بررسی رویکرد جدید اردوغان در قبال اسرائیل

خروجی “ظاهری” این اجلاس؛ همان اجماع کشورهای اسلامی در اتخاذ تصمیمی موثر برای جلوگیری از دست اندازی به قدس شریف است.
اما بسیاری در ترکیه بر این اعتقادند که قدس هدف ثانویه اردوغان از هزینه کرد ۹ تا ۱۵ میلیون دلاری برای تشکیل چنین اجلاسی است. احزاب مخالف اردوغان خروجی “واقعی” این اجلاس را؛ “سوار شدن اردوغان بر موج احساسات جامعه مذهبی ترکیه” به منظور گذار از بحران داخلی اخیر، که دامنگیر اردوغان و نزدیکانش شده می دانند.

در این بین کافی است به گوشه ای از اظهارات بی سابقه اردوغان نگاهی داشته باشیم:
? اسرائیل یک کشور تروریست است.
? اسرائیل یک کشور جعلی است.
? اسرائیل اساسا کشور نیست.
? آقای ترامپ آیا قصد داری به تنهایی ملک خرید و فروش کنی!

چنین جملاتی [غیر از تروریست خطاب کردن اسراییل] در ادبیات اردوغان بی سابقه است. اردوغان همان کسی است؛ که پس از ماجرای “کشتی ماوی مرمره” به قطع ارتباط سیاسی با اسرائیل کفایت کرد و نهایتا با جمله معروف “باید بپذیریم که به اسرائیل احتیاج داریم”؛ روابط سیاسی خود با اسرائیل را از سر گرفت این در حالی بود که در تمام این مدت روابط اقتصادی خود با اسرائیل را حفظ کرده بود.

مخالفان سیاسی اردوغان رفتار اخیر او را هیاهویی برای فراموشی اتهامات مالی مطرح شده توسط “کمال کلیچدار اغلو” علیه او و خویشاوندانش و اعترافات “رضا ضراب” می دانند.
اردوغان که در بدترین شرایط سیاسی ممکن از آغاز ورود به عرصه قدرت قرار دارد، دیروز در واکنش به چنین اظهاراتی؛ اتهامات کلیچداراغلو و اعترافات رضا ضراب را “ادامه کودتای سال ۲۰۱۶” خواند.
در حالی که اردوغان امروز به ظاهر در پی راه اندازی کارزاری جهت اعمال فشار به اسرائیل بود، مشاور اقتصادی او در مصاحبه با دویچه وله صحبت از روابط اقتصادی “برد-برد” اسرائیل و ترکیه، کرد.

دویچه وله نوشت:
ترکیه و اسرائیل به لحاظ سیاسی اختلافات جدی و حتی مجادله لفظی دارند، اما مراوادات تجاری آنها به طور مداوم در حال رشد است. مشاور اقتصادی اردوغان این روند را “برد برد” می‌‌خواند.

رابطه ترکیه و اسرائیل همیشه بسیار پیچیده بوده است. ترکیه نخستین کشور مسلمان است که در سال ۱۹۴۸ اسرائیل را به رسمیت شناخت. در دهه‌های اخیر مجموعه‌ای از قراردادهای اقتصادی میان دو کشور منعقد شده است.

“هدیجه کاراهان”، مشاور اقتصادی “اردوغان” در مصاحبه با دویچه وله روابط اقتصادی ترکیه با اسرائیل را “برد برد” توصیف می‌کند و برای هر دو طرف سودمند می‌داند. او می‌گوید ترکیه قطعات خودرو، آهن، فولاد و لوازم الکتریکی به اسرائیل صادر می‌کند و سوخت و نفت از این کشور وارد می‌کند.

مشاور اقتصادی اردوغان گفت؛ در سال ۲۰۱۶ تبادلات تجاری دو کشور به سقف ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو رسید و این مبادلات در ۱۰ ماه گذشته سال جاری هم ۱۴ درصد رشد داشته است. اسرائیل در سال ۲۰۱۶ به ارزش یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو و در ۱۰ ماهه نخست ۲۰۱۷ یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو کالا به ترکیه صادر کرده است.
دویچه وله به نقل از مسئول “بنیاد هاینریش بل” می نویسد: “در ترکیه جدال لفظی سران ترکیه و اسرائیل بیشتر شبیه #تئاتری_سیاسی است. هروقت طرفین از دمکراسی حرف می‌زنند مثل این می‌ماند که #مرغ بخواهد به #پنگوئن پرواز کردن را یاد بدهد”.

به گفته “براکل”، نتانیاهو و اردوغان هر دو در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که علاقه‌ای به حقوق بشر و دمکراسی ندارند. هیچیک از این دو علاقه‌ای به دیگری ندارد با این وجود ضرورت‌های اقتصادی و امنیتی هر دو را مجبور کرده که با هم کنار بیایند.

به اعتقاد براکل، اردوغان تلاش می‌کند به عنوان رهبر ائتلاف کشورهای مسلمان علیه آمریکا و اسرائیل تلقی شود و مدت‌هاست که خود را ناجی مسلمانان تحت ستم نشان می‌دهد.

از سوی دیگر روزنامه دیلی صباح ترکیه، نزدیک به دولت این کشور در اوایل دسامبر گزارش داد که یک توافقنامه همکاری بین خودروسازی ترکیه- ژاپن به نام آنادولو ایزوسو Anadolu Isuzu و یک شرکت اسرائیلی به نام Universal Trucks Israel به ارزش ۲۰ میلیون یورو امضا شده است.

مخالفین اردوغان طی روزهای اخیر؛ به شدت از اردوغان برای هزینه کرد، در مورد مسئله قدس از محل ظرفیت سیاست خارجه ترکیه، انتقاد کرده اند و امروز اردوغان با حضور اغلب کشورهای عربی در پایین ترین سطح ممکن در اجلاس، آماج حملات احزاب مخالف قرار گرفت.