مهمترین بازیگران خارجی اقتصاد عراق؛ قسمت اول: چین
کشور چین صادرات زیادی به عراق دارد. به زعم کارشناسان اقتصادی عراق، حضور چین در اقتصاد عراق مثبت است زیرا اقتصاد عراق که در سه دهه گذشته اوضاع نابسامانی را تجربه کرده است، نیازمند احیای خود با سرمایه گذارانی مانند چین است و از این جهت حضور چین میتواند در روند بازسازی نظام اقتصادی عراق مفید باشد. در روابط اقتصادی بین این دو کشور، عراق صرفا وارد کننده نبوده و با صادرات نفت خام به چین، یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت خام به این کشور به حساب میآید.
کشور چین یکی از مهمترین شرکای خارجی در اقتصاد عراق به حساب میآید. این کشور صادرات زیادی به عراق دارد. یکی از مهمترین پروژههای اقتصادی چین در عراق، اتصال این کشور به پروژه «کمربند یک راه» است که میخواهند از طریق ایران، عراق و سپس عراق را به سوریه متصل کرده و یک کریدور اقتصادی بزرگ در غرب آسیا به‌وجود آورند. در سال ۲۰۱۹ و دوره نخست وزیری عادل عبدالمهدی، توافقی در این زمینه بین عراق و چین منعقد گشت اما با فشارهای اجتماعی وارد شده آن دوران به دولت عبدالمهدی و استعفای وی، این قرارداد بی نتیجه ماند.
دیگر پروژه مهم چین در عراق، پروژه همکاریهای نفتی و پالایشگاهی است. به عنوان نمونه در ژانویه ۲۰۲۲، شرکت ساخت‌وساز برق چین یک قرارداد مهندسی، خرید و ساخت ۸۸۰ میلیون دلاری با شرکت بین‌المللی پالایشگاه میسان عراق برای ساخت پالایشگاه میسان با ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز امضا کرد. شرکت بین‌المللی پالایشگاه میسان توسط یک کنسرسیوم سوئیسی-چینی متشکل از شرکت صنعتی سوئیسی ساتارم (با ۱۵ درصد سهم) و واهان چین (با ۸۵ درصد سهم) تشکیل شده است. علاوه بر فعالیت شرکت های چینی در زمینه نفت در پروژه هایی که این کشور به آن نیاز دارد، چینی ها در عراق مدرسه و فرودگاه نیز می سازند.
کشور عراق حدود ۵۱ درصد از واردات خود را از کشور چین دارد و بعد از آن ترکیه (۴۰ درصد) دومین واردکننده بزرگ به عراق محسوب میشود. عمده واردات عراق از چین مربوط به مصالح ساختمانی است که ارزش آن به ۸۳۷ میلیون دلار میرسد. به جرات میتوان دولت الکاظمی را نقطه عطفی در روند مبادلات تجاری این دو کشور به حساب آورد. دولت الکاظمی روند ارتباطات مستمر عراق با چین را بهبود بخشید طوری که در ۷ ماه نخست سال ۲۰۲۲ میلادی، عراقیها شاهد افزایش ۳۰ درصدی صادرات چین به کشورشان بودند.
در بخش صادرات، از طول سال ۲۰۲۲ میلادی، کشور عراق ۳۴ میلیون تن نفت خام به چین صادر کرده است. این مقدار به معنای واردات ۲۳۸ میلیون بشکه نفت از عراق است که بر اساس قیمت بازارهای جهانی در سال گذشته میلادی، این حجم چیزی نزدیک به ۲۱ میلیار دلار خواهد بود. چین از کشورهای روسیه، عربستان و مالزی نیز نفت وارد میکند و با توجه به حجم واردات، عراق در رتبه چهارم قرار میگیرد.
مسئله حائز اهمیت در این مراودات اقتصادی این است که کشور عراق از آنجا که در سالهای متمادی همواره سایه تحریمها و فشارهای مقامات آمریکایی را بر سر خود دیده است، در این زمینه نیز بی نصیب نیست و دولت آمریکا هشدارهایی برای بغداد ارسال کرده است. چندی پیش یکی از کارشناسان اقتصادی عراق در صفحه فیسبوک خود نوشته بود که پنتاگون به عراق و چند کشور دیگر در خاورمیانه درباره ادامه گسترش همکاری با چین هشدار داده و آن را موجب تاثیر منفی بر روابط با ایالات متحده دانسته است! بنابراین عراق از یکسو خواهان گسترش روابط اقتصادی با چین که تا به حال شریک خوبی برای عراقیها بوده است میباشد و از سوی دیگر باید این ارتباط نزدیک را چین را در مذاکرات با مقامات آمریکایی توجیه کند که به نظر کار آسانی نیست.
دیدگاه