انرژی صهیونیستی؛ بحران برق در سوریه و منابع گاز رژیم صهیونیستی
سوریه پس از سال‌ها جنگ داخلی و سقوط دولت اسد، با یکی از شدیدترین بحران‌های برق در تاریخ خود روبه‌روست. احمد الشرع، هدف خود را برای تأمین هشت ساعت برق در روز تا اواخر فوریه اعلام کرده بود اما تأمین انرژی در این کشور به حدی کاهش یافته که مردم تنها یک تا دو ساعت در روز به برق دسترسی دارند. این بحران نه‌تنها زندگی روزمره را مختل کرده، بلکه چالشی بزرگ برای ثبات سیاسی و اقتصادی کشور به‌حساب می‌آید. در چنین شرایطی، گزینه‌های مختلفی برای حل این بحران مطرح شده‌اند که یکی از آن‌ها استفاده از منابع گاز سرزمین‌های اشغالی است.
قبل از سقوط اسد، وضعیت شبکه برق سوریه نامطلوب بود، اما جنگ داخلی یک دهه‌ای شرایط را به مراتب بدتر کرد. نیروگاه‌ها و خطوط انتقال برق به‌شدت آسیب دیدند و سوریه که زمانی صادرکننده نفت بود، به واردات وابسته شد. پس از سقوط اسد، جریان نفت ایران که تا پیش از این نیازهای دمشق را تأمین می‌کرد، متوقف شد و بخش عمده‌ای از منابع نفتی کشور در کنترل نیروهای کرد (قسد) قرار گرفت. «عمر شقروق»، وزیر برق سوریه، اعلام کرده است که ظرفیت تولید نفت خام این کشور در مناطق تحت کنترل دولت، از ۳۶۰ هزار بشکه در روز به تنها ۱۰ هزار بشکه کاهش یافته است.
هرچند گزارش‌هایی از ازسرگیری تأمین نفت از مناطق تحت کنترل اکراد منتشر شده، اما آینده این روند به دلیل تنش‌های میان ترکیه و کردها و نیز سیاست نامشخص آمریکا در قبال این نیروها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
راه‌حل‌های موقت و ناکارآمد
برای برون‌رفت از بحران فعلی، راهکارهای متفاوتی به مقامات سوریه پیشنهاد شده است:
۱. استفاده از ژنراتورهای خصوصی و پنل‌های خورشیدی
مزایا:
• این روش می‌تواند به‌صورت پراکنده برق موردنیاز خانوارها و مشاغل کوچک را تأمین کند.
• انرژی خورشیدی یک راه‌حل پایدار و محیط‌زیستی محسوب می‌شود.
معایب:
• هزینه بالای خرید و نصب تجهیزات، که برای بسیاری از مردم سوریه قابل تأمین نیست.
• نبود زیرساخت مناسب برای توسعه گسترده این فناوری.
• محدودیت تولید برق در پنل‌های خورشیدی، مخصوصاً در فصول کم‌نور سال.
۲. واردات گاز مایع (LPG) از ترکیه، آذربایجان و اردن
مزایا:
• این راهکار به‌عنوان یک راه‌حل سریع، می‌تواند در کوتاه‌مدت بخشی از نیاز انرژی را برطرف کند.
معایب:
• این گاز عمدتاً برای مصارف خانگی (پخت‌وپز) استفاده می‌شود و تأثیر محدودی بر تولید برق دارد.
• هزینه‌های حمل‌ونقل و وابستگی به تأمین‌کنندگان خارجی، پایداری این راهکار را کاهش می‌دهد.
• محدودیت در حجم گاز وارداتی که نیاز گسترده سوریه را پوشش نمی‌دهد.
۳. استفاده از کشتی‌های نیروگاهی شناور
مزایا:
• می‌توانند ظرفیت بالایی از برق را تولید کنند.
• امکان استقرار سریع‌تر نسبت به احداث نیروگاه‌های جدید در خشکی را دارند.
معایب:
• زمان‌بر بودن اتصال این کشتی‌ها به شبکه برق داخلی، که می‌تواند چندین ماه طول بکشد.
• هزینه بالای بهره‌برداری و تأمین سوخت که نیازمند حمایت مالی خارجی است.
• چالش در انتقال برق تولیدشده از بنادر (مانند بانیاس و طرطوس) به مناطق داخلی، به دلیل آسیب‌های گسترده در شبکه انتقال.
عبور از بحران با گاز صهیونیستی؟
یکی از گزینه‌هایی که اکنون مطرح شده، استفاده از گاز طبیعی رژیم صهیونیستی برای تأمین برق سوریه است. درحال‌حاضر، خط لوله گاز عربی (AGP) که در سال ۲۰۰۳ برای انتقال گاز مصر به اردن، سوریه و لبنان راه‌اندازی شد، عملاً مسیری معکوس را طی می‌کند. امروزه این خط لوله به جای انتقال گاز مصر به شمال، گاز اراضی اشغالی را به سمت جنوب و به مصر هدایت می‌کند. این گاز از میدان «لویاتان» در نزدیکی سواحل اشغالی استخراج شده و به اردن انتقال می‌یابد تا ۷۰ درصد برق این کشور را تأمین کند.
اکنون این پیشنهاد مطرح شده که بخشی از این گاز از طریق اردن و خط لوله AGP به سوریه منتقل شود، اما این طرح نه‌تنها موانع فنی بلکه چالش‌های سیاسی بزرگی را نیز به همراه دارد.
موانع سیاسی و چالش‌های اجرایی
دولت سوریه به‌طور رسمی پذیرش گاز رژیم را دشوار می‌داند، زیرا هرگونه همکاری آشکار با تل‌آویو از نظر سیاسی برای دمشق قابل قبول نیست. از این رو، مقامات ممکن است این گاز را به‌عنوان «گاز مصری» یا «گاز اردنی» معرفی کنند تا حساسیت‌های داخلی و منطقه‌ای را کاهش دهند.
در سرزمین‌های اشغالی نیز برخی جریان‌های تندرو مخالف چنین توافقی خواهند بود، چراکه از نظر آن‌ها نباید به سوریه کمکی ارائه شود. بااین‌حال، ثبات نسبی در سوریه می‌تواند به نفع امنیت صهیونیست‌ها باشد، چراکه خلأ قدرت در این کشور زمینه را برای فعالیت گروه‌های تندرو و مسلح فراهم کرده است.
از سوی دیگر، هزینه این پروژه همچنان یک چالش اساسی است. سوریه نه زیرساخت‌های لازم برای انتقال گاز را دارد و نه سیستمی برای پرداخت هزینه‌ها. شرکت‌های بین‌المللی انرژی، از جمله «شورون» که در پروژه لویاتان سهیم است، تمایلی به ورود به قراردادی بدون تضمین‌های مالی ندارند. اگر کشورهای حوزه خلیج فارس، مانند عربستان سعودی، قطر یا امارات، حاضر به تأمین مالی این طرح شوند، احتمال عملی شدن آن بیشتر خواهد شد.
سوریه در انتظار تصمیمات بزرگ
در شرایطی که بحران انرژی سوریه روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود، مقامات این کشور درحال بررسی گزینه‌های مختلفی هستند. در روزهای آینده، مذاکراتی میان سوریه و اردن در این زمینه برگزار خواهد شد و همچنین اتحادیه اروپا اعلام کرده که برخی تحریم‌های انرژی علیه سوریه را لغو می‌کند.
اکنون سوریه بر سر یک دوراهی بزرگ قرار گرفته است؛ یا باید به راه‌حل‌های موقت و ناکارآمد ادامه دهد یا با عبور از موانع سیاسی و مالی، به سمت پذیرش گازی برود که ممکن است نام آن «مصری» باشد، اما منشأ آن جای دیگری است. در انتها این نکته را باید یادآور شد که امکان دارد این مسیر، پروژه شامات جدید را به حقیقت پیوند بزند.
دیدگاه