طالبان این روزها به دنبال چیست؟

حمله خونبار روز گذشته طالبان به یکی از ساختمان های وزارت دفاع افغانستان، قریب به صد کشته و زخمی به جا گذاشت.

حمله دیروز، سومین حمله خونبار طالبان به نیروهای دولتی افغانستان در هفته جاری است.

در روزهای گذشته، نیروهای طالبان با هجوم گسترده به پاسگاه های دولتی در استان های دایکندی و بغلان در مرکز و شمال افغانستان، ده ها نیروی امنیتی را به کام مرگ فرستادند.همه این حملات، دقیقا همزمان با آغاز دور هفتم مذاکرات میان آمریکا و طالبان در قطر انجام شده است.
 
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در سفر هفته گذشته خود به کابل و در آستانه آغاز هفتمین دور گفت وگوهای صلح، اظهار امیدواری کرد تا اول سپتامبر، این مذاکرات به نتیجه برسد. مذاکراتی که از روز شنبه هفته جاری آغاز شده و تا کنون، ادامه دارد.

استفاده از فشار نظامی و افزایش حملات انتحاری، روشی بوده که طالبان، برای اعمال فشار به طرف مقابل و امتیاز گیری، بارها از آن سود جسته اند. طالبان می کوشند تا همزمان با مذاکرات، قدرت نظامی خود را به طور مشخص و چشمگیری، به رخ آمریکا و دولت افغانستان بکشند. اینک، طالبان، همزمان با این دور از گفت وگوها که گفته می شود مهم ترین دور مذاکرات نیز هست، در مناطق مختلف افغانستان، حملات نظامی خود را به شکل کم سابقه ای گسترش داده اند و با توجه به سابقه ای که از طالبان در ذهن داریم از یک سو و اظهار نظر هفته پیش پمپئو از سوی دیگر، می توان این گونه استنباط کرد که دور هفتم مذاکرات، به حصول توافق، بسیار نزدیک است و به همین دلیل، طالبان تصمیم دارند با انجام رشته ای از خونین ترین عملیات های نظامی و انتحاری، بیشترین امتیاز را از طرف مقابل بگیرند.
 
اینک، سوال اصلی این است که طالبان، دقیقا به دنبال چه امتیازی هستند که همزمان با انجام مذاکرات صلح، حاضر می شوند با علم به امکان کشته شدن ده ها غیر نظامی و پذیرش بدنامی کشتار غیر نظامیان، دست به چنین حملات خونینی بزنند؟
 
روز گذشته و ساعاتی پس از حملات خونین کابل، شیر محمد عباس استانکزی از گفت وگوکنندگان ارشد طالبان با آمریکا، به رسانه ها گفت که این گروه، هرگز با دولت افغانستان وارد مذاکره نخواهد شد، اما به زودی، گفت وگوهای خود با مردم افغانستان را آغاز خواهد کرد.

هرچند که اتخاذ این موضع از سوی طالبان، تازگی ندارد، اما تاکید بر آن در حالی که زمزمه نهایی شدن توافقات میان طالبان و آمریکا به گوش می رسد، می تواند حاوی پیامی خاص و ویژه باشد. به ویژه این که طالبان، گفته اند حاضرند با مردم افغانستان درباره کیفیت حضورشان در ساختار قدرت گفت وگو کنند.

عاقلانه به نظر نمی رسد که تصور کنیم عالی ترین مقام‌های آمریکایی، هفت دور مذاکره فشرده و سخت را با عالی ترین مقامات طالبان در حالی پشت سر گذاشته باشند که در آن، بر سر کلیات فرایند صلح مد نظرشان، توافق های اجمالی نکرده باشند و مدام، بر سر موضوعاتی تکراری، بحث و مجادله کرده باشند.

آن چه که قطعی به نظر می رسد این است که خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان و چگونگی حضور طالبان در ساختار قدرت، دو موضوع اصلی در مذاکرات بوده اند که علی القاعده باید یک توافق اجمالی درباره آن ها میان دو طرف شکل گرفته باشد تا ادامه مذاکرات بر سر جزئیات این دو موضوع، منطقی باشد.
 
اینک طالبان می گویند که با دولت افغانستان، تحت هیچ شرایطی گفت وگو نمی کنند و اساسا دولت افغانستان را به عنوان دولت قانونی کشور به رسمیت نمی شناسند تا با آن گفت وگو کنند. این موضع، بدین معناست که طالبان، خواستار تمام قدرت هستند و به عنوان دولت آینده، با آمریکا مذاکره می کنند. طالبان همچنین نگفته است که برای گفت وگو با مردم افغانستان، از چه مکانیزمی می خواهد استفاده کند و اساسا گفت وگو با مردم، چگونه ممکن خواهد بود؟

این گمانه که طالبان، خواهان تمام قدرت است و احتمالا آمریکا نیز این خواسته را پذیرفته، زمانی از قوت بیشتری برخوردار می شود که می بینیم تعدادی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری که قرار است مهرماه آینده برگزار شود نیز به طور همزبان و همزمان، خواستار به تعویق افتادن انتخابات وبرگزاری آن پس از روشن شدن تکلیف مذاکرات صلح با طالبان شده اند تا طالبان نیز در انتخابات حضور داشته باشند.

توجه به این نکته که بخش زیادی از نامزدهای مذکور، ارتباط های گسترده ای با سفارتخانه های خارجی و از جمله سفارت آمریکا در کابل دارند و تلاش می کنند تا سیاست های خود را با واشنگتن هماهنگ سازند، می تواند در تقویت این گمانه حائز اهمیت باشد که ممکن است، سیگنال تعویق انتخابات و حضور طالبان در این فرایند، از واشنگتن به آن ها مخابره شده باشد.
 
با این اوصاف، این وضعیت دور از انتظار نخواهد بود که با روشن شدن مفاد مورد توافق آمریکا و طالبان و امضای تفاهم نامه میان دو طرف، از یک سو انتخابات ریاست جمهوری، بار دیگر به تعویق بیفتد و از سوی دیگر، با ایجاد یک حکومت موقت یا سرپرست، زمینه حضور طالبان در قدرت فراهم شود.

امااحتمال می رود که با ورود طالبان به قدرت، دیگر انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان برگزار نشود. چرا که سابقه طالبان نشان داده به دنبال ایجاد نظامی با شکل و شمایل امارت اسلامی در افغانستان است نه جمهوری اسلامی. مگر آن که واقعا طالبان تغییر کرده باشد چیزی که بعید به نظر می‌رسد.
 

یادداشت جناب موسوی در روزنامه خراسان نیز به چاپ رسیده است: لینک