دانش نظامی: پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶

پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶ یک پهپاد کلاس متوسط ساخت وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران است. این پهپاد ابتدا به‌طور رسمی در فرودین ماه ۱۳۹۶ در جریان بازدید رئیس جمهور وقت ایران از نمایشگاه دستاوردهای دفاعی وزارت دفاع رونمایی‌ شد. خط تولید این پهپاد طی مراسمی با حضور وزیر دفاع وقت در بهمن ماه همان سال به بهره برداری رسید.

مهاجر ۶ به عنوان جدیدترین عضو خانواده پهپادی مهاجر تاکنون در سازمان رزم نیروی زمینی و دریایی سپاه پاسداران، نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمان فراجا (فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) به خدمت گرفته شده است.

ایران بازاریابی برای فروش پهپاد مهاجر ۶ را در سال ۱۳۹۸ و در نمایشگاه بین المللی ماکس ٢٠١٩ روسیه آغاز کرد.

این پهپاد را می‌توان موفقترین پهپاد صادراتی ایران دانست. مهاجر ۶ به عراق (حشدالشعبی) و اتیوپی صادر شده است. مهاجر ۶ و بمب‌های سری قائم در اتیوپی عملکرد بسیار خوبی از خود برجای گذاشته‌اند.

بیشتر بخوانید: اتیوپی پهپادهای خود را از کجا تامین می‌کند؟

در ونزوئلا نیز ابتدا ماکت آن دیده شد و سپس نمونه‌ای از آن در کشور ونزوئلا تولید شده است. از کم و کیف نمونه ونزوئلایی اطلاعاتی در دسترس نیست.

پهپاد مهاجر ۶ از بدنه‌ای مربع مستطیل شکل با نوکی پهن و تیز بهره می‌برد. بال‌های مستطیلی ساده آن در قسمت بالای بدنه قرار داشته و دم آن دارای پیکربندی High Boom Tail است. این پهپاد از یک موتور پیستونی ۳ پره‌ای روتاکس ٩١٢ نیرو می‌گیرد. پهپاد مهاجر ۶، یک دوربین جلو نگر در نوک خود داشته که امکان پایش پیوسته مسیر پهپاد را مستقل از دوربین زیر پهپاد فراهم می‌کند.

تاکنون مهاجر ۶ با سامانه الکترواپتیکی عقاب ۴ در دو نسخه H و D مشاهده شده که هر دو سامانه دارای دوربین دید در روز با زوم نوری ۳۶ برابر، فاصله سنج لیزری و دوربین حرارتی سرد شونده مجهزند.

سامانه الکترواپتیک عقاب ۴H دارای فاصله کانونی ١۵ تا ٣٠٠ میلیمتری و جرم ١٨ کیلوگرم بوده و سامانه عقاب ۴D دارای فاصله کانونی ۶٠ تا ١٢٠ میلیمتری و وزن ١٩ کیلوگرم است. در نتیجه سامانه عقاب ۴ در نسخه H وسعت دید و رزولوشن بهتری دارد.

همچنین تصاویری از یک دوربین جدید با زوم ۶٠ برابر برای این پهپاد پخش شده است که نشان از پیشرفت ایران در ساخت دوربین‌های نظارتی پیشرفته برای پهپادها دارد.

سیستم هدایت و کنترل پهپاد مهاجر ۶ بر روی یک کامیون قرار گرفته که امکان جابه‌جایی سریع آن را فراهم می‌کند.

متأسفانه اطلاعات وزنی مهاجر ۶ به‌صورت رسمی اعلام نشده است. در روزهای ابتدایی عملیاتی شدن این پهپاد به دلیل نصب دو عدد بمب قائم-۵ توانایی حمل آن توسط رسانه‌ها ۴٠ کیلوگرم عنوان می‌شد؛ اما این عدد درست نبود، زیرا وزن قائم-۵ نیز به‌صورت رسمی اعلام نشده است. با توجه به شباهت ابعاد و بال‌های جلو بمب قائم-۵ و بمب سدید ٣۴۵، اگر وزن کلاهک آن تغییر نکرده باشد به‌دلیل وجود بال‌های عقبی ثابت وزن بمب قائم-۵ باید کمی سنگین‌تر از سدید ٣۴۵ (٣۴ کیلوگرم) باشد.

با این حال، پوستری از مهاجر ۶ در نمایشگاه دائمی دستاوردهای دفاعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتشر شده است که وزن تسلیحات قابل حمل برای آن ١٠٠ کیلوگرم و حداکثر وزن برخواست آن ۶٠٠ کیلوگرم عنوان شده بود.

همچنین در نمایشگاه ARMY 2022، وزارت دفاع ایران کاتالوگی از محصولات دفاعی خود منتشر کرد که مشخصات مهاجر ۶ را با عنوان M6 منتشر کرده و وزن تسلیحات قابل حمل برای آن را ١٠٠ کیلوگرم و حداکثر وزن برخواست آن را ۶۷۰ کیلوگرم عنوان کرده است.

بنابراین با توجه به رؤیت مهاجر ۶ با چهار عدد بمب قائم-۵، وزن این بمب نباید بیش از ٢۵ کیلوگرم در نظر گرفته شود زیرا مجموع وزن بمب‌ها بیشتر از ١٠٠ کیلوگرم خواهد شد. همچنین تصویری از پهپاد مهاجر ۶ در پایگاه زیرزمینی ٣١٣ ارتش در حالت بارگیری یک بمب قائم-۵ همراه با یک راکت انداز ٣ تایی هایدرا دیده شده است.

وزن هر راکت هایدرا ۶/٢ کیلوگرم است و اگر راکت انداز را ١۵ کیلوگرم فرض کنیم (به‌دلیل ابعاد کوچک و سبک سازی) باید وزن محمول بر جایگاه را حدود ٣٣/۶ کیلوگرم در نظر گرفت. اگر وزن قائم-۵ را ٢٠ کیلوگرم در نظر بگیریم یعنی ترکیب وزنی ۵٣/۶ کیلوگرم برای یک بال و ١٠٧/٢ کیلوگرم برای هر دو بال و این یعنی وزنی بیش از ١٠٠ کیلوگرم. پس حداکثر وزن قابل حمل خارجی برای این پهپاد عددی بیش از ١٠٠ کیلوگرم است که تاکنون به‌صورت رسمی منتشر نشده است. پس می‌توان حداکثر وزن پیلود (Payload) را ١۵٠ کیلوگرم در نظر گرفت. در نظر داشته باشید هیچگاه حداکثر وزن پیلود بر روی پهپاد نصب نمی‌شود.

با توجه به اینکه اعداد اعلامی منتشر شده در دو رویداد رسمی متفاوت است، می‌توان نتیجه گرفت که با دو نمونه مهاجر ۶ با توان متفاوت روبرو هستیم. علاوه بر این مهاجر ۶ در بخش ارابه فرود جلویی و عقبی دچار تغییراتی شده است. ممکن است تغییراتی جهت سبک‌سازی مهاجر ۶ نیز اتفاق افتاده باشد. این احتمال نیز وجود دارد که نمونه‌ای که در اختیار ارتش قرار گرفته است توان حمل آن افزایش یافته باشد.

پیشنهاد نگارنده:
ساخت یک پرتابگر (Launcher) سه تایی به جای نمونه دوتایی فعلی که مورد استفاده در پهپادهای حاضر در سازمان رزم ارتش و سپاه است (مشابه لانچر بریمستون اما سبک‌تر از آن در محدوده وزنی ١٠ کیلوگرم). با این لانچر می‌توان تعداد بیشتری مهمات، بدون ایجاد تغییر خاص در ساختار پهپادهای رزمی موجود حمل و استفاده کرد. به‌طور مثال اگر عکس منتشر شده از پایگاه پهپادی ارتش درست باشد، مهاجر ۶ توان برداشت ۶ موشک یا بمب با حداکثر وزن ٢٠ کیلوگرم را دارد. حمل ۶ عدد مهمات هدایت دقیق برای پهپاد کلاس متوسطی چون مهاجر ۶ بسیار خوب بوده و بسیار بهتر از حمل راکت هایدرا است. زیرا برای شلیک هایدرا باید به سمت هدف شیرجه زد که پهپاد را به خطر می اندازد و اصابت راکت به هدف دقیق نخواهد بود. در حالی که اصابت مهماتی مانند الماس (١۴کیلوگرم) ، سدید ٣۴٢ (١٨.۵کیلوگرم)، قائم-١ (کمتر از ٢٠ کیلوگرم) با دایره خطای بسیار کم اتفاق می افتد.

بیشتر بخوانید: دانش نظامی: موشک هوا به سطح بریمستون

پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶ توان حمل طیف گسترده‌ای از تسلیحات بومی را دارد. این پهپاد توانایی حمل بمب‌های سری قائم، بمب‌ها و موشک‌های خانواده تسلیحاتی سدید، موشک الماس و توانایی حمل راکت‌انداز هایدرا را داشته که قدرت آتش بالایی به این پهپاد می‌دهد.

بیشتر بخوانید:
دانش نظامی: خانواده تسلیحاتی سدید
دانش نظامی: موشک ضدزره تاپ اتک الماس

پهپاد مهاجر ۶ امکان حمل سامانه‌های تیام ١۴٠٠ و طا‌ها ۱۴۰۰ را دارد که به ترتیب دارای وزن ۵ و ۶ کیلوگرم بوده و با جریان برق ۱۲ ولت مستقیم و یا ۲۲۰ ولت شهری توان فعالیت دارند. عملکرد این دو سامانه به این شکل است که ابتدا سامانه کشف و هشدار امواج راداری تیام ١۴٠٠ عملیات کشف و شناسایی امواج راداری دشمن را انجام می‌دهد، سپس اطلاعات مربوط به رادار را به سامانه جنگ الکترونیک طاها ۱۴۰۰ منتقل کرده تا طاها ١۴٠٠ اقدام به اخلال بر روی امواج راداری دشمن نماید.

همچنین یک نوع پاد ناشناس نیز بر روی مهاجر ۶ در پایگاه ٣١٣ ارتش روئت شده است که از ماهیت آن مطلع نیستیم این پاد در پهپاد کمان ١٢ نیز استفاده شده است.

سوابق عملیاتی پهپاد مهاجر ۶ بسیار زیاد است اما فقط چند نمونه از آن رسانه‌ای شده است. به عنوان نمونه می‌توان به عملیات علیه تروریست‌ها در مرزهای شمال غربی ایران در تیر ماه ١٣٩٨ اشاره کرد.

مأموریت‌های محوله به پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶ شامل شناسایی و مراقبت هوایی، انهدام اهداف ثابت و متحرک در خشکی و دریا و در تمام شرایط آب و هوایی در روز و شب با دقت بسیار بالا، رصد و کنترل مرزها و نوار ساحلی و امکان حمل انواع محموله‌های نظامی با توان نشست و برخاست متعارف از روی باند و بازیابی اضطراری با چتر است.

مهمات قابل حمل برای مهاجر ۶:
بمب‌ها: ۴ عدد سدید ٣۴٢ با برد حدود ٣ کیلومتر، ٢ عدد سدید ٣۴۵ با برد حدود ٣ کیلومتر، ۴عدد قائم-١ با برد حدود ۶ کیلومتر، ۴ عدد قائم ۵ یا ٩ با بردی حدود ١٢ کیلومتر

موشک‌ها: ٢ عدد سدید-١ با بردی حدود ٧ کیلومتر (دیده نشده اما امکان نصب دارد)، ۴ عدد موشک اخگر با بردی حدود ٣٠ کیلومتر (دیده نشده اما امکان نصب دارد)، ۴ عدد موشک الماس با برد حدودی ۶ کیلومتر (از لحاظ وزنی امکان حمل بیشتر وجود دارد اما آویزگاه مناسب وجود ندارد)، ٢ عدد موشک قائم ١١۴ با برد ٨ کیلومتر (دیده نشده اما امکان نصب دارد)

راکت: ٢ عدد راکت انداز ٣ عددی راکت ٧٠ میلیمتری هایدرا

سامانه‌های جنگ الکترونیک:
یک عدد سامانه کشف و هشدار امواج راداری تیام ١۴٠٠ و یک عدد سامانه اخلال امواج راداری طاها ١۴٠٠

امکان استفاده ترکیبی از تسلیحات و سامانه‌های گفته شده وجود دارد.

بعضی از تسلیحات ذکر شده بر روی مهاجر ۶ دیده نشده است. اما به‌دلیل ماهیت طراحی سلاح و استفاده بر روی پهپادهای دیگر در اینجا نیز ذکر شده است. تسلیحات دیگری مانند آذرخش و برخی تسلیحات مربوط به بالگردها نیز قابل نصب هستند اما برای استفاده از این تسلیحات نیاز به تغییراتی مانند ایجاد یک آویزگاه شکمی (fuselage) برای نصب تسلیحات سنگین به‌صورت تکی بر روی پهپاد است.

مشخصات پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶:
طول: ۷/۵ متر
طول بال: ١۰ متر
ارتفاع: ۱/۹ متر
برد عملیاتی: ٢۴۰۰ کیلومتر
ارتفاع پروازی: ۵۴۸۶ متر
مداومت پروازی: ۱۲ ساعت
نوع موتور: روتاکس ٩١٢ – ۱۱۵ اسب بخار
سرعت: ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت
تعداد آویزگاه: ٢ عدد، با امکان تبدیل به ۴ عدد
بیشترین وزن برخاست: ۶٠٠ تا ۶٧٠ کیلوگرم
تسلیحات قابل حمل: ١٠٠ تا ١۵٠ کیلوگرم
ساخت: ایران

برای نمایش در اندازه اصلی کلیک کنید

مجموعه پوسترهای پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶ به زبانهای انگلیسی، روسی، چینی، عبری، عربی، آذری و کردی:

تصاویر بیشتر از پهپاد شناسایی رزمی مهاجر ۶: