? در دهه های چهل و پنجاه اخوان المسلمین سوریه نقش بسیار فعالی در سیاست داخلی ایفا کرد و با حزب کمونیست و حزب بعث به رقابت پرداخت. مصطفی السباعی در اواخر سال ۱۹۴۹ جبهه سوسیالیستی اسلامی را برای مقابله با تلاش حزب خلق که خواستار وحدت سوریه با عراق بود، تأسیس کرد. جنبش اخوان المسلمین هشت سال بعد با وحدت سوریه با مصر نیز در چهارچوب جمهوری عربی متحده مخالفت کرد. این وحدت، رهبران را به این ضرورت رساند که درسیاست فعالتر باشند.
? پس از مرگ مصطفی السباعی، عصام رضا العطار در سال ۱۹۶۴ رهبری اخوان سوریه را بر عهده گرفت و به اصطلاح مراقب عام این گروه شد. بارزترین ویژگی جنبش اخوان سوریه، مخالفت همیشگی با دولت این کشور بوده است.
? انشعاب در اخوان المسلمین سوریه
? برخی از اعضای جنبش معتقد بودند که ارشاد مردم و دولت، نتیجه ای در پی ندارد. بنابراین راه جهاد علیه دولت را برگزیدند و به طور رسمی راه خود را از گروه میانه روی اخوان المسلمین سوریه جدا کردند. این انشعاب پس از مرگ سباعی و در زمان رهبری عصام العطار صورت گرفت.
? عطار به دلیل مخالفت با جهاد و اقدام مسلحانه علیه رژیم از سایر رهبران جدا شد. عطار به عنوان فردی که به شدت به اصلاح معتقد بود، نمی توانست خشونت انقلابی را بپذیرد. از این روی وی از محل تبعید خود در آلمان از حافظ اسد به دلیل میانه روی ایدئولوژی حمایت کرد و این موجب انشعاب در اخوان سوریه شد. امین یاغان (یکن یا یاکان) که از اندیشه های مروان حدید پیروی می کرد، با این تصمیم به مقابله پرداخت؛ زیرا وی معتقد بود که از راههای نظامی باید به مقابله با دولت پرداخت. گروهی از اهالی شمال سوریه، از یاغان حمایت کردند و مخالف سیاستهای عطار شدند. این گروه موسوم به گروه شمالی اخوان اند. در مقابل گروهی به طرفداری از عطار پرداختند و به گروه میانه روی دمشق موسوم شدند. گروه شمال در اوایل دهه هفتاد اقدامات خرابکارانه و تروریستی خود را شدت بخشید؛ به طوریکه این اقدامات در بهار ۱۹۷۹ به آستانه جنگ داخلی در شهرهای شمالی و مرکزی رسید.
? پس از فروکش کردن شورش، رهبران گروههای مختلف اخوان المسلمین ، جبهه اسلامی یا ملی را در سوریه به وجود آوردند. در سال ۱۹۸۰ این جبهه شیخ محمد ابونصر البیانونی را به دبیرکلی انتخاب کرد. او پس از گذشت یک ماه، طی بیانیه هایی خواستار ساقط کردن نظام سوریه و تبدیل آن به نظامی دموکراتیک و آزادیبخش مبتنی بر مبانی اسلام شد. در بین سالهای ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ فعالیت نیروهای امنیتی بر ضد جبهه اسلامی در شهرها و روستاهای شمال و مرکز سوریه ادامه یافت. سال ،۱۹۸۲زمانی که دامنه شورش گسترده تر شد و به شهر حما رسید، نیروهای افراطی جبهه وارد نبرد شدند و به مدت سه هفته در مقابل ارتش سوریه مقاومت کردند، اما نتوانستند در مقابل حملات توپخانه ای و هوایی ارتش مقاومت کنند و در نتیجه شهر سقوط کرد. علیرغم شدت مبارزه و درخواستهای رهبران جبهه اسلامی قیام حما باعث درگرفتن یک قیام عمومی سراسری در سوریه نشد پس از فروکش کردن شورش، رهبر در تبعید جبهه اسلامی؛ (یعنی عصام العطار) به مخالفان لیبرال و سوسیالیست پیوست تا ائتلافی ملی را برای آزادی سوریه تشکیل دهند. عدنان عقله مسئول، پیشگامان مبارزه که برای تداوم جهاد بر ضد نظام قسم خورده بود، از این اقدام انتقاد کرد. در پاسخ به این انتقاد رهبران جبهه اسلامی او را کنار گذاشتند و سعید حوی را به فرماندهی تشکیلات نظامی تعیین کردند. در سال ۱۹۸۵ عدنان عقله پس از اعلام عفو عمومی که به هرگونه فعالیت سیاسی مهمی از سوی جنبش اخوان المسلمین سوریه پایان داد، تسلیم مقامات حکومتی شد. از این به بعد رهبری اخوان شمال را امین یاغان، عدنان سعید، شیخ عبدالفتاح ابوغده، سعید حوی و عدنان سعدالدین بر عهده داشتند.

? پراکندگی جغرافیایی
? اخوان المسلمین سوریه در شهر حلب، حمص و دمشق حضور دارند و مهمترین مرکز آنان، شهر حلب است. کمتر از سی درصد جمعیت سوریه را اقلیتهای مختلف مسیحی، علوی، شیعی و دروزی تشکیل میدهند و بیش از هفتاد درصد مردم این کشور از اهل سنّت هستند و از این میان اخوانیها، شاید بیشتر از ده درصد از جمعیت اهل سنّت را تشکیل نمیدهند. به تعبیر دیگر، شاید جمعیت اخوانیها چیزی حدود چهار تا هشت درصد کل جمعیت سوریه باشند.
? بزرگان و رهبران اخوان المسلمین در سوریه
? مراقبین عام اخوان سوریه در طول پنجاه سال گذشته به ترتیب ذیل می باشند:
• مصطفی السباعی (۱۹۴۵ـ ۱۹۶۴) اولین مراقب عام اخوان المسلمین سوریه و لبنان.
• عصّام رضا العطار (۱۹۶۴ـ ۱۹۷۳)
• عبقدالفتاح أبوغده (۱۹۷۳ـ ۱۹۷۵)
• عدقنان سعدالدین (۱۹۷۵ـ ۱۹۸۱)
• حسن هویدی (۱۹۸۱ـ ۱۹۸۵)
• منیر الغضبان (۱۹۸۵)
• محمد دیب الجاجی (۱۹۸۵)
• عبدالفتاح ابوغده (۱۹۸۶ـ ۱۹۹۱)
• حسن هویدی (۱۹۹۱ـ۱۹۹۶)
• علی صدرالدین البیانونی (۱۹۹۶ـ۲۰۱۰)
• محمد ریاض شقفه (۲۰۱۰)