دانش نظامی: ناو کلاس شهید سلیمانی

سردار تنگسیری فرمانده نداسا، در خرداد ۱۳۹۹ در مراسم الحاق ۱۱۲ شناور به نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای اولین بار از ساخت شناور جدید شهید سلیمانی خبر داده بود. به گفته وی، سه شناور از این کلاس به‌صورت همزمان در سه تأسیسات مختلف سپاه، وزارت دفاع و بخش خصوصی در حال ساخت بود. سرانجام، در ۱۴ خرداد ۱۴۰۱ یک فروند از سه فروند در حال ساخت، آماده تحویل به نیروی دریایی سپاه شد. دو فروند دیگر از این کلاس همچنان در حال ساخت هستند، اما اطلاعات دقیقی از میزان پیشرفت پروژه‌ها در دسترس نیست.

در ساخت بدنه شناور (کوروت) شهید سلیمانی از آلومینیوم به‌جای فولاد استفاده شده است که در صنعت کشتی سازی نظامی ایران ابتکار جدیدتری محسوب می‌شود. طراحی مدرن بدنه به‌شکل کاتاماران (دو بدنه)، موجب افزایش مانورپذیری و پایداری بهتر در دریا و آب‌های مواج می‌شود. طراحی به شکل کاتاماران موجب سبک‌تر شدن سازه و افزایش فضای گنجایش تجهیزات و سوخت می‌گردد. همچنین استفاده از آلیاژ آلومینیوم باعث سبک‌تر شدن و طول عمر بیشتر بدنه به‌دلیل خوردگی کمتر در برابر آب می‌شود. این ناو از ۴ عدد موتور بومی‌سازی شده نیرو می‌گیرد؛ که حداکثر برد آن را به ۵۰۰۰ مایل دریایی معادل ۹۲۶۰ کیلومتر می‌رساند. وزن شناور شهید سلیمانی ۶۰۰ تن اعلام شده است.

اشراف اطلاعاتی و شناسایی، پایش اهداف و ترددهای سطحی و زیر سطحی و هوایی از وظایف این شناور می باشد. ناو شهید سلیمانی مجهز به پیشرفته ترین سامانه های کشف و آشکارسازی شنود راداری و مخابراتی و جنگ الکترونیک است.

ناو شهید سلیمانی اولین ناو ایرانی مجهز به پرتابگرهای عمودی است که می‌تواند موشک‌های ضدهوایی تا برد ۱۵۰ کیلومتر یا موشک‌های کروز تا برد ۷۰۰ کیلومتر و بالاتر را شلیک کند.

در دو طرف شناور شهید سلیمانی ۶ عدد موشک کروز مایل پرتاب قرار دارد که ۴ عدد آن در زمان رونمایی از نوع قادر یا قدیر با برد ۳۰۰ کیلومتر و ۲ عدد آن از نوع نصر یا نصیر با برد ۹۰ کیلومتر می‌باشد. با توجه به تجربیات ایران در تقویت تسلیحات ناوهای جنگی، این احتمال وجود دارد که پرتابگرهای این شناور مانند کاری که ایران با ناوچه سپر در دریای کاسپین انجام داد، به‌جای ۶ عدد به ۱۲ تبدیل شود. در ناوچه سپر در دریای کاسپین پرتابگرهای ۲ تایی (جمعاً ۴ عدد) به پرتابگرهای ۴ تایی (جمعاً ۸ عدد) تبدیل شد.

در قسمت پشت پل فرماندهی تعدادی سیلوی عمود پرتاب وجود دارد. این سیلوها به‌صورت دو ردیف چهارتایی و یک ردیف سه تایی در دو طرف ناو قرار دارند. سیلوی‌های بزرگ در کنار هم ۳.۴ متر طول دارند که یعنی قطر داخلی حدود یک متر است. با توجه به سخنان سرلشکر باقری در زمان رونمایی و گزارش‌ صداوسیما امکان استفاده از موشک‌های کروز و موشک‌های سطح به سطح تا برد ۷۰۰ کیلومتر (احتمالاً بالستیک) در این پرتابگرهای عمودی (VLS) وجود دارد.

این ناو دارای ۱۶ عدد سیلوی کوچک (هر طرف ناو ۸ عدد) برای استفاده در بخش پدافندی است که بر اساس گفته سردار باقری برد موشک مورد استفاده بیش از ۱۵۰ کیلومتر است. موشک‌های پدافندی با این برد از خانواده صیاد با قطر کمتر از ۶۰ سانتیمتر خواهند بود.

سردار تنگسیری در مصاحبه‌ای به ۸ عدد موشک پدافندی ارتفاع پست نیز بر روی این ناو اشاره کرده‌اند. در قسمتی از گزارش همین مصاحبه، خبرنگار از سامانه نواب که نسخه زمین پایه آن دزفول است به عنوان موشک ارتفاع پست نام برده است. دزفول در حقیقت همان تور ام ۱ است. فاصله دو سر بال برای موشک تور ۶۵ سانتیمتر است پس هر پرتابگر VLS کوچک توان پذیرش یک موشک تور را خواهد داشت.

گزینه مناسب برای استفاده در بخش پدافند کوتاه برد موشک “نه دی” است. البته این موشک توان پرتاب عمودی نداشته و با توجه به فضای موجود امکان اضافه کردن یک بوستر اضافه به انتهای موشک وجود دارد. این موشک بر روی پرتابگر سوم خرداد نصب شده که به‌نظر هر چهار عدد آن دارای قطر ۷۰ سانتیمتر بوده و درون یک پرتابگر کوچک قرار می‌گیرند.

در سینه ناو نیز یک توپ ۳۰ میلیمتری خودکار با طراحی پنهان‌کار همراه با یک دوربین حرارتی برای کنترل آن وجود دارد که توانایی درگیری با شناورهای سبک و موشک‌های کروز در مرحله آخر را به این شناور می‌دهد. دو غلاف پرتاب چف و فلر در طرفین توپ اصلی شناور نیز برای انحراف موشک‌های کروز ضد کشتی و اخلال بر روی سونار نیز نصب شده است. امکان ارتقا این توپ نیز وجود دارد.

ما شاهد دو نوع عکس از یک شناور با شماره بدنه FS313-01 در زمان الحاق و رونمایی هستیم. در عکس اول شناور دارای ۴ تیربار ۱۲.۷ میلیمتری است. اما در در عکس دوم دارای ۴ گاتلینگ سه لول ۲۰ میلیمتری است. با توجه به تصویر این ناو در پشت سردار باقری، نمونه‌ای که دارای کاتلینگ سه لول است همان نمونه الحاقی به سازمان رزم سپاه بوده و تصاویر مربوط به نمونه دیگر مربوط به زمان تست دریایی آن است.

احتمالاً این توپ سه لول ۲۰ میلیمتری توان همگام‌سازی با سیستم‌های مختلف جهت درگیری با قایق‌ها و موشک‌ها در مرحله آخر دفاع از کشتی را دارد. زیرا در فیلم‌های تست منتشر شده از آن، به‌صورت بدون تیربارچی و توسط اوپراتور از جایی دیگر انجام می‌شود.

پد بالگرد این شناور توان پذیرش بالگرد سنگین بل ۴۱۲ با توان ضدزیردریایی و همچنین انواع پهپادهای موجود در سازمان رزم نیروی دریایی ارتش و سپاه را دارد.

نبود آشیانه برای بالگرد می‌تواند به‌عنوان یک نقص محسوب شود که البته به‌دلیل نوع طراحی شناور کاملاً طبیعی است. در صورت حضور این شناور در اقیانوس‌ها وجود آشیانه پذیرایی بالگرد بسیار مهم است. بخش بین پد بالگرد و دکل شناور فضای کافی برای ساخت یک آشیانه را ندارد اما می‌توان با افزایش طول شناور یا جلوتر بردن قسمت دکل فرماندهی این فضا را در این بخش به‌دست آورد.

در قسمت زیرین پد شناور، جرثقیلی برای به آب اندازی و از آبگیری قایقهای تندرو با سرنشین یا بدون سرنشین شناسایی و انتحاری قرار گرفته است که توان شلیک اژدر و موشک ضدکشتی را نیز دارند.

دریچه‌ای برای ورود و خروج افراد و بار از ساحل به شناور نیز وجود دارد. اما می‌توان از آن برای ارسال پهپادهای انتحاری با طول بال کم و همچنین به عنوان دریچه پرتاب اژدر استفاده کرد.

طبق اظهارات سردار تنگسیری در برنامه بدون تعارف، ۲۰۰۰۰ نقشه برای ساخت ناو استفاده شده و ۱۰۰۰۰۰ طرح زده شد تا به طرح نهایی رسیده است. این شناور در حال حاضر ۳۰ تا ۳۲ نات معادل ۵۵.۵ تا ۵۹.۲ کیلومتر بر ساعت سرعت دارد. زمان ساخت اولیه کمتر از ۲ سال بوده است. سردار تنگسیری زمان ساخت هر شناور را در حال حاضر یکسال عنوان کردند که زمان بسیار خوبی است. همچنین تعداد قایق موشک انداز یا راکت انداز قابل حمل در قسمت آشیانه پایین به سه فروند می‌رسد.

سردار تنگسیری اظهار داشت که طراحی این شناور زمانی آغاز شد که یک کشور ثالث از فروش شناورهای موشک انداز به سپاه خودداری کرده است. ایشان عنوان کردند که امروز دستان حاج قاسم ۷۰۰ تا ۷۵۰ کیلومتر برد دارد.

با توجه به زمان‌بندی به‌دست آمده در ابتدای متن از زمان طراحی تا رفع نواقص و الحاق، کمتر از ۳ سال بوده و همچنان بخشی از آن مانند رادار کامل نشده که البته این نقص نیز می‌تواند به زودی رفع شود. همچنین امکان حمل قایق‌های اژدر افکن نیز وجود دارد. که برای مقابله با زیردریایی‌ها بسیار مناسب است. در آینده نیز موشک‌های کروز ضد کشتی با برد اعلامی سردار تنگسیری نیز ساخته و به این ناو الحاق خواهد شد. ممکن است منظور سردار استفاده از موشک‌های بالستیک مانند ذوالفقار بصیر با برد ۷۰۰ کیلومتر در نقش ضدکشتی نیز باشد. موشکی در کلاس ذوالفقار، درون پرتابگرهای بزرگ موجود در ناو شهید سلیمانی قابل حمل است اما برای استفاده به‌صورت عمودپرتاب باید تغییراتی در موشک ایجاد شود.

مشخصات ناو شهید سلیمانی:
نوع شناور: کاتاماران چندمنظوره
کلاس شناور: شهید سلیمانی
ورود به ناوگان: ۱۴ شهریور ۱۴۰۱
طول: ۶۷ متر
عرض: ۱۸ تا ۲۰ متر
وزن: ۶۰۰ تن
موتور: ۴ عدد موتور بومی‌سازی شده
سرعت: ۳۲ نات (۵۹.۲ کیلومتر بر ساعت)
بیشینه برد: ۵۰۰۰ مایل دریایی (۹۲۶۰ کیلومتر)
سیستم موشکی:
۶ × موشک کروز ضد کشتی
۶ × موشک تهاجم زمینی
۱۶ × موشک پدافندی
توپخانه:
۱ × توپ خودکار ۳۰ م م
۴ × گاتلینگ ۲۰ م م هدایت از دور
هواگرد قابل حمل: ۱ × بالگرد بل۴۱۲
قایق قابل حمل: ۳ × قایق تندرو یا انتحاری
ساخت: ایران

مجموعه پوسترهای ناو شهید سلیمانی به زبانهای انگلیسی، روسی، چینی، عبری، عربی، آذری و کردی: