کریدور میانی؛ طرح ترکیه برای اتصال به چین!

یکشنبه 13 آذر 1401 - 11:24
https://iswnews.com/?p=83419

وزرای خارجه ترکیه، آذربایجان، قزاقستان و گرجستان اخیرا نقشه راه سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۷ را به منظور توسعه مسیر حمل و نقل بین المللی از دریای کاسپین یا آنچه به عنوان “کریدور میانی” شناخته می شود، امضا کردند. این طرح در راستای به انحصار درآوردن مسیر تجاری چین است و بیشترین ضرر را متوجه روسیه و ایران خواهد کرد.

اقدامی که ناظران آن را برای روسیه آزاردهنده و برای چین مفید می‌دانند، در حالی که کشورهای اروپایی از آن به عنوان بخشی از تلاش‌های خود برای حذف همه کارت‌های فشار اقتصادی از دست مسکو حمایت می‌کنند. این نقشه راه در دومین نشست وزرای امور خارجه و حمل و نقل ترکیه، آذربایجان، قزاقستان و گرجستان در شهر آکتائو قزاقستان امضا شد و هدف آن افزایش ظرفیت کریدور میانه تا سال ۲۰۲۵ به ۱۰ میلیون تن سالانه است.

مختار تلوبردی، وزیر امور خارجه قزاقستان در سخنرانی خود در این مراسم توضیح داد که نشست امروز برای برداشتن گام‌های عملی جهت ارتقای همکاری‌ها در دریای خزر (کاسپین) و دریای سیاه و تنها به توسعه کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی بین شرق و غرب عبوری از دریای خزر (کاسپین) محدود نمی شود. وی تاکید کرد که نشست سه جانبه ای که در ژوئن گذشته در باکو برگزار شد، بر اهمیت اجرای پروژه های مشترک برای تسهیل سازوکارهای گمرکی در جاده “کریدور میانی” تاکید کرد. تلوبردی با تاکید بر اهمیت امضای نقشه راه توسعه جاده «کریدور میانی» افزود: «این طرح صرفا برای هماهنگی تشریفاتی نبوده و هدف از این طرح، اجرایی کردن پروژه های مشخص است.» وزیر خارجه قزاقستان از حضور گرجستان در این نشست ابراز خرسندی کرد و گفت: «بیشتر پروژه های حمل و نقل بزرگ از خاک گرجستان می گذرد و ما به توسعه قابلیت های راه آهن «باکو- تفلیس- قارص» و همچنین خطوط لوله نفت «باکو – تفلیس – جیحان» و «باکو – سوپسا» خوش بین هستیم.» وی همچنین خاطرنشان کرد که قصد دارند از سال آینده انتقال نفت را از طریق خط لوله «باکو – تفلیس – جیحان» آغاز کنند.

«کریدور میانی» چیست؟

“کریدور میانی” مسیری است که چین و آسیای مرکزی را از طریق قزاقستان، دریای کاسپین، جمهوری آذربایجان و گرجستان به اروپا متصل می کند، این کریدور، جایگزین «کریدور شمالی» که خط اتصالی چین به اروپا از طریق روسیه است، می باشد.

این کریدور علاوه بر «کریدور جنوبی» و «کریدور شمالی» در زمره سه کریدور تجارت جهانی چین و اروپا به شمار می رود و طول آن ۴۲۵۶ کیلومتر به صورت جاده ای و ریلی و ۵۰۸ کیلومتر مسیر دریایی است. این کریدور از شهر کاشغر در سین کیانگ چین شروع و از آنجا به قرقیزستان، ازبکستان و سپس به بندر ترکمن باشی در ترکمنستان می رسد. سپس همه کالاها از ترکمنستان از طریق کانتینر به آذربایجان منتقل شده، از آنجا به گرجستان، سپس به ترکیه، به طور خاص به ایستگاه راه آهن قارص، سپس استانبول یا بنادر ترکیه و از آنجا به اروپا و سایر نقاط جهان منتقل می شود.

برای روشن شدن اهمیت این کریدور، ارقام حاکی از آن است که یک قطار باری که از چین به اروپا از طریق «کریدور میانی» حرکت می کند، هفت هزار کیلومتر را در ۱۲ روز طی می کند. این آمار با مسافت ۱۰ هزار کیلومتر در مدت زمان ۱۵ روز در مورد عبور از «کریدور شمالی» و ۲۰ هزار کیلومتر در بازه زمانی بین ۴۵ تا ۶۰ روز در مورد عبور از «کریدور جنوبی» مقایسه می گردد. بنابراین، وزارت حمل و نقل و زیرساخت ترکیه تأکید می کند که “کریدور میانی” در مقایسه با “کریدور شمالی” که از روسیه عبور می کند، سریع تر است.
علاوه بر این، حجم محموله‌های عبوری از «کریدور میانی» طی سال جاری با افزایش سه برابری به ۸۴۵ هزار تن در هفت ماهه نخست رسید که این رقم در مدت مشابه سال گذشته حدود ۳۱۱ تن بود.

ترکیه بزرگترین ذینفع این طرح

ترکیه از حامیان و مدعیان اصلی «کریدور میانی» محسوب می شود. این کشور مذاکره کننده و گفتگو کننده اصلی با همه کشورهایی است که کریدور از آنها عبور می کند، از چین تا آذربایجان. ترکیه از بزرگترین کشورهای بهره مند از این کریدور به حساب می آید که آن را به نقطه تماس واقعی آسیا و اروپا در حمل و نقل کالا تبدیل خواهد کرد. تکمیل خط آهن (باکو- تفلیس- قارص) که آذربایجان را به گرجستان و ترکیه متصل می کند، یکی از مهم ترین پروژه هایی است که آنکارا روی آن تمرکز کرده است و پیش بینی می شود ظرفیت آن به سالانه ۱۷ میلیون تن کالا برسد.

آذربایجان نیز از آنجایی که به دنبال استفاده از موقعیت فعلی برای تغییر مسیر به سمت یک کریدور حیاتی تجارت جهانی و انرژی است، از ذینفعان مهم کریدور میانه است. آذربایجان در حال حاضر در حال توسعه منطقه آزاد تجاری خود در شهری در حدود ۷۰ کیلومتری جنوب پایتخت است. نوسازی و توسعه بندر باکو که در انتهای غربی دریای کاسپین واقع شده است، در حال حاضر در دو مرحله آغاز شده است که مرحله اول در سال ۲۰۱۲ و مرحله دوم در سال ۲۰۲۰ انجام شده است.

از طرفی آذربایجان، قزاقستان و گرجستان برای افزایش قدرت “کریدور میانی”، یک مسیر حمل و نقل جدید با قابلیت حمل سالانه ۲۰۰ هزار کانتینر را در دستور کار قرار داده اند. برای تسهیل عبور و مرور کامیون ها، سه کشور قصد دارند تعرفه های یکسانی را برای شرکت های حمل و نقل داخلی تعیین کنند. کشورهایی که در «کریدور میانه» و پروژه های توسعه آن مشارکت دارند انتظار دارند سود سالانه آن به یک میلیارد دلار برسد، و همچنین با افزایش وابستگی به آن و کاهش وابستگی به «کریدور شمالی» که از روسیه می گذرد، انتظار می رود این رقم در سال های آینده افزایش یابد.

شرایط زیادی، اتکا به «کریدور میانی» را تشویق می کند، به ویژه از آنجایی که قیمت ترانزیت از طریق راه آهن روسیه در امتداد مسیر بین چین و اروپا در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است و این مورد هم مدنظر است که خط راه آهن چین و روسیه به حداکثر ظرفیت خود رسیده و حتی قبل از شروع جنگ، دیگر امکان افزایش حجم کانتینرهای عبوری از آن وجود نداشت.

چرا چین از این کریدور حمایت می کند؟

در سال ۲۰۱۳ چین طرح «کمربند و جاده» را آغاز کرد که شامل دو کریدور تجاری است. اولی «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» است که از آسیای مرکزی، ایران و ترکیه می گذرد تا به اروپا برسد. دومی یک مسیر آبی است که به «جاده ابریشم دریایی» معروف است که از دریای چین جنوبی سرچشمه گرفته، سپس اقیانوس هند و دریای سرخ و به دریای مدیترانه می رسد، که برای این طرح ۱۵۲ میلیارد دلار بودجه در نظر گرفته شده است. طرح چین در حال حاضر با مشکل بزرگی مواجه است که اولین آن انزوای روسیه توسط غرب می باشد و به همین دلیل در طرح جاده ابریشم نمی توان به آن تکیه کرد. بنابراین، چین بدش نمی آید که توسعه «کریدور میانی» را تسهیل کند، زیرا این کریدور چین را از طریق دریای کاسپین به آذربایجان و از آنجا به گرجستان و سپس ترکیه با هزینه کمتر و در زمان کوتاه تر می رساند.

منبع

بیشتر بخوانید: چرا اسرائیل باید از ایجاد کریدور میانی (ترکیه-چین) حمایت کند؟

پی نوشت:
کریدور میانی در چند وقت اخیر بسیار بحث برانگیر بوده است، با بررسی اجمالی میتوان مشاهده کرد که بازیگران اصلی این پروژه اروپا و ترکیه هستند. از جمله صحبت های ابتدایی در مورد پروژه کریدور میانی به ذهن خطور می‌کند این است که «این پروژه مخالفین جدی ای مثل روسیه، ایران و حتی در چین دارد و در صورت تقابل جدی آنها، طرح با مشکل و یا شکست مواجه می شود»، «این پروژه از نظر اقتصادی، بهینه نیست» و «کریدور میانی ظرفیت افزایش سطح ترانزیت کالا را ندارد».

راه اندازی و تقویت کریدور میانی طرحی است که مسلما بیشترین ضرر را متوجه روسیه و ایران خواهد کرد، این پروژه با اینکه تا جایی در مقابل طرح «کمربند و جاده» چین تعریف می گردد اما در نهایت به دنبال دور زدن کشورهای روسیه و ایران است، نه قطع مسیر تجاری چین. اروپایی ها، چین و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال هدایت سرمایه های خود به سمت کشورهای آسیای مرکزی، با ایجاد سازوکارهای متنوع و تعمیق دیپلماسی خود هستند و دریافته اند که نمیتوان چین را از نظر اقتصادی با تحریم مواجه کرد و تنها راه به انحصار درآوردن مسیر تجاری چین و حذف دیگر بازیگران است.

غرب، کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه و کشورهای متأثر از آنها در منطقه مثل قزاقستان، آذربایجان و تاجیکستان و… به خوبی دریافته اند که چین در دیپلماسی خارجی به دنبال تامین منافع اقتصادی خود است و دیگر مسائل در اولویت های پایین تری برای آنها قرار دارد. از طرفی نیز سازوکار امنیتی موجود در منطقه، مثل سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای، آنچنان ابتکاری در کنترل امنیت منطقه در سال های اخیر از خود نشان نداده و از نظر بسیاری از تحلیلگران خارجی صرفا به سازمان هایی در حد دکور مبدل گشته اند. انفعال این سازمان ها در چند ماه گذشته در جریان درگیری مرزی تاجیکستان و قرقیزستان به وضوح قابل مشاهده بود.

در این بین سازوکارهایی مثل سازمان کشورهای ترک زبان با محوریت ترکیه در همکاری با جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان و ترکمنستان به طور جدی در حال گسترش فعالیت و نفوذ خود می باشند. علاوه بر آن افزایش سرمایه اعراب در منطقه آسیای مرکزی، نفوذ روزافزون آمریکا در کشوری مثل تاجیکستان در کنار حضور فزاینده اروپایی ها در آسیای مرکزی و نفوذ گسترده رژیم صهیونیستی در آذربایجان نشانگر این است که این کشورها سعی در برهم زدن نظم جدید مدنظر روسیه و ایران در این منطقه و نشان دادن خود به عنوان جبران کننده نقش روسیه را در اقتصادهای وابسته این کشورها دارند.

طرح «کریدور میانی» را نیز میتوان در همین قالب تحلیل کرد، بازیگران این پروژه سعی بر کارآمد و بهینه نشان دادن این مسیر ترانزیتی داشته تا بتوانند چین را قانع به جایگزینی این طرح با مسیر عبوری از ایران و مسیر عبوری از چین کنند. اگرچه به نظر می رسد این طرح قادر به جبران تمام ظرفیت مسیر عبوری از ایران و مسیر شمال نیست، اما صرف اصرار بر استفاده از این کریدور و گسترش آن میتواند از توجه به مسیرهای دیگر کاسته و تهدیدی برای چشم اندازهای اقتصادی ایران و روسیه به حساب بیاید.

بیشتر بخوانید: ایالات متحده ترکیه به دنبال تشکیل ارتش توران است!

  • به اشتراک بگذارید:

دیدگاه

  1. حسن یکشنبه, ۱۳ آذر, ۱۴۰۱ - ۲۱:۵۵

    پشت کریدور رنگه زور به نخجوان ، روسیه و اروپا و امریکا و چین و ترکیه هست .این دالان صد در صد باز خواهد شد .وگرنه آذربایجان کریدور لاچین که در مقابل رنگه زور است میبندد

    پاسخ
  2. یوسف اکبری از همدان یکشنبه, ۱۳ آذر, ۱۴۰۱ - ۲۲:۱۱

    انشاء الله با افتتاح کریدور زنکزور مسیر کتاه تر خواهد شد در ضمن دریای خزر تکرار کن تا یادت نره خوبه منم بگم کشورهای خلیج عربی؟

    پاسخ
    1. Mirza سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۰:۴۷

      بر اساس نقشه‌ها و قراردادهای تاریخی و همچنین مصوبه سازمان ملل متحد، نام رسمی و بین‌المللی دریای شمالی ایران دریای “کاسپین” است. نام “خزر” یک نام محلی و برگرفته از نام یک قوم بیگانه و جنگجو در برهه‌ای از تاریخ است که در قسمت هایی از استپ های شمال غربی دریای کاسپین می زیسته اند.
      اکنون نیز هیچ قومی خود را به آنها منتسب نمی‌کند و هیچ کشور یا منطقه‌ای در حومه‌ی سواحل این دریا نیز به این نام وجود ندارد.
      از سوی دیگر کاسپی ها نام مردمانی بود که در حاشیه جنوبی این دریا (ایران کنونی) زندگی می کردند. بر اساس اسناد تاریخی نام قزوین نیز تغییر یافته و برگرفته از نام کسپین است. نکته جالب توجه اینکه هم اکنون نیز در استان گیلان، افراد چشم آبی، کاس و کاس چوم خطاب می شوند و این موضوع اشاره به مردمان کاسپی دارد.
      از این رو نام درست این دریا، دریای کاسپین است و نام خزر عملا بی معناست. استفاده از نام دریای مازنداران نیز بسیار بهتر و درست تر از نام خزر است. نهادهای مربوطه از وزارت خارجه تا رسانه‌های داخلی موظف هستند تا نام حقیقی و صحیح “کاسپین” را برای این دریا به کار ببرند و از خود تحریفی و انجام چنین اشتباه فاحشی خودداری کنند.
      در جنوب برای نام خلیج فارس مبارزه می شود و در شمال نام دریایی که به نام یک قوم ایرانی است، بدست خود ایران تحریف می شود. شگفتا! از این همه سهل انگاری!

  3. علی دوشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۱ - ۰۸:۲۷

    بلی دیپلماسی واقع بینانه یعنی این.قطعا این کریدور میانی اجرایی میشه و کشورهای واقع شده در مسیر این کریدور استفاده های کلان خواهند برد .سیاست مداران کشور ما با کارهای دیگری مشغول بوده و از این گونه طرح های کلان اقتصادی غافل گردیده اند باید از ترکیه و آذربایجان و گرجستان و قزاقستان یاد گرفت

    پاسخ
  4. خدایبردی عمر دوشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۰:۳۹

    ماشاالله سلامتی دوستان بخصوص شما تیم همکاران شما بلی موافق ام خوب تحلیل ارزیابی با ایجاد یک شبکه تجارت صنعت مهارت تخصصی خاصی متفاوت است موافق شوید

    پاسخ
  5. غریبیان دوشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۵:۱۶

    کشور ما هرچه را که از دست میدهد در اثر کم کاری ها و
    عدم آگاهی مسئولین و دست اندر کارها است برنامه های اقتصادی ایران زمان بندی ندارد ، زمان برای به اجرا در آوردن کارهای زیربنایی هیچ معنایی ندارد. برای همین است که کشور ترکیه و کشورهای مقابل ایران با سرعت
    نور حرکت می‌کنند.

    پاسخ
  6. amir دوشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۶:۰۰

    کاش مسئولان ما از خواب زمستانی بیدار بشند

    پاسخ
    1. Hasan سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۲:۰۲

      مسؤلان ایران فعلا جای دیگه مشغولن…!؟

  7. محمود دوشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۶:۰۱

    ایران می‌تواند از الان رنگه زور نهایت استفاده را باید بکند

    پاسخ
  8. امیر دوشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۶:۰۱

    دیپلماسی ما کلا از رده خارجه…کاش یه ذره ار ترکیه یاد میگرفتن

    پاسخ
  9. بهروز سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۰۷:۰۹

    خیلی خوب .اگه شماهم عرضه دارید بفرمایید کریدور شامل ایران رو فعال کنید.ولی ایران نمیتونه چرا؟ چون که اعمال برخی سیاست‌ها براش مهمتره.معلومه که کشوری با انواع واقسام تحریم ودشمن تراشی های پی در پی نمیتونه درچنین طرحهایی ابتکارعمل رو بدست بگیره.رییسی و دولتش دلشون روخوش کردن به روسیه،چین وشانگهای.روسیه که وضعش معلومه.چین دنبال منافع خودشه وازتنش باغرب واقتصادهای بزرگ دنیا فراریه. شانگهای هم فقط اسمش بزرگه ونتونسته روابط داخلی اعضا رو هماهنگ کنه

    پاسخ
  10. علی سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۰:۲۸

    از لحاظ اقتصادی به ضرر ایران نیست و به نفع روسیه هست. و از نظر سیاسی باعث انسجام دنیای ترک می‌شود

    پاسخ
    1. Reza سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۱:۵۶

      خب چه ربطی داشت صحبت سر اینه که چرا ایران از این کریدور سهمی نداره بعد اینکه کجا به نفع روسیه است مثل اینکه نقشه کریدور رو ندید بعد باعث انسجام کشورهای ترک بشه یا نشه چه دخلی به ایران داره شما درباره منفعت کشور خودت ایران صحبت کن نه منفعت کشورهای دیگر البته نمی‌دونم شاید اصالتا ایرانی نباشی !؟

    2. مجید سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۴:۴۱

      مسئولان ماهم درگیرقیمت مرغ و تخم مرغ .

  11. م.ر سه شنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۱ - ۱۳:۴۳

    متاسفانه عدم آگاهی و بی سیاستی و نگرش غیرواقعی و ناکارآمدی و نداشتن روابط و تعامل با بقیه کشورها و بهر دلیل و مشکلات روز افزون اقتصادی و بهانه گیری از تحریم و کنار گذاشتن و حذف عده ای که اطلاعات و دانش و تجربه کار دارند و بنوعی دیگر تفکرات را کنار گذاشتن باعث شد که ایران عزیز امروز بجایی رسید که کشورکهای تازه شکل گرفته اما ثروتمند شده از همین ناکارآمدی از آنچه که حق ایران بود را گرفتند و برای این تمدن دهن کجی می‌کنند جمع سال‌های تشکیل کشورها را جمع و ضرب کنید تمدن ایران نمیرسه چرا باید بتونند ایران را کنار بگذارند آنچه که باید انجام بشه اینه که کشور باید با همه افکار و نگرش ها اداره بشه و انتخاب باید از روی شایستگی و عملکرد باشه این اوضاع را باید دولت سروسامان بده دولتی که بگه نمی‌گذارند و بر صلاح و مصلحت نیست قادر به حل مشکلات نیست با بکارگیری از همه نیروها فارغ از هر گرایش و اعتقاد اما دلسوز و البته حرفه ای ها را بیارند بکار بسپارند آنوقت اگه همین کشورها مرزها را با کلی امتیاز بر روی مردم ما باز خواهند کرد که بین خودشان دعوا بشه برای تعامل و ارتباط با ایران

    پاسخ
  • دیدگاه های شما پس از تایید مجموعه تحلیلی خبری تحــولات جهــان اســلام در سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی توهین، تهمت و افترا باشند منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیرمرتبط باشند منتشر نخواهد شد.