نیروهای خود از خلیج فارس را کاهش تهدید ایران بر علیه منافع خود، عنوان می کنند که با افزایش تنش ها در روزهای اخیر در آبهای منطقه ای بین ایران و آمریکا و نیز تلاش های دولت آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران به دلایلی از جمله خطر توصیف کردن ایران برای منافع ملی آمریکا و جامعه جهانی و نیز نوع واکنش آن ها به پرتاب ماهواره نور به عنوان یک دست آورد علمی نظامی، متناقض است. از این رو به نظر می رسد مسائل دیگری در این خروج دخیل هستند.
تزلزل معادله نفت در برابر امنیت بین ریاض و واشنگتن بعد از ۷۵ سال با روی کار آمدن ترامپ
از دهه ۴۰ میلادی روابط ریاض و واشنگتن بر معادله تضمین انتقال آزاد و امن نفت عربستان به آمریکا در مقابل همکاری نظامی و امنیتی طرفین برای حفظ امنیت عربستان استوار بوده است. این روند اما با روی کار آمدن ترامپ که به نوعی استراتژی خروج شعار انتخاباتیش بود روند دیگری به خود گرفت. ترامپ اعلام کرد که متحدان آمریکا باید برای حفظ امنیت خود توسط آمریکا هزینه کنند. در این میان عربستان مستعد تر از سایرین برای اخاذی بود به گونه ای که ترامپ آن ها را گاو شیرده خطاب کرد.
ترامپ بعد از روی کار آمدن در آمریکا، عربستان را به عنوان مقصد نخستین سفر خارجی خود در ژانویه سال ۲۰۱۷ انتخاب نمود. در طی این سفر، قراردادهای تسلیحاتی و خدمات دفاعی بسته شد که ارزش آن ها ۱۰۰ میلیارد دلار عنوان شده است. همچنین در مرحله بعد نیز قراردادی به مبلغ ۳۷۰ میلیارد دلار برای مدت ۱۰ سال آتی منعقد گردید. با این همه اما ترامپ هنوز معتقد است که عربستان باید دلارهای بیشتری برای آمریکا بفرستد. درهمین راستا به دنبال تحت فشار گذاشتن عربستان برای خرید تجهیزات بیشتر از آمریکا است.
به نظر می رسد قرار داد اخیر بین دو کشور برای تحویل دادن حدود ۱۰۰۰ موشک توسط شرکت بوئینگ به مبلغ یک میلیارد و ۹۷۰ میلیون دلار تا سال ۲۰۲۸ در همین راستا باشد. قابل ذکر است که بعد از این قرار داد هم قرار است صادرات موشکهای (Harpoon) در قرارداد دیگری به ارزش ۶۵۶.۹۸ میلیون دلار بسته شود. البته ترامپ در آینده با ایجاد فضای ایران هراسی این قرار دادها را بیشتر نیز خواهد کرد. موضوعی که برگ برنده خوبی برای ترامپ در انتخابات پیش رو خواهد بود.
نقش عربستان در سقوط قیمت نفت و گوش مالی آمریکا
در گرماگرم همین قرار دادها، عربستان در کنار روسیه با افزایش تولید نفت خام در کنار وجودکاهش تقاضای ناشی از شیوع کرونا در جهان، باعث شد تا قیمت جهانی نفت به شدت کاهش یابد. این سقوط گریبان آمریکا را هم که حالا دیگر برای کم کردن اتکای خود به نفت عربستان برای دریافت پول بیشتر و البته به دلیل تفکرات ناسیونالیستی ترامپ حالا به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت تبدیل شده بود، نیز گرفت. به گونه ای قیمت هر بشکه نفت آمریکا به زیر صفر رسید و منفی شد.
برای جلوگیری از این کاهش قیمت، آمریکا از عربستان درخواست کرد تا تولید نفت خود را کاهش دهد. ترامپ در تماسی با بن سلمان تهدید کرد که اگر عربستان تولید نفت خود را کاهش ندهد، ممکن است آمریکا در حمایت نظامی از عربستان تجدید نظر نماید. برخی از سناتورهای آمریکایی نیز به دلیل نقش عربستان در بحران نفتی طرح هایی مبنی بر خروج سامانه های پاتریوت و نیروهای آمریکایی مستقر در عربستان مطرح کردند.
با اینکه عربستان تولید نفت خود را به میزان یک میلیون بشکه کاهش داد اما دیگر این کاهش نوش داروی بعد از مرگ سهراب بود و نتواست سب افزایش قیمت نفت شود. از این رو به نظر می رسد یکی از دلایل خروج سامانه های پاتریوت از عربستان به دلیل تنش به وجود آمده در روابط دو کشور به دلیل گوش به فرمان نبودن ولیعهد جوان عربستان در قضیه نفت است.
با اینکه شکاف عمیق در روابط دو کشور به دلیل استراتژیک بودن روابط در کوتاه مدت بعید به نظر می رسد اما ادامه ریاست جمهوری ترامپ و استراتژی خروج وی در بلند مدت در بین سیاست مداران آمریکایی، ایجاد شکاف عمیق در روابط دو کشور چندان دور از ذهن نیست.
دیدگاه