آخرین وضعیت جبهات یمن؛ شناخت کلی طرف‌های درگیر در جنگ یمن + نقشه میدانی

نقشه یمن مطابق با آخرین وضعیت میدانی تا تاریخ ۲۵ آذر ۱۴۰۱ و با دسته بندی زیر ویرایش شده است:

۱- انصارالله و کمیته های مردمی: (رنگ سبز)
مناطق تحت کنترل انصارالله و کمیته های مردمی شامل حضور در ۱۵ استان در غرب و مرکز یمن است که پایتخت، شهرهای بزرگ و اکثریت جمعیت این کشور را شامل می‌شود. علیرغم انقضای توافق آتش بس با میانجی‌گری سازمان ملل متحد، در هیچ یک از این جبهات درگیری وجود ندارد و انصارالله با اجرای عملیات‌های مختلف شناسایی در حال رصد جبهات و همچنین مقابله با غارت منابع نفتی یمن توسط نفتکش‌های خارجی است.

جنبش انصارالله و دولت نجات یمن، مورد حمایت اکثریت مردم یمن و حزب کنگره مردمی و سایر احزاب یمنی، و همچنین حمایت خارجی ایران و گروه‌های مقاومت اسلامی قرار دارند.

۲- ائتلاف سعودی و دولت مستعفی یمن: (مناطق قرمز رنگ و تمامی رنگ‌های نقشه به غیر از رنگ سبز)
مناطق تحت کنترل نیروهای ائتلاف سعودی شامل حضور در ۱۳ استان یمن است که بیشترین مساحت از این کشور را شامل می‌شود. اما بخش غالب این مناطق شامل مناطق بیابانی و خالی از سکونت است. علیرغم این موضوع، منابع نفتی، سواحل جنوبی یمن و چند نقطه استراتژیک در کنترل ائتلاف سعودی قرار دارد. ائتلاف سعودی از این موارد، به‌عنوان ابزارهای فشار بر انصارالله در مذاکرات استفاده می‌کند. با این وجود و علیرغم دسترسی نیروهای ائتلاف سعودی به تمامی مناطق تحت کنترل مخالفین انصارالله، جناح های تابع این ائتلاف چنین امکانی را ندارند و برای تحت کنترل گرفتن این مناطق با یکدیگر رقابت و درگیری مسلحانه دارند.
ساختار دولت مستعفی یمن همانند سایر کشورهای درگیر جنگ داخلی، ساختاری است که مناصب و وزارتخانه‌ها را بین جناح های دارای قدرت تقسیم می‌کند تا بتواند از نیروی انسانی و امکانات نظامی این جناح ها علیه دشمن اصلی خود استفاده کند. این جناح ها شامل: حزب اصلاح، شورای انتقالی جنوب، نیروهای مقاومت وطنی تحت فرمان طارق صالح هستند که هر یک در سال‌های اخیر به ویژه پس از استعفای عبدربه منصور هادی و تشکیل شورای ریاست جمهوری، موفق به نفوذ و کنترل بخش هایی از یمن شده‌اند که توضیح آن به شرح زیر است:

۳- شورای انتقالی جنوب: (رنگ آبی)
“شورای انتقالی جنوب یمن” (المجلس الانتقالی الجنوبی یا STC) نام شورایی متشکل از جریان های اصلی جنوب یمن شامل حراک الجنوبی، المقاومت الجنوب و حزب رابطه الجنوب العربی الحر است که در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ تأسیس شده و هدف آنها تجزیه جنوب یمن می‌باشد. این جریان در حال حاضر و بر مبنای توافق ریاض در آبان ماه ۹۸، پست نخست وزیری و نیمی از ۲۴ وزارتخانه دولت مستعفی را در دست دارد. محدوده جغرافیایی تحت کنترل آنها نیز شامل: استان عدن، اکثر مناطق استان لحج، ابین و قسمت هایی از استان الضالع، حضرموت و استان تعز می‌باشد.

لازم به ذکر است که نیروهای حزام الامنی، الهبه الحضرمیه، مقاومت الجنوب و سایر تیپ های مسلح جنوبی از زیرمجموعه های شورای انتقالی جنوب بوده و تحت حمایت امارات متحده عربی قرار دارند.

۴- نیروهای حزب اصلاح: (رنگ بنفش)
حزب اصلاح (حزب التجمع الیمنی للإصلاح) یکی از بزرگترین و قدیمی ترین احزاب یمن است و که به عنوان نمایندگی اخوان المسلمین در یمن فعالیت می‌کند. این حزب در ۲۲ شهریور ۱۳۶۹ ه.ش (۱۳ سپتامبر ۱۹۹۰ میلادی) توسط شیخ عبدالله بن حسین الاحمر از بزرگان قبیله حاشد، تشکیل شد و از سال ۲۰۰۷ میلادی به ریاست محمد عبدالله الیدومی فعالیت دارد. حزب اصلاح پس از آغاز تهاجم ائتلاف سعودی به یمن، در ۱۴ فروردین ۱۳۹۴ (۳ آوریل ۲۰۱۵) با انتشار بیانیه‌ای از این عملیات اعلام حمایت کرده و وارد نبرد با انصارالله شدند.

در حال حاضر شهرهای مارب، تعز، سیئون و مناطق بیابانی استان الجوف و بخش هایی در استان شبوه و حجه در کنترل مسلحین این حزب قرار دارد.

۵- نیروهای تابع طارق صالح (مقاومت وطنی): (رنگ زرد)
“مقاومت وطنی” (المقاومه الوطنیه الیمنیه) نام مجموعه‌ای نظامی به سرکردگی طارق صالح، برادرزاده علی عبدالله صالح، رئیس جمهور پیشین یمن است که از دی ماه ۹۶ (دسامبر ۲۰۱۷ میلادی) تشکیل شد. این تشکیلات بیش از ده هزار نفر نیرو دارد و از چندین دسته شامل: اعضای پیشین گارد ریاست‌جمهوری علی عبدالله صالح، نظامیان ارتش و نیروهای امنیتی جدا شده از حکومت صنعاء، نیروهای العمالقه و التهامه تشکیل شده است.

مناطق تحت کنترل این نیروها منطقه جنوب غربی یمن شامل مدیریت حیس در جنوب استان الحدیده، مناطق غربی استان تعز و همچنین مدیریت‌های بیحان و عین در استان شبوه است. شایان ذکر است که این مجموعه تحت حمایت امارات متحده عربی قرار دارد و نیروهای العمالقه و التهامه دستورات خود را به جای طارق صالح، از فرماندهی ائتلاف سعودی به ویژه امارات دریافت می‌کنند.

بیشتر بخوانید: نیروهای العمالقه چه کسانی هستند؟

۶- گروه‌های تروریستی القاعده، انصارالشریعه و داعش: (هاشور خاکستری)
فعالیت گروه تروریستی القاعده در یمن تحت عنوان “القاعده در شبه جزیره عربستان” از سال ۲۰۰۹ میلادی آغاز و از سال ۲۰۱۱ با عنوان گروه انصارالشریعه ادامه یافت. این گروه پس از استعفای علی عبدالله صالح و ریاست جمهوری عبدربه منصور هادی سازمان یافته تر عمل کرد و نقاطی را به تصرف کامل خود درآورد اما پیش دستی انصارالله و هوشمندی فرماندهان میدانی این جنبش در به کنترل درآوردن شهرهای صنعاء، صعده و… مانع از پیشروی آنها شد. از این رو، نیروهای القاعده برای بقای فعالیت های خود در مناطق دور افتاده یمن از جمله بیابان‌های شرق یمن، شمال استان البیضاء و چند نقطه دیگر مستقر شدند.
این گروه در حال حاضر هیچ شهر یا منطقه‌ای را به طور کامل تحت کنترل خود ندارد و حوزه نفوذ آنها شامل مناطق بیابانی استان‌های حضرموت، شبوه و ابین می‌شود. همچنین پس از عملیات انصارالله در شمال استان البیضاء اعضای القاعده به شهر مارب منتقل و در معیت حزب اصلاح قرار گرفتند.

بیشتر بخوانید: شهید ابوحیدر الحمزی که بود؟

ولایت الیمن گروه داعش نیز از فروردین سال ۱۳۹۴ تشکیل خود را اعلام کرد و جز عملیات بمب گذاری، ترور و… تاکنون فعالیت خاصی از آنها دیده نشده است. اعضای داعش در یمن عموما از قبایل افراطی شرق و جنوب یمن و افراد جداشده از انصارالشریعه و القاعده هستند.

تشکیل گروه‌های تروریستی در یمن با اقدامات عبدربه منصور هادی، رئیس جمهور پیشین دولت مستعفی، علی محسن احمر، نائب رئیس جمهور پیشین دولت مستعفی و چند تن دیگر از رؤسای احزاب و نهادهای امنیتی رابطه تنگاتنگی دارد. در این راستا دادگاه کیفری یمن این افراد را محکوم و مورد پیگیرد قرار داده است.