چرا پهپادهای رادار گریز ایرانی خطرناک هستند و چرا اوکراین در آینده نزدیک باید منتظر اخبار ناخوشایند باشد؟
با وجود پیشرفتهای مداوم اوکراین در جنگ، سرویس اطلاعات آمریکا گزارش داد که ارتش روسیه در تلاش است با خرید پهپاد از جمهوری اسلامی ایران موضع خود را تقویت کند. ایران در سازمان ملل از محکوم کردن عملیات نظامی روسیه در اوکراین خودداری کرده و این دو کشور از سال ۲۰۱۰ میلادی سابقه همکاری نظامی نزدیک دارند و نیروهای روسی در عملیات نظامی در سوریه به نیروهای ایرانی ملحق شدند. هر چند چین از فروش تسلیحات به طرفین جنگ روسیه و اوکران امتناع ورزید اما ایران و کره شمالی تنها کشورهایی هستند که در خارج از حلقه قدرت غرب، بخش دفاعی قدرتمندی داشته و با تامین سلاح و مهمات می‌توانند نقش به‌سزایی در عملیات جنگی روسیه ایفا کنند.
گرچه بخش دفاعی روسیه از ایران پیشرفته‌تر است اما هواپیما‌های بی‌سرنشین ایرانی همچنان بزرگترین نقطه قوت ایران و یکی از ابعاد مغفول‌مانده در ارتش روسیه محسوب می‌شوند. پهپادهای ایران در نبردهای متعددی در سوریه و عراق مورد استفاده قرار گرفته و نیروهای ایرانی صرفاً با استفاده از پهپادهای غیر رادار گریز و معمولی مانند شاهد ۱۲۹ (مشابه Predator آمریکا و Wing Loog II چین) هزاران ماموریت را به انجام رساندند. وابستگی روسیه به جنگنده‌های پرهزینه و قدرت ناکافی در زمینه پرنده‌های بدون سرنشین از نظر دقت حملات، ثابت می‌کند که دسترسی به پهپادهای کم‌هزینه با قابلیت‌های پیشرفته می‌تواند قدرت کارزار هوایی روسیه را دوچندان سازد.
ایران بیش از هر کشور دیگری در زمینه توسعه پهپادهای رادار گریز کارآمد در میدان جنگ تجربه دارد و با توجه به اینکه تنها آمریکا و چین از چنین ابزارهای پیشرفتهای برخوردار هستند، از این رو اگر پهپادهای مذکور به همراه تجربه و آموزش کافی در اختیار روسیه قرار گیرند، آنگاه نتیجه درگیری به‌خصوص در صحنه نبرد اوکراین تغییر خواهد کرد. پیچیدگی پهپادها به این معنی است که نمی توان احتمال حضور نیروهای ایرانی در عملیات‌ها را رد کرد، درست همانگونه که شوروی نیروهای خود را به سراسر جهان اعزام کرد تا سخت‌افزارهای پیشرفته جنگی را در کشورهای متحدان خود (از لیبی در دهه ۱۹۸۰ گرفته تا چین در دهه ۱۹۵۰) راه اندازی کنند.
بخشی از پیشرفت چشمگیر پهپادهای ایران از اوایل دهه ۲۰۱۰ یعنی پس از حمله سایبری موفقیت‌آمیز ایران به پهپاد رادار گریز لاکهید مارتین RQ 170 Sentinel سازمان سیا در حریم هوایی ایران رخ داد. در آن زمان پهپاد مذکور به‌طور کامل سالم به روی زمین نشانده شد و پس از مهندسی معکوس به عنوان مبنایی برای تولید مجموعه‌ای از پهپادهای رادار گریز مورداستفاده قرار گرفت. شاید بتوان گفت RQ-170 در آن زمان یکی از مخفی‌ترین و رادار گریزترین پهپادهای نظامی در جهان بود. البته منابع ایرانی ادعا می‌کنند تولیدات داخلی مبتنی بر RQ-170 از نمونه آمریکایی نیز بهتر عمل می‌کند. پهپادهای صاعقه و شاهد ۱۷۱ نیز براساس RQ-170 طراحی شده‌اند. پهپاد صاعقه با نفوذ به حریم هوایی اسرائیل در فوریه ۲۰۱۸ موفق شد حتی از قدرتمند‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی عبور کند. هواپیمای مذکور توانست از سامانه‌های پاتریوت آمریکایی و اسرائیلی فرار کند اما در نبرد نزدیک (که در آن قابلیت‌های پنهان‌سازی برای آن سودی ندارند) در نتیجه شلیک پدافند سقوط کرد. دانی یاتوم، رئیس سابق سازمان موساد اسرائیل درباره این رخداد گفت عملیات بسیار پیچیده بود. پهباد مذکور یک نمونه دقیق از همان پهپاد آمریکایی است که در کشور ایران سقوط کرد. اگر پهپاد در داخل اسرائیل منفجر می‌شد، نمی‌توانستیم تشخیص دهیم تولید ایران است.
از زمان رفع ممنوعیت تجارت تسلیحاتی سازمان ملل در قبال ایران در اکتبر ۲۰۲۰، ایران بیشتر صادرات انواع سلاح‌ها را به صورت قانونی انجام می‌دهد اما اعتبار بخش دفاعی روسیه نیز در نتیجه خرید جنگ‌افزار نظامی از ایران مخدوش خواهد شد و به یقین مقامات مسکو را به تامل وادار می‌کند. انتقال فناوری ایران برای حمایت از توسعه پهپادهای روسی به همکاری روسیه و اسرائیل پس از عقد قرارداد تولید پهباد ۲۰۰۹ شباهت زیادی دارد. نیروهای جمهوری اسلامی ایران که در حوزه‌های مختلف از جنگنده‌ها گرفته تا جنگ‌افزار زرهی در زمینه تجهیزات از چند دهه عقب‌افتادگی رنج می‌بردند، روسیه با تامین سخت‌افزار نظامی برای ایران توانست هزینه تولید ابزارهای جدید را به میزان چشمگیری کاهش دهد.
سامانه دفاع هوایی اس۴۰۰، جنگنده‌های Su350M یا Su35 و سامانه دفاع ساحلی Bastion از دیرباز به عنوان گزینه‌های مورد توجه ایران گزارش شده‌اند. پهپادهای رادارگریز جدید ایران به‌خصوص شاهد ۱۸۱ و شاهد ۱۹۱ برای نیروهای دفاعی اوکراین، دردسرآفرین هستند. تا به امروز ایران تنها کشوری است که پهپادهای رادار گریز را در میدان نبرد آزمایش کرده است و دسترسی به دانش و فناوری‌های آن می‌تواند مسیر جنگ در اوکراین را کاملاً تغییر دهد و موضع روسیه در برابر دشمنانش را تقویت کند. انتقال این فناوری به روسیه می‌تواند جایگاه برنامه‌های پهپادی ایران را ارتقا دهد و علاقه کشورهای خارجی برای خرید آن‌ها را دوچندان سازد.
برگرفته از مطلب سایت militarywatchmagazine
دیدگاه