تمرکز ترکیه بر مبارزه با کردهای سوریه؛ قفل اول مذاکرات دوجانبه آنکارا-دمشق
بدون شک یکی از مهمترین اتفاقات دهه اخیر برای پایان دادن به بسیاری از مسائل اقتصادی، فرهنگی اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی، مذاکرات بین ترکیه و سوریه است. ترکیه که از اوایل بحران سوریه در سال ۲۰۱۰ با حمایت از شورشیان سوریه و تروریستهای تکفیری موضع خود را در قبال این بحران مشخص کرده بود، گمان نمی‌کرد که پس از بیش از ۱۰ سال پول پاشی و حمایت لجستیک، بشار اسد را در مسند قدرت سوریه ببیند. این روزها که سوریه ثبات نسبی پیدا کرده باید مساله ترکیه و شورشیان ادلب را حل کند و به نظر می‌رسد راه حل این مسئله در مذاکرات سیاسی نهفته است. گرچه ادلب خاک سوریه است و ارتش این کشور حق دارد آن را دوباره از چنگال شورشیان تحت حمایت ترکیه آزاد نماید.
سیاست ترکیه این روزها به سمت دمشق تغییر پیدا کرده است و اردوغان در پی ایجاد یک مطقه امن به عمق ۳۰ کیلومتری در مرزهای شمالی سوریه چشم دوخته است. ترکیه معقتد است که تصرف این منطقه امنیت ملی کشورش را تضمین کرده و از نفوذ پ.ک.ک جلوگیری میکند. علاوه بر این ترکیه تلاشهای زیادی برای جلب توجه آوارگان سوری انجام داده است و معتقد است توانسته پناهگاه امنی برای میلیونها آواره سوری در ترکیه فراهم کند. زندگی پر از ناامیدی مردم در اردوگاهها و تبدیل شدن ادلب به یک منطقه جنگی که همواره سایه حملات و تهدیدها را حس میکند دستاوردی بوده که ترکیه از آن به عنوان برگ برنده و ایجاد امنیت صحبت میکند و قویا نقش پروپاگاندای رسانه‌های وابسته به ترکیه در این خصوص مشهود است.
مذاکرات آستانه از بهمن سال ۱۳۹۵ و با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران و روسیه و همراهی ترکیه، به منظور حل و فصل منازعات سوریه و پایان بخشیدن به شش سال کشتار و آوارگی و ویرانی در این کشور آغاز شد. در واقع آتش بس فراگیری که از ۱۰ دی سال ۱۳۹۵ (۳۰ دسامبر ۲۰۱۶) با توافق میان دولت سوریه و گروهی از مخالفان مسلح برقرار شد، مقدمه ای برای آغاز مذاکرات آستانه بود که طی آن، برای نخستین بار نمایندگان دولت سوریه با نمایندگانی از گروههای مخالف مسلح به‌طور مستقیم رایزنی کردند. مسیر این مذاکرات جز با مذاکره مستقیم سوریه و ترکیه به سرمنزل نخواهد رسید، اما مشکل اصلی در همان قدم اول، حضور دو طرف در میز مذاکره است. دولت سوریه برای ورود به مذاکرات پیش شرط‌هایی قائل شده است که ترکیه با آن مخالفت دارد.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، چندی قبل در واکنش به این خواسته اعلام کرده بود که ماهیت مذاکرات بر دیالوگ است و این دیالوگ بدون پیش شرط میباشد. رئیس‌جمهور ترکیه اعلام نکرده است که دقیقا چه شروطی از سوی دمشق مورد پذیرش آنکارا نیست. ترکیه معتقد است نیروهای کرد در مرزهای شمالی سوریه، امنیت این کشور را به خطر می‌اندازند و به همین دلیل آنکارا بخش‌هایی از شمال سوریه را اشغال کرده است. به همین دلیل است که اردوغان نیز در مصاحبه‌ای با با شبکه تلویزیونی دولتی ترکیه (تی آر تی) تاکید کرد که ترکیه به «مبارزه با تروریسم در شمال سوریه» ادامه می‌دهد. تروریسمی که معنای آن فقط پ.ک.ک است زیرا دشمن ترکیه به حساب میآید اما گروههای سلفی تکفیری و مسلحینی که بودجه خود را برای مبارزه با دولت سوریه، از ترکیه دریافت میکنند، شامل این دسته نمیشوند و به زعم ترکیه، نیروهایی هستند که به دنبال ایجاد حاشیه امن برای ترکیه و آسایش آوارگان در حال فعالیت‌اند.
تمرکز ترکیه بر مبارزه با پ.ک.ک و تعمیم دادن آن بر سایر مسائل قابل بحث، تا به حال راه گفتگو را بسته نگه داشته است. این اصرار به حدی است که ترکیه مبارزه با پ.ک.ک را ارمغانی برای سوریه نیز تلقی کرده است! گواه این مدعا صبحتهای اردوغان است که در مصاحبه با تی‌آر‌تی گفت که مبارزه کشورش با «تروریسم» به نفع «تمامیت ارضی سوریه» است و آنکارا در مبارزه با گروههای کرد است.
حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و یگان‌های مدافع خلق (ی پ گ) مستقر در شرق فرات دشمن اصلی ترکیه در این منازعه هستند و یگان‌های مدافع خلق، اصلی‌ترین ائتلاف سیاسی-نظامی است که کنترل بخش‌هایی از کردستان سوریه را در دست دارد. حمله ترکیه به سوریه موجب شد تا کردهای این کشور مجبور شوند از مناطق شمال غربی سوریه عقب‌نشینی کنند.
دیدگاه