گلبدین حکمتیار؛ قصاب کابل یا امیر مجاهدین؟

گلبدین حکمتیار متولد سال ۱۳۲۶ در استان قندوز و اصالتا از قوم پشتون افغانستان است. حکمتیار از جهادی های تندرو در برابر اشغال افغانستان توسط شوروی بود. رقابت بلوک شرق و غرب موجب شد که دولت آمریکا و حامیان منطقه ای نظیر پاکستان و عربستان به حمایت از جهادی ها در برابر دولت کمونیستی وقت افغانستان بپردازند، در این میان گلبدین حکمتیار که در سال ۱۹۷۵میلادی حزب اسلامی افغانستان را تاسیس نموده بود توانست با جلب حمایت های نظامی بسیار گسترده آمریکا و پاکستان به بزرگترین ارکان های نظامی ضد دولت کمونیستی وقت افغانستان تبدیل شود!
این حزب همچنین توانست طرفداران زیادی را در بین پشتون های جنوب افغانستان جذب نماید . مبارزه طولانی گروه های مختلف مجاهدین افغان با نیروهای شوروی موجب خروج آنها از افغانستان در سال ۱۹۸۹ شد . با پیروزی مجاهدین، دولت مجاهدین به رهبری احمد شاه مسعود تشکیل شد. ولی دیری نپایید که اختلاف بین گروه های مختلف مجاهدین در گرفت که گلبدین حکمتیار و حزبش نقش مهمی در اختلافات و درگیری ها داشتند. با ورود گروه های مختلف مجاهدین به کابل جنگ قدرت بشدت بالا گرفت. نیروهای حکمتیار که بخش های وسیعی از شرق کابل را در اختیار داشتند مواضع سایر گروه ها را گلوله باران کردند . یکی از فاجعه هایی که طی این جنگ ها اتفاق افتاد کشتار دسته جمعی ۲۵ تا ۳۰ هزار شیعه قوم هزآره در طی این جنگ ها و اختلافات بود . بنا بر شواهد تاریخی نیروهای حکمتیار در هنگام خروج از کابل به مدت ۴۰ روز مداوم شهر کابل را آماج گلوله باران راکت و خمپاره های خود قرار دادند که به موجب آن ده ها هزار نفر کشته و زخمی شدند. به علت به راکت بستن کابل در دهه ۹۰ میلادی حکمتیار هم اکنون نیز به راکت یار یا قصاب کابل در بین مردم مشهور است .

گلبدین حکمتیار بارها تلاش نمود تا با کودتا علیه حکومت های وقت چه کمونیست ها و چه مجاهدین، قدرت را بدست بگیرد، امری که هیچ گاه در آن موفق نبود و فقط موجبات کشته شدن ده ها هزار نفر فراهم شد . کودتای ناکام وی در سال ۱۳۶۷ در شهر جلال آباد از جمله این اقدامات است . در زمان سالهای جهاد علیه شوروی حدود ۷۰% کمک های بین المللی و سلاح ها به دست حکمتیار می افتاد. برخی شواهد از همکاری تنگاتنگ سازمان اطلاعات پاکستان و سازمان سیا با گلبدین حکمتیار در سالهای مبارزه با کمونیست ها حکایت دارد. دولت پاکستان و آمریکا از سال ۱۹۹۴ حمایت های خود را از حکمتیار قطع و بر روی گروهی جدید به نام طالبان سرمایه گذاری نمود که موجبات انزوای حکمتیار را فراهم نمود. با تضعیف شدن حزب حکمتیار وی دست دوستی به سوی دولت برهان الدین ربانی دراز می کند و توانست به قدرت بازگشته و در مقطعی کوتاه به سمت نخست وزیری افغانستان برسد . زعامتی که زیاد طول نکشید و با قدرت گیری طالبان و حرکتش به سوی کابل به پایان رسید. سرانجام طالبان در سال ۱۹۹۶ کابل را تصرف نمود و بقیه گروه ها از جمله حزب حکمتیار به حاشیه رانده شده و در نهایت وی به ایران پناهنده شد. در این واقعه نیز بار دیگر شیعیان باقی مانده کابل طعمه فجیع ترین کشتارها شدند و چند هزار شیعه به همراه عبدالعلی مزاری در کابل به شهادت رسیدند علاوه بر آنکه ده ها هزار شیعه دیگر در همان سالها در بامیان و مزارشریف قتل عام شدند که به علت نبود اطلاعات کامل هنوز ابعاد این فاجعه مبهم مانده است.
حزب حکمتیار که به عنوان شاخه ای از اخوان المسلمین در افغانستان نیز شناخته می شود پس از اینکه حمایت پاکستانی ها و اعراب و غربی ها را از دست داده بود نتوانست حمایت ایران را برای آغاز جنگی دیگر جلب کند و فقط بمدت چند سال در تهران اقامت گزید . علی رغم مخالفت ظاهری و مقطعی حکمتیار با طالبان، وی صراحتا با حمله آمریکا به افغانستان بر ضد طالبان اعلام مخالفت نمود. مخالفت حکمتیار با حمله آمریکا و سایر گروههای افغانستان نهایتا موجب خروج وی از ایران و تهران می شود و وی از آنجا راهی پاکستان شده و در آنجا سکنی می گزیند .

در طی ۱۵ سال اخیر حزب حکمتیار با همکاری طالبان بارها و بارها به دولت قانونی و نیروهای امنیتی و مناطق مختلف افغانستان حمله نمود. حزب اسلامی حکمتیار که روز به روز خود را تضعیف شده و حاشیه رانده شده می دید بالاخره در سال ۱۳۹۵ شمسی به پیشنهاد صلح دولت اشرف غنی احمد زی (که او و گلبدین از یک قوم هستند) پاسخ مثبت داد و به اصطلاح به پروسه صلح پیوست و در مقابل قرار شد حزب اسلامی حکمتیار تا از لیست سیاه سازمان ملل خارج شده و زندانیان این حزب که از قوم پشتون و اغلب افراطی و تندرو هستند از زندان آزاد شوند و به وی و حزبش امتیازات دولتی و مالی فراوان اعطا شود!
کارشناسان و تحلیلگران داخلی افغانستان معتقدند که این چنین امتیازاتی به حزب اسلامی و شخصی مثل حکمتیار که در این سالها از منزوی ترین افراد و حزب ها بود یک نوع توطئه سیاسی و قومیتی است و به اینکه رییس جمهور اشرف غنی و گلبدین حکمتیار از یک قومیت هستند کاملا مرتبط است. از یک سو حزب حکمتیار سابقه افراطیگری و همکاری گسترده با طالبان را داراست اما به موجب «قرار داد صلح» تعداد زیادی از عناصر افراطی حکمتیار وارد بدنه ارتش و پلیس و دولت افغانستان شدند. این معامله صلح نه تنها موجب صلح نشد بلکه در سالهای اخیر طالبان پیشروی های گسترده ای در مناطق مختلف افغانستان خصوصا در شمال داشته است. همچنین سایر احزاب و شخصیت های سیاسی افغانستان از جمله «عطا محمد نور» استاندار بلخ، بارها اعلام کرده اند مدارکی در دست دارند که نشان دهنده کمک اطلاعاتی و نظامی اعضای حکمتیار به طالبان در برخی مناطق افغانستان است. هم چنین حکمتیار بعد از پیوستن به پروسه صلح، بطور مشکوکی چندین بار در سخنرانی های خود مواضع ضد ایرانی داشته و بارها بر علیه قوم هزاره، که بزرگترین قوم شیعه افغانستان هستند موضعی خصمانه و تند اتخاذ و آنها را تهدید به مجازات نموده است!

«تصویر بالا: گلبدین حکمتیار در کنار احمد شاه مسعود، تصویر پایین راست: کنفرانس صلح افغانستان در کنار برهان الدین ربانی و ترکی الفیصل و نواز شریف و علاء الدین بروجردی، تصویر پایین چپ: در کنار ریچارد کِر معاون وقت رئیس سیا آمریکا»

 

یادداشت بالا را می پسندید؟ هم اکنون از ما حمایت کنید!

 

[maxbutton id=”1″ ] [maxbutton id=”2″ ] [maxbutton id=”3″ ] [maxbutton id=”4″ ] [maxbutton id=”5″ ]