تنش سه جانبه در قره باغ کوهستانی بدون اسلحه!

ابعاد تازه از انسداد جاده قره باغ به ارمنستان
یکی دیگر از موارد تنش‌زا میان آذربایجان و روسیه در قره باغ کوهستانی، بهره برداری ارامنه از معدن‌های این منطقه است. ابتدای هفته جاری جمعی از افراد لباس شخصی که به‌نظر می‌رسید نظامی باشند، جاده دسترسی به خانکندی (استپاناکرت) مرکز قره باغ کوهستانی را در نزدیکی شوشا (شوشی) به مدت بیش از ۳ ساعت بستند. این افراد ابتدا مدعی آلودگی محیط زیستی جاده‌های مورد استفاده ارمنی‌ها برای دسترسی به ارمنستان بودند. اما پس از بیانیه آرتاک بیگلریان وزیر خارجه دولت ارمنی قره باغ کوهستانی (دفاکتو) که قصد جدایی از ترکیب آذربایجان را دارد زوایای بیشتری از این تجمع مشخص شده است.

بیشتر بخوانید: لباس شخصی های آذربایجان کریدور قره باغ کوهستانی را بستند!

بیگلریان در بیانیه رسمی خود گفته است:

“فعالان محیط زیستی هیچ چیزی در مورد ادعای خود نیافته‌اند و مشکلات محیط زیستی که آنها حدس می‌زدند وجود ندارد. «معدن کاشن» آرتساخ (نام ارمنی دولت قره باغ کوهستانی) بهترین استاندارد بین المللی را دارد و به صورت دوره‌ای توسط کارشناسان ارزیابی می‌شود. این معدن  در حدود ۱۹ کیلومتری نزدیکترین روستای آذربایجانی به نام کاپانلی است و با منابع آبی مورد ادعای آنها فاصله بسیاری دارد. تعجب نمی‌کنیم اگر روزی فعالان حقوق بشر علی اف بخواهند تنها جاده آرتساخ به ارمنستان را مسدود کنند و از علی اف بخواهند زندانیان سیاسی آذربایجان را آزاد کند. فعالان محیط زیست علی اف هیچ مشکل محیط زیستی و جاده ای در آذربایجان که بزرگترین معادن و مقامات فاسد را دارد نیافته اند که این مسائل را مطرح و راه را مسدود می کنند!”

بخش‌های خبری جمهوری آذربایجان نیز مدعی آلودگی آب‌های منطقه، توسط معدن کاشن شده‌اند. آنها با پخش گزارش‌هایی از مداخله نیروهای صلحبان روسیه در بازگشایی جاده، آنها را متهم به جانبداری از ارامنه می کنند.
این پرسش حتی به کنفرانس مطبوعاتی سرگئی لاوروف و جیحون بایراموف در مسکو نیز رسیده است. خبرنگار آذرتاج درباره وضعیت اکولوژیکی در قره باغ کوهستانی پرسش کرده و لاورف گفته است: “بررسی صحبانان ادامه دارد چون موضوع همسایگان آذربایجانی برای ما بسیار مهم است…“

دعوا بر سر نام مکان‌ها
اختلافات میان فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان بر سر مسئله قره باغ کوهستانی (ناگورنو کاراباخ/ داغلیق قاراباغ) بالا گرفته است. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان در سوم آذر (۲۴ نوامبر) از نیروهای صلحبان فدراسیون روسیه مستقر در قره باغ کوهستانی خواست تا از واژه های ارمنی برای نام مکان ها استفاده نکنند. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان همچنین مدعی عنوان کرد که صلحبانان روسیه داده های مربوط به نقشه آتش بس را منتشر نمی‌کنند.

سرویس مطبوعاتی نیروهای صلحبان روسیه نیز این موضوعات را بدون پاسخ نگذاشته و در بیانیه ای اعلام کرده است:

“نیروهای مسلح فدراسیون روسیه و حافظان صلح در قره باغ کوهستانی در اجرای ماموریت های رزمی و آموزشی از نام‌های مکانی تعریف شده توسط نقشه های توپوگرافی ستاد کل نیروهای مسلح روسیه استفاده می کنند. انتقاد باکو از نام شهرک «ماغووز» تعجب برانگیز است زیرا در بولتن های وزارت دفاع روسیه پیش از این و به‌طور مکرر نام مکان‌های غیر آذربایجانی دیگر به منظور اطمینان از اسکورت کاروان های شهروندان آذربایجانی از خاک قره باغ کوهستانی استفاده شده است. افزون بر این آذربایجان نیز برای هماهنگی مسیر کاروان‌ها و سازماندهی همکاری با نیروهای حافظ صلح روسی نیز همین نام‌ها را به‌کار می‌برد.”

سرویس مطبوعاتی نیروهای صحبانان روسیه با تاکید بر قدردانی طرف آذربایجانی از فعالیت آنها در نشست‌های گذشته افزوده است:

“نقض رژیم آتش بس در بولتن‌های رسمی وزارت دفاع فدراسیون روسیه منتشر می‌شود. همچنین این موارد توسط پست‌های دیدبانی و با تجهیزات نظارتی ثبت شده و امکان مشاهده در تمامی ساعت‌های شبانه روز وجود دارد.”

کُتک‌کاری لباس شخصی‌های آذربایجانی با شهروندان ارمنی
موضوع تنش‌زا دیگر، حضور دوباره لباس شخصی‌ها و درگیری فیزیکی با ساکنان محلی ارمنی در شمال قره باغ کوهستانی است. ماجرایی که صلحبانان روسیه را نیز با خود درگیر می‌کند.

بنابر گفته‌های آرتاک بیگلریان، روز ۱۳ آذر (۴ دسامبر) یک کاروان متشکل از چندین کامیون‌ و یک دستگاه خودرو شخصی آذربایجانی از ترتر عازم کلبجر شده است. این کاروان در چارچوب دسترسی بشردوستانه و به دلیل بارش برف سنگین در کلبجر و عدم دسترسی آذربایجان به این منطقه از شمال قره باغ کوهستانی و محور متغیس به کلبجر عبور می‌کند. این کاروان که به وسیله پلیس نظامی صلحبانان روسیه اسکورت می‌شده در محله «کتاوان» مارتاکرت (به آذربایجانی آق دره) بنابه دلایل فنی متوقف می‌شود. طبق ادعای طرف ارمنی، چهار نفر سرنشین خودرو شخصی آذربایجانی پیاده شده و با چند جوان ارمنی درگیر می‌شوند و آنها را کتک می‌زنند. سپس رانندگان کامیون نیز به آنها می‌پیوندند. سپس خانواده‌ها و ساکنان ارمنی نیز با مشاهده ضرب و جرح جوانان خود به دست آذربایجانی‌ها با آنها درگیر می‌شوند. نیروهای صلحبان روسیه نیز تلاش کرده‌اند تا این درگیری گسترده‌تر نشود. نهایتا بر اثر درگیری فیزیکی با ضربات مشت و لگد طرفین مجروح می‌شوند و خودرو شخصی و کامیون‌های آذربایجانی آسیب می‌بینند.

رسانه های ارمنی قره باغ کوهستانی از جمله «آرتساخ دیلی» مدعی شده است که این چهار نفر از مامورین ویژه نیروهای مسلح آذربایجان و عمدا مسئول آغاز درگیری‌ها بودند. پلیس محلی ارامنه نیز به مستندسازی این درگیری پرداخته و به نیروهای صلحبان گزارش کرده است. این تنش نیز موجب انتقاد ارمنی‌ها از نیروهای صلحبان روسیه شده است.

طرف آذربایجانی هنوز به کتک‌کاری در شمال قره باغ کوهستانی واکنش نشان نداده است. شاید دلیل آن ضرب و جرح و خسارت بدنی طرف خودی باشد. چنانکه به‌نظر می‌رسد، ممکن است دور تازه‌ای از تنش‌ها را با نام لباس شخصی‌ها در این منطقه شاهد باشیم…