دانش نظامی: موشک کروز تاماهاوک؛ سلاح دوربرد استراتژیک آمریکا

تاریخچه طراحی و توسعه

توسعه موشک تاماهاوک در دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت جنرال داینامیکس آغاز شد. هدف اولیه تولید یک موشک کروز دریایی-زمینی با برد بلند و توان نفوذ به عمق خاک دشمن بود. اولین نسخه‌ها در دههٔ ۱۹۸۰ وارد خدمت نیروی دریایی آمریکا شدند و از آن زمان تاکنون چندین نسل و بلاک ارتقاء یافته‌اند. در ادامه، شرکت‌هایی مانند مک‌دانل داگلاس، هیوز و در نهایت ریتیان مسئول توسعه و به‌روزرسانی آن شدند. طی این مسیر، فناوری‌های هدایت (TERCOM، DSMAC، GPS) و قابلیت‌های ارتباطی افزوده شد تا موشک علاوه‌بر دقت بالا، قابلیت تغییر هدف در حین پرواز و پرسه‌زنی (loiter) حول منطقهٔ هدف را نیز پیدا کند.نسخه‌های جدیدتر مانند Block IV و V با قابلیت‌های شبکه‌محور، ارتباط دوطرفه و هدف‌گیری مجدد، تحولی در توان عملیاتی این موشک ایجاد کردند. نقش تاماهاوک در درگیری‌هایی مانند عملیات طوفان صحرا، بمباران‌های بالکان و عملیات‌های بعدی، آن را به نمادی از توان ضربتی دریایی آمریکا بدل کرده است.

همانطور که گفته شد شرکت ریتیان پیمانکار اصلی تولید موشک کروز تاماهاوک است، اما ساخت این موشک نیازمند همکاری با ده‌ها تأمین‌کننده و شرکت زیرمجموعه در آمریکا و برخی کشورهای متحد است. در تصویر زیر شرکا و تأمین‌کنندگان کلیدی موشک تاماهاک در ایالات متحده آمریکا نشان داده شده است.

معرفی ابعاد و ویژگی‌های بدنه و آیرودینامیک موشک تاماهاوک

تاماهاوک موشکی با بدنهٔ استوانه‌ای و بالچه‌های تاشو است که برای حمل در لولهٔ پرتاب عمودی (VLS) یا لولهٔ شلیک زیردریایی طراحی شده است. ابعاد کلی موشک کروز تاماهاوک تقریباً به این صورت گزارش شده‌اند: طول حدود ۵.۵ تا ۶.۲۵ متر (بسته به نسخه و با بوستر)، قطر ~۵۲ سانتی‌متر و جرم پرتابی در حدود ۱۲۰۰–۱۳۵۰ کیلوگرم.

باله‌های موشک پس از خروج از لوله باز می‌شوند تا ویژگی‌های آیرودینامیک مورد نیاز برای پرواز سطحی را فراهم سازند. بدنه موشک تاماهاوک از آلیاژهای سبک و مقاوم ساخته شده و طراحی آن برای پرواز در ارتفاع پایین و عبور از موانع راداری بهینه‌سازی شده است تا از دید رادار پنهان بماند و مسیرهای پیچیده را برای گریز از دفاع هوایی طی کند.

اجزای داخلی موشک تاماهاوک

موشک تاماهاوک به‌صورت کلی از بخش‌های اصلی سیستم هدایت و ناوبری، سرجنگی، مخزن سوخت، موتور و بوستر تشکیل شده است. شایان ذکر است مکان قرارگیری هر یک از بخش‌ها با توجه مدلهای مختلف این موشک متفاوت است.

– سامانه هدایت و ناوبری
موشک تاماهاوک از یک سیستم هدایت ترکیبی بهره می‌برد. سامانه هدایت و ناوبری این موشک شامل INS برای ناوبری اولیه، GPS برای افزایش دقت موقعیتی در طول مسیر و TERCOM و DSMAC است.
TERCOM یک سامانه «تطبیق پستی‌وبلندی زمین» است که در فاز میانی پرواز عمل می‌کند. موشک نقشهٔ ارتفاعی TERCOM و DSMAC مسیر را پیشاپیش در حافظه دارد و با مقایسهٔ داده‌های ارتفاع‌سنج و ناوبری اینرسی با آن نقشه، انحراف مسیر را شناسایی و اصلاح می‌کند. این روش به ویژه در پرواز پست و عبور از زمین‌های ناهموار کاربرد دارد و در برابر اخلال‌های ماهواره‌ای (مثل جَمینگ GPS) مقاوم است.
DSMAC نیز در فاز نهایی و برای هدف‌گیری نهایی به‌کار می‌رود. در فاز پایانی دوربین دماغه تصویر واقعی هدف را ثبت می‌کند و آن را با تصویر مرجع ذخیره‌شده مقایسه می‌نماید تا موقعیت دقیق هدف تعیین و اصلاحات نهایی پروازی انجام شود. این فناوری دقت اصابت را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد و امکان هدف‌گیری نقطه‌ای را فراهم می‌کند.

همچنین نسخه‌های Block IV و Block V دارای لینک دوطرفهٔ داده هستند که امکان بازهدف‌گیری در پرواز، دریافت اطلاعات تصویری و تغییر مسیر به دستور اپراتور را فراهم می‌کند. این مجموعهٔ هدایت باعث می‌شود تاماهاوک دقتی در حد چند متر (CEP پایین) داشته باشد و توانایی نفوذ به فضای شدیداً دفاع‌شده را افزایش دهد.

– سرجنگی
سرجنگی موشک در بخش جلویی موشک قرار دارد. بیشتر نسخه‌های تاماهاوک مجهز به یک سرجنگی انفجاری با جرمی در محدودهٔ ۳۱۰ کیلوگرم حاوی ۱۲۰ کیلوگرم مواد شدیدالانفجار از نوع PBXN-107 هستند که برای منهدم‌سازی اهداف ساختمانی، تاسیساتی و نقاط باارزش طراحی شده‌اند. برخی نسخه‌ها نیز برای مأموریت‌های ضدکشتی یا با سرجنگی خاص سفارشی تولید شده‌اند.

– مخزن سوخت
مخزن سوخت در بخش میانی بدنه قرار دارد و به‌گونه‌ای طراحی شده که برد بلند مورد نیاز را تأمین کند، ولی میزان دقیق گنجایش سوخت در نسخه‌های مختلف بسته به پیکربندی متفاوت است.

– پیشرانه و بوستر
موشک تاماهاوک برای شلیک از سکوی سطحی یا زیردریایی از یک بوستر سوخت جامد استفاده می‌کند که موشک را به سرعت لازم برای پیشرانهٔ توربوفن می‌رساند؛ سپس بوستر جدا شده و موتور اصلی کنترل مسیر و مصرف سوخت را ادامه می‌دهد. طراحی این مرحله باعث می‌شود موشک قابلیت شلیک از شرایط محدود فضای زیردریایی یا از VLS ناوها را داشته باشد.
تاماهاوک از یک موتور توربوفن کوچک سوخت مایع که به‌طور معمول از خانوادهٔ Williams F107 یا معادل‌های مشابه است برای پرواز استفاده می‌کند. این موتور سرعتی حدود ۸۸۰ تا ۹۲۰ کیلومتر در ساعت را برای موشک فراهم می‌کند.

نمونه‌های مختلف موشک تاماهاوک

در ابتدا باید بدانیم موشک Tomahawk در سامانهٔ نام‌گذاری نیروهای مسلح آمریکا با شناسه‌های RGM-109 و UGM-109 و BGM-109 شناخته می‌شود که حرف اول در کد به پلتفرم پرتاب اشاره دارد. پیش‌نام RGM برای پرتاب از ناو سطحی، پیش‌نام UGM برای پرتاب از زیردریایی و BGM-109 برای پرتاب از پرتابگرهای زمینی است؛ و حرف بعد از شماره (A, B, C, D ,E) نشان‌دهندهٔ پیکربندی و نسل موشک است.

BGM-109A TLAM-N (Block I): این نسخه نخستین مدل عملیاتی تاماهاوک با سرجنگی هسته‌ای بود که در دهه ۱۹۸۰ وارد خدمت شد. TLAM-N مجهز به کلاهک W80 با قدرت انفجار متغیر (۵ تا ۲۰۰ کیلوتن) بود و از ناوها از لانچرهای جعبه‌ای زرهی (از رده خارج شده است) و از زیردریایی‌ها قابل شلیک بود. این موشک در بلاک I توسعه یافت و با بردی معادل ۲۵۰۰ کیلومتر برای حمله به اهداف راهبردی در دوران جنگ سرد طراحی شده بود. با امضای توافق‌نامه‌های کاهش تسلیحات هسته‌ای، سرجنگی هسته‌ای این مدل در دهه ۱۹۹۰ بازنشسته شد.

در خصوص نام این موشک، در ابتدا چون تاماهاوک در حال توسعه برای پرتاب از چند پلتفرم زمینی، دریایی، زیردریایی بود، کد کلی BGM-109 با پیش نام B برای اولین موشک از این خانواده استفاده شد و در مدارک رسمی باقی ماند. این در حالی است که این موشک هیچگاه از روی زمین به‌صورت عملیاتی مورد استفاده قرار نگرفت و پرتاب نشد.

BGM-109G Gryphon: این نسخه ویژه نیروی هوایی آمریکا بود و از پرتابگرهای زمینی متحرک شلیک می‌شد. Gryphon مجهز به کلاهک هسته‌ای W84 و بردی حدود ۲۷۸۰ کیلومتر بود. این موشک در اروپا مستقر شده بود تا بازدارندگی در برابر اتحاد جماهیر شوروی را تقویت کند. با امضای پیمان INF در سال ۱۹۸۷، تمامی موشک‌های زمین‌پرتاب با برد متوسط از جمله Gryphon از خدمت خارج شدند.

RGM/UGM-109B TASM (Block I): این نسخه از تاماهاوک با برد ۴۶۰ کیلومتر برای مأموریت‌های ضدکشتی طراحی شده بود و در بلاک I توسعه یافت. TASM از هدایت راداری فعال بهره می‌برد و برای حمله به شناورهای دشمن در فاصله دور استفاده می‌شد. با ورود موشک‌های ضدکشتی مدرن‌تر مانند هارپون و NSM، این مدل در سال ۱۹۹۴ از خدمت خارج و به نسخه TLAM-E Block IV تبدیل شد.

RGM/UGM-109C TLAM-C (Block II و Block III): این نسخه با سرجنگی متعارف و با افزودن TERCOM و DSMAC برای ناوبری و هدایت دقیق‌تر طراحی و توسعه یافت. TLAM-C دارای کلاهک WDU-25/B وزنی معادل ۴۵۰ کیلوگرم داشت و حاوی ۱۷۱ کیلوگرم مواد منفجره قوی پیکراتول و کامپوزیت H-6 بود. برد این موشک ۱۳۰۰ کیلومتر بود.
از سال ۱۹۹۳، کلاهک WDU-25/B با کلاهک سبک‌تر WDU-36/B با وزن ۳۱۰ کیلوگرم حاوی ۱۲۰ کیلوگرم مواد منفجره قوی PBXN-107 جایگزین شد. کلاهک کوچکتر امکان بزرگ شدن مخزن سوخت را فراهم کرد و حداکثر برد را تا ۱۷۰۰ کیلومتر افزایش داد. به این نسخه عنوان TLAM-C Block III اختصاص داده شد. این نسخه یکی از پرکاربردترین مدل‌های تاماهاوک در عملیات‌های نظامی آمریکا در سالهای گذشته محسوب می‌شود.

RGM/UGM-109D TLAM-D (Block III): این مدل در بلاک III توسعه یافت و برای حمل سرجنگی خوشه‌ای طراحی شده بود. TLAM-D شامل ۱۶۶ بمب کوچک BLU-97/B بود که در ارتفاع مشخصی از هدف رها می‌شدند. این نسخه برای حمله به اهداف گسترده مانند فرودگاه‌ها و تجمعات نظامی طراحی شد بود. برد این نسخه ۱۳۰۰ کیلومتر عنوان شده است. موشک‌های تاماهاوک خوشه‌ای دیگر وجود ندارند و آنها نیز به کلاهک‌های یکپارچه تبدیل شدند.

Block IV (RGM/UGM-109E / TLAM-E): بلاک ۴ نقطه عطفی در توسعه تاماهاوک است. TLAM-E نسخه ارتقاء یافته TLAM-C Block III محسوب می‌شود و در سال ۲۰۰۴ معرفی شد. موشک‌های TLAM-E Block IV دارای موتور توربوفن بهبود یافته‌ای هستند که به آنها امکان می‌دهد در حین پرواز، مصرف سوخت کمتری داشته باشند و سرعت خود را تغییر دهند.

این نسخه دارای حسگرهای الکترواپتیکی و قابلیت ارتباط دوطرفه از طریق ارتباط ماهواره‌ای با مرکز فرماندهی است و می‌تواند در حین پرواز اطلاعات جدید دریافت کرده و مسیر خود را به سمت هدف جدید تغییر دهد. حسگرهای الکترواپتیکی تصاویر را با استفاده از قابلیت ارتباط ماهواره ای به مرکز فرماندهی ارسال میکنند و امکان ارزیابی خسارت نبرد در زمان واقعی و بلافاصله قبل از برخورد را فراهم می‌کنند. همچنین این نسخه توانایی پرسه‌زنی و بازگشت به منطقه پرتاب و هدف‌گیری مجدد را دارد. Block IV با کاهش هزینه تولید و افزایش انعطاف‌پذیری عملیاتی، به یکی از مؤثرترین نسخه‌های تاماهاوک تبدیل شده است. برد این نسخه ۱۶۰۰ کیلومتر عنوان شده است.

Block V: بلاک ۵ جدیدترین نسخه تاماهاوک است که در سال‌های اخیر توسعه یافته و در سال ۲۰۲۱ وارد خدمت نیروی دریایی آمریکا شد. موشک Block V (baseline) نسخه به‌روزشده Block IV با سامانه‌های جدید ارتباطی، جنگ الکترونیک و دقت بالاتر، توانمندی شبکه‌محور و توانایی حمله به اهداف متحرک دریایی مانند کشتی‌هاست.
Block V در دو زیرمدل Block Va (MST) با قابلیت ضدکشتی با بردی بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر و Block Vb (JMEWS) با سرجنگی نفوذی برای حمله به اهداف زمینی و انهدام اهداف مستحکم عرضه می‌شود. برد این نسخه در منابع بین ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ کیلومتر ذکر شده است.

در سال ۲۰۲۰، سخنگوی برنامه تاماهاوک نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد که تمام تاماهاوک‌های بلاک IV به استاندارد بلاک V تبدیل می‌شوند؛ و موشک‌های بلوک III باقی‌مانده هم به تدریج بازنشسته و غیرنظامی می‌شوند.

به‌صورت خلاصه سیر تکامل موشک‌های تاماهاوک در جدول زیر نشان داده شده است.

پرتابگرهای موشک تاماهاوک

موشک کروز تاماهاوک به گونه‌ای طراحی شده که از چندین پلتفرم پرتاب مختلف قابل شلیک باشد. در ادامه، انواع پرتابگرهای این موشک را به‌صورت کامل شرح می‌دهیم:

– پرتابگرهای دریایی
تاماهاوک به‌طور گسترده از ناوهای جنگی سطحی آمریکا مانند ناوشکن‌های کلاس Arleigh Burke و ناوهای کلاس Ticonderoga شلیک می‌شود. این شناورها مجهز به سامانه پرتاب عمودی (VLS – Vertical Launch System) هستند که امکان شلیک سریع موشک‌ها را فراهم می‌کند. هر سلول VLS می‌تواند یک موشک تاماهاوک را در خود جای دهد. این پرتابگرها به دلیل سرعت آماده‌سازی بالا و توانایی شلیک چند موشک به‌صورت همزمان، در عملیات‌های تهاجمی نقش حیاتی دارند.

– پرتابگرهای زیردریایی
زیردریایی‌های کلاس Los Angeles، Virginia و Ohio توانایی شلیک موشک تاماهاوک را دارند. در زیردریایی‌های کلاس Ohio، موشک‌ها از طریق سامانه‌های پرتاب عمودی تعبیه‌شده در بدنه شلیک می‌شوند، در حالی که در زیردریایی‌های کلاس Los Angeles و Virginia، موشک‌ها از طریق لوله‌های اژدر شلیک می‌شوند. پرتاب از زیردریایی مزیت پنهان‌کاری و غافلگیری را فراهم می‌کند و امکان حمله از موقعیت‌های دور از دید دشمن را فراهم می‌سازد.

– پرتابگرهای زمینی
در دوران جنگ سرد، نسخه زمینی تاماهاوک با نام BGM-109G Gryphon توسط نیروی هوایی آمریکا توسعه یافت. این موشک از پرتابگرهای متحرک زمینی (TEL – Transporter Erector Launcher) شلیک می‌شد و در اروپا مستقر بود. Gryphon مجهز به کلاهک هسته‌ای بود و برای حمله به اهداف راهبردی در خاک شوروی طراحی شده بود. با امضای پیمان INF در سال ۱۹۸۷، این نسخه و پرتابگرهای زمینی آن از خدمت خارج شدند.

نکته مهمی که در مورد پرتابگرهای موشک تاماهاوک وجود دارد این است که علیرغم از رده خارج شدن نسخه‌ زمین پایه آن یعنی BGM-109G، با این حال موشکهای دریایی تاماهاوک را می‌توان توسط پرتابگر عمودی Mk-41 که در تریلر حمل می‌شوند آماده شلیک کرد. این ترفند می‌تواند محدودیت پرتاب زمینی این موشک را برطرف کند. ارتش آمریکا این موضوع را از طریق پروژه تایفون که معمولاً با نام “سیستم آتش میان‌برد استراتژیک” (SMRF) نیز شناخته می‌شود مرتفع کرده است.
هر سیستم موشکی تایفون شامل چهار باکس پرتاب عمودی مارک ۴۱ است که در فضای یک کانتینر ISO به طول ۱۲ متر نصب شده‌اند و می‌توانند موشک‌های استاندارد SM-6 و تاماهاوک را شلیک کنند.

سابقه عملیاتی موشک تاماهاوک

موشک کروز تاماهاوک از زمان ورود به خدمت در سال ۱۹۸۳ تاکنون در بسیاری از عملیات‌های نظامی ایالات متحده و متحدانش نقش کلیدی ایفا کرده است.

جنگ خلیج فارس (۱۹۹۱): اولین استفاده گسترده از تاماهاوک در عملیات “طوفان صحرا” علیه عراق بود. بیش از ۲۸۸ موشک از ناوها و زیردریایی‌های آمریکایی شلیک شد و اهدافی مانند مراکز فرماندهی، پدافند هوایی و تأسیسات نظامی عراق را هدف قرار داد.

جنگ بالکان (۱۹۹۵–۱۹۹۹): در جریان عملیات‌های ناتو علیه یوگسلاوی، تاماهاوک برای حمله به مواضع ارتش صربستان، ایستگاه‌های راداری و زیرساخت‌های ارتباطی استفاده شد. این حملات نقش مهمی در تضعیف توان نظامی بلگراد داشت.

سودان و افغانستان (۱۹۹۸): در واکنش به بمب‌گذاری سفارتخانه‌های آمریکا در کنیا و تانزانیا، ایالات متحده با حدود ۷۵ موشک تاماهاوک حملاتی را علیه کارخانه داروسازی الشفاء در خارطوم سودان که ادعا شد در تولید سلاح شیمیایی مشارکت دارد و اردوگاه‌های آموزشی القاعده در خوست افغانستان انجام داد.

جنگ افغانستان (۲۰۰۱): در آغاز عملیات “آزادی پایدار”، بیش از ۵۰ موشک تاماهاوک برای هدف قرار دادن اردوگاه‌های آموزشی القاعده، پناهگاه‌های طالبان و مراکز فرماندهی در مناطق کوهستانی افغانستان به‌کار گرفته شدند.

جنگ عراق (۲۰۰۳): در عملیات “آزادی عراق”، بیش از ۷۲۵ موشک تاماهاوک شلیک شد. این حملات به‌طور گسترده‌ای زیرساخت‌های نظامی، مراکز فرماندهی، و پناهگاه‌های صدام حسین را هدف قرار دادند. استفاده از تاماهاوک در این جنگ به‌عنوان نمونه‌ای از “جنگ دقیق” شناخته شد.

یمن (۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰): در چارچوب جنگ علیه القاعده در شبه‌جزیره عربستان (AQAP)، ایالات متحده از موشک‌های تاماهاوک برای حمله به پناهگاه‌ها و اردوگاه‌های این گروه در استان‌های شبوه، مأرب و حضرموت استفاده کرد.

حملات به لیبی (۲۰۱۱): در عملیات ناتو برای اجرای منطقه پرواز ممنوع و حمایت از شورشیان، بیش از ۱۱۲ موشک تاماهاوک به مواضع پدافند هوایی و مراکز فرماندهی ارتش لیبی شلیک شد.

حملات به سوریه (۲۰۱۷ و ۲۰۱۸): ایالات متحده به بهانه استفاده ادعایی دولت سوریه از سلاح‌های شیمیایی در دو نوبت در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ از موشک‌های تاماهاوک برای حمله به پایگاه هوایی الشعیرات و مراکز تحقیقاتی در دمشق و حمص استفاده کرد. در حمله ۲۰۱۷، ۵۹ موشک شلیک شد و در حمله ۲۰۱۸، بیش از ۱۰۰ موشک به‌کار رفت.

حمله به یمن (۲۰۲۵): در جریان بحران دریای سرخ و حمایت آمریکا از رژیم اسرائیل، ایالات متحده و بریتانیا بیش از ۳۵ موشک تاماهاوک علیه مواضع جنبش انصارالله در یمن شلیک کردند.

حمله به ایران (۲۰۲۵): در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵، ایالات متحده در چارچوب عملیات نظامی مشترک با اسرائیل، حمله‌ای گسترده به سه مرکز اصلی هسته‌ای ایران در فردو، نطنز و اصفهان انجام داد. در این حمله ۳۰ موشک تاماهاوک از زیردریایی کلاس Ohio نیروی دریایی آمریکا برای هدف قرار دادن نطنز و سایت هسته‌ای اصفهان شلیک شد.

لازم به ذکر است در جریان این عملیات‌ها، در برخی موارد سامانه‌های پدافندی موفق به رهگیری یا انحراف موشک کروز تاماهاوک شده‌اند. به عنوان مثال در جریان حمله موشکی آمریکا به ایران در سال ۲۰۲۵ تعدادی از موشکهای تاماهاوک توسط سامانه‌های پدافندی ایران سرنگون شدند. این موارد توسط تصاویر لاشه بجا مانده از موشک تاماهاوک صحت سنجی و تایید شده است.

بازار صادرات و کشورهای دارنده موشک تاماهاوک

بازار صادرات موشک کروز تاماهاوک بسیار محدود و تحت کنترل شدید ایالات متحده است، چرا که این موشک به‌عنوان یک سلاح راهبردی تلقی می‌شود. تاکنون تنها چند کشور متحد آمریکا موفق به دریافت یا سفارش این موشک شده‌اند. بریتانیا نخستین و تنها کشور خارجی است که نسخه زیردریایی‌پرتاب تاماهاوک را در اختیار دارد و در عملیات‌های نظامی نیز از آن استفاده کرده است. استرالیا و ژاپن نیز در سال‌های اخیر قراردادهایی برای خرید نسخه‌های Block V امضا کرده‌اند تا توان تهاجمی ناوگان دریایی خود را ارتقاء دهند. لهستان و کانادا نیز علاقه‌مند به خرید این موشک هستند و مذاکراتی در این زمینه انجام داده‌اند.

در سال ۲۰۲۵، دولت اوکراین به‌طور علنی خواستار دریافت موشک‌های کروز تاماهاوک از ایالات متحده شد تا بتواند توان تهاجمی خود را علیه اهداف راهبردی در خاک روسیه افزایش دهد. پنتاگون با انتقال موشک‌های تاماهاوک به اوکراین موافقت کرده، اما تصمیم نهایی به شخص رئیس‌جمهور آمریکا واگذار شده است.

با توجه به قیمت حدود ۴ میلیون دلار (نسخه صادراتی) برای هر موشک و حساسیت‌های ژئوپلیتیکی، صادرات تاماهاوک تنها به کشورهای دارای روابط امنیتی نزدیک با واشنگتن محدود شده است.

جمع‌بندی نهایی
موشک تاماهاوک با ویژگی‌هایی چون برد بلند، دقت بالا، قابلیت پرتاب از دریا، توان هدف‌گیری مجدد و انعطاف در حمل انواع سرجنگی، یکی از مؤثرترین ابزارهای تهاجمی دوربرد در زرادخانه ایالات متحده محسوب می‌شود. این موشک نه‌تنها در میدان نبرد، بلکه در دکترین بازدارندگی و قدرت‌نمایی نظامی ایالات متحده نقش حیاتی دارد. توسعه نسخه‌های جدید با قابلیت‌های شبکه‌محور، تداوم کارایی این موشک در میدان‌های نبرد فعلی و همچنین دهه‌های آینده را برای ارتش آمریکا تضمین می‌کند.

مشخصات موشک کروز تاماهاوک:

نوع: موشک کروز فروصوت دوربرد
سازنده: آمریکا
تولیدکننده: ریتیان
ورود به خدمت: ۱۹۸۳
طول: ۵.۵۶ متر
طول‌بال: ۲.۶۷ متر
قطر: ۰.۵۲ متر
وزن: ۱۳۰۰ کیلوگرم
موتور: F107-WR-402 turbofan
برد: +۱۶۰۰ کیلومتر Block V
ارتفاع پروازی: ۳۰-۵۰ متر AGL
سرعت: ۹۲۰ کیلومتر بر ساعت (۰.۷۴ ماخ)
سرجنگی: 120kg PBXN-107 HE
هدایت: GPS, INS, TERCOM, DSMAC, ARH

استفاده از محتوای تحولات جهان اسلام فقط با ذکر منبع و نام “تحولات جهان اسلام” مجاز است.

منابع:
Wikipedia – Tomahawk | Raytheon Missiles | Defense Industry Daily | CNN | BBC News | The Drive | GlobalSecurity.org | Jane’s Defence Weekly | Federation of American Scientists | Defense Express | Air Power Australia | Typhon missile system | U.S. Navy Fact File | NAVAIR Public Release