عراق در مرحله‌ای تعیین‌کننده از تحولات خود قرار دارد؛ جایی که تلاقی فشارهای بیرونی ناشی از نفوذ ایران و حضور نظامی ترکیه با بحران مالی دولت مرکزی و ساختار پیچیده‌ قدرت درون‌زا به‌ویژه نقش چندوجهی «حشدالشعبی» چشم‌انداز ثبات سیاسی و امنیتی کشور را به‌طور جدی تضعیف کرده است. حشدالشعبی اکنون نیرویی نیمه‌نهادینه به شمار می‌رود که در عین برخورداری از ظرفیت دفاعی و مشروعیت اجتماعی، دارای شبکه‌های سیاسی، اقتصادی و فراملی است که رفتار بخشی از واحدهای آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ امری که احتمال بروز کنش‌های خودمختار، درگیری‌های محلی یا نمایش‌های قدرت را افزایش می‌دهد. آینده این وضعیت را می‌توان در سه سناریو ترسیم کرد: نخست، ادغام و نهادینه‌سازی تدریجی در چارچوب دولت در صورت وجود اراده سیاسی و شفافیت مالی؛ دوم، تداوم وضعیت نیمه‌نهادینه با درگیری‌های پراکنده که محتمل‌ترین مسیر است؛ و سوم، تشدید بی‌ثباتی در اثر محرک‌های منطقه‌ای یا بحران مالی عمیق. در این میان، راهبرد کاهش ریسک باید بر سه محور استوار باشد: حسابرسی و سامان‌دهی ساختار انسانی، اصلاح تدریجی چارچوب قانونی و سیاسی برای ادغام سازمان‌یافته و فعال‌سازی دیپلماسی منطقه‌ای جهت تثبیت خطوط قرمز امنیتی. آنچه حیاتی است، حفظ مشروعیت اجتماعی و کارکرد عملیاتی حشدالشعبی در فرآیند ادغام است تا این نیرو بتواند همچنان در شرایط بحرانی، نقش بازدارنده و تثبیت‌کننده خود را در ساختار امنیتی عراق ایفا کند.