دانش نظامی: سامانه موشکی آرمان (صیاد تاکتیکی)

سامانه آرمان یک سامانه پدافندی کاملا متحرک است که پیش تر با عنوان سامانه “صیاد تاکتیکی” و در رژه ارتش در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ مشاهده شده بود. لازم به ذکر است نسخه صادراتی این سامانه نیز در نمایشگاه Army 2023 موسکو با نام “صیاد تاکتیکی” به نمایش گذاشته شد.

این سامانه به‌منظور بزرگداشت و حفظ یاد و نام شهید «آرمان علی‌وردی» از سامانه “صیاد تاکتیکی” به “سامانه آرمان” تغییر نام داده شده است.

یک نوآوری کلیدی در طراحی سامانه آرمان، ادغام رادار و پرتابگر موشکها در یک خودرو حامل است. این طراحی، که به اصطلاح تلار نامیده می‌شود، در کنار زاویه پوشش ۳۶۰ درجه ای، چابکی کلی سیستم را افزایش می‌دهد و پاسخ‌ سریع‌تر به تهدیدات نوظهور را ممکن می‌سازد. از این رو، یک واحد از سامانه پدافند هوایی آرمان شامل یک خودروی حامل رادار و سه پرتابگر عمودی موشک است.

این سامانه در دو نمونه، مجهز به رادار آرایه فازی فعال (اکتیو) برای نیروی هوافضای سپاه و رادار آرایه فازی غیرفعال (پسیو) برای نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌شود. رادار آرایه فازی فعال این سامانه از خانواده رادارهای نجم‌-۸۰۴ است و به‌نظر می‌رسد رادار آرایه فازی غیرفعال نیز از نوع رادارهای جوشن باشد.

سامانه پدافند هوایی آرمان با رادارهای مذکور، قابلیت کشف ۲۴ هدف در فاصله ۱۸۰ تا ۲۰۰ کیلومتری را دارد. در فاصله ۱۶۰ کیلومتری اهداف را رهگیری می‌کند و در برد ۱۲۰ کیلومتر نیز با اهداف درگیر می‌شود. حداکثر ارتفاع درگیری این رادار ۲۷ کیلومتر است و قابلیت درگیری همزمان با ۶ هدف را دارد.

همانطور که از تصاویر پیداست، سامانه آرمان از یک پرتابگر سه تایی موشک بهره می‌برد. بر اساس اطلاعات موجود، سامانه آرمان از موشک‌های “صیاد-۳ اف” که نمونه عمودپرتاب موشک‌ صیاد-۳ است استفاده می‌کند. طول موشک صیاد-۳ اف ۶/۱ متر و قطر آن ۴۰ سانتیمتر است و وزنی معادل ۱۰۰۰ کیلوگرم دارد. برد این موشک سوخت جامد ۱۲۰ کیلومتر است و حداکثر ارتفاع درگیری آن ۲۷ کیلومتر است.

قابلیت پرتاب عمودی موشک در این سامانه، این توانایی را به آن می‌د‌هد تا بدون نیاز به تغییر زاویه و چرخش پرتابگر به سمت هدف، اقدام به شلیک موشک کند و این مهم، سرعت واکنش سامانه در مواجهه با تهدیدات را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.

همچنین، قابلیت افزایش تعداد موشکها در این سامانه وجود دارد. یک واحد از سامانه پدافند هوایی آرمان به‌صورت پیشفرض به سه موشک عمودپرتاب مجهز است. با این وجود، امکان اتصال این سامانه (تلار) به یک یا دو خودرو حامل بدون رادار و دارای ۶ موشک عمودپرتاب (تل) وجود دارد.

یکی از ویژگی های برجسته این سامانه، “مکانیسم خود حفاظتی” در برابر تهدیدات است که پیشرفت قابل توجهی نسبت به سایر سامانه های پدافند هوایی قبلی مانند سامانه های سوم خرداد و پانزده خرداد محسوب می‌شود. بر اساس اطلاعات موجود، در این سیستم یکپارچه محافظتی، یکی از سیلوها به این امر اختصاص دارد. در واقع، سامانه آرمان در یکی از سیلوهای خود به یک سامانه پدافند هوایی کوتاه‌برد دیگر مجهز است که آن را در برابر حملات موشکی و تهدیدات ارتفاع بسیار پایین مانند موشکهای کروز و بمب‌های هواپرتاب محافظت می‌کند.
بر اساس گمانه زنی گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم، احتمالا موشک کوچک و بی‌نام‌ونشانی که در نمایشگاه شهریور ۱۴۰۱ در کنار سامانه “صیاد تاکتیکی” یا همان سامانه آرمان مشاهده شد، به‌صورت کوادپک یعنی قراردهی چهار موشک کنار هم، در یکی از سیلوها قرار می‌گیرند و توانایی درگیری با اهداف در محدوده چندکیلومتری را به سامانه آرمان می‌دهند.

مشخصات سامانه پدافند هوایی آرمان:
نوع: پدافند هوایی برد متوسط ضد بالستیک
سازنده: ایران
تولیدکننده: سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران
رونمایی: ۲۸ بهمن ۱۴۰۲
برد سامانه: ۱۲۰ کیلومتر
ارتفاع درگیری: ۲۷ کیلومتر

رادارها: رادار اکتیو نجم-۸۰۴ و رادار پسیو جوشن
برد کشف رادار: ۱۸۰-۲۰۰ کیلومتر
برد رهگیری: ۱۶۰ کیلومتر
برد درگیری: ۱۲۰ کیلومتر
ارتفاع درگیری: ۲۷ کیلومتر
تعداد کشف هدف: تا ۲۴ هدف
تعداد درگیری همزمان: ۶ هدف
زمان واکنش: کمتر از ۲۰ ثانیه
آتشبار: ۳ موشک بر روی هر حامل (تلار)

موشک: موشک عمودپرتاب صیاد-۳ اف (SD3 F)
برد: ۱۲۰ کیلومتر
ارتفاع درگیری: ۲۷ کیلومتر
طول: ۶/۱ متر
قطر: ۴۰ سانتیمتر
وزن: ۱۰۰۰ کیلوگرم
سرعت: ۴/۵ – ۵/۱ ماخ

پوسترهای سامانه آرمان به انگلیسی، روسی و عبری: