سلفیان جهادی در باره حمله رژیم صهیونیستی به ایران چه گفتند؟

پایگاه تحلیلی – خبری «تحولات جهان اسلام» در این گزارش، مواضع گروه‌های مختلف از جمله داعش، القاعده یمن، الشباب سومالی، سلفیان جهادی سوریه و جریان‌های پراکنده دیگر را مورد توجه قرار می‌دهد:

گروه داعش که در چند روز نخست نسبت به جنگ سکوت اختیار کرده بود در شماره ۵۰۰ نشریه «النبأ» به شکلی رسمی موضع خود را با انتشار سرمقاله‌ای با عنوان «دولت فارس و دولت یهود» اعلام کرد.

در این سرمقاله: داعش اعتراف می‌کند که بسیاری از مسلمانان از ایران در این جنگ حمایت کرده‌اند، اما این را حاصل «سردرگمی عقیدتی» آنان می‌داند. به ادعای داعش، فلسطین در میان مسلمانان به‌عنوان معیاری بالاتر از توحید در نظر گرفته شده و شیعیان، کمونیست‌ها و دیگران نیز که در راه فلسطین کشته می‌شوند، از نظر او به ناحق شهید تلقی می‌شوند. گروهک داعش، ایران را هم‌ردیف رژیم صهیونیستی و دشمن اسلام می‌خواند که صرفاً بر اساس منافع خود درگیر جنگ شده است. در پایان، داعش این جنگ را فرصتی برای تجدید قوا و احیای نقش خود در معادلات منطقه تلقی می‌کند.

در مجموع، داعش نه‌تنها از ایران در برابر اسرائیل حمایت نمی‌کند، بلکه این درگیری را میان دو دشمن اسلام دانسته و شادی از تلفات متقابل را “مشروع” می‌داند.

شاخه القاعده در یمن، گرچه موضع‌گیری تند ضدصهیونیستی دارد، اما به دلیل دشمنی با انصار الله، نسبت به ایران نیز بی‌اعتمادی نشان می‌دهد. تا پیش از توقف درگیری‌ها، این گروه موضع‌گیری رسمی نداشت. اما پس از آرام گرفتن نسبی اوضاع، در سوم محرم ۱۴۴۷ بیانیه‌ای با لحنی ایدئولوژیک منتشر کرد که می‌توان آن را در قالب تعبیر “اشغل الظالمین بالظالمین” خوانش کرد.

القاعده یمن در این بیانیه مانند داعش جنگ ایران و اسرائیل را نزاع میان دو جبهه دشمن اسلام توصیف می‌کند و تأکید می‌کند که حمایت از هر یک از طرفین اشتباه است و اهل سنت باید به وحدت درون‌گروهی و حمایت از مجاهدان سنی توجه داشته باشند. القاعده در این بیانیه  تلاش می‌کند اهل سنت ایران و آنچه عوام شیعه می‌خواند را بر خلاف داعش از حکومت متمایز کند. باید گفت که القاعده یمن نیز حمایت از ایران را نفی کرده، اما موضع‌گیری‌اش نرم‌تر از داعش است.

القاعده با اینکه دست بیعت با طالبان افغانستان دارد و در این بیانیه طالبان را می‌ستاید در مسئله حمایت از ایران در جنگ اخیر از امیران خود در طالبان پیروی نمی‌کند.

موضع الشباب نسبت به جنگ ایران و اسرائیل پیچیده‌تر و غیرمستقیم بود. در نخستین واکنش، خبرگزاری رسمی این گروه موسوم به «شهاده» مقاله‌ای بی‌طرفانه از یک تحلیل‌گر نظامی غربی منتشر کرد. در مرحله بعد، با روشن‌شدن شکست ارزیابی‌های اسرائیل درباره قدرت موشکی ایران، مقاله‌ای بازنشر شد که در آن: ایران محق دانسته شد و رژیم صهیونیستی به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و احتمال مداخله ترامپ در جنگ نیز به‌شدت نقد شد.

با این حال، الشباب پس از انتشار بیانیه رسمی القاعده یمن این بیانیه را در خبرگزاری رسمی خود بازنشر کرد.

لازم به ذکر است که الشباب مسئله مبارزه با یهود را به عنوان یکی از مهمترین اهداف خود اعلام می‌کند و پس از اعلام پایتختی قدس از سوی ترامپ عملیات‌های خود را تحت عنوان «القدس لا تهود» (قدس یهودی نمی شود)انجام می‌داد. این گروه درست پس از شهادت سردار سلیمانی عملیات بزرگی را علیه یک پایگاه هوایی آمریکایی در کنیا به انجام رسانید.

سلفیان جهادی محلی در سوریه به ویژه الجولانی و طرفداران او بیشتر مشغول مسائل داخلی خود هستند هرچند خبرهایی مبنی بر ارتباط گرفتن آن‌ها با رژیم صهیونیستی و آمادگی او برای پیوستن به پیمان ابراهیم وجود دارد. الجولانی هیچ بیانیه‌ای را در ارتباط با جنگ رژیم صهیونیستی علیه ایران منتشر نکرد، و تنها واکنش او محکوم کردن حمله موشکی ایران به پایگاه العدید قطر بود که در تماس تلفنی با امیر قطر مطرح شد.

اما جریان‌های افراطی‌تر منتقد الجولانی که عمدتا در ادلب مستقر هستند و به افکار القاعده نزدیک‌ترند، در روزهای جنگ با بازنشر گسترده حملات ایران به اسرائیل، به‌نوعی سعی در برجسته‌سازی سکوت و یا سازشکاری الجولانی داشته‌اند.

واکنش‌ها در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی وابسته به این طیف در ابتدا، وعده‌های ایران را به تمسخر می‌گرفتند و سپس با جدی‌شدن حملات ایران، تمایل محتاطانه از خود نشان دادند.

با این حال، یادآوری‌ مکرر «شیعه‌بودن ایران» و مشارکت ایران در جنگ سوریه و حمایت ایران از نظام سابق سوریه، مانعی جدی برای همدلی کامل باقی می‌گذاشت که از سوی برخی مشایخ سلفی در رسانه‌های مجازی یادآوری می‌شد.

در این بین برخی صفحات مجازی نیز فتوای قدیمی ملا کریکار مؤسس گروه سلفی انصار الاسلام را بازنشر کردند. او در فتوایی گفته بود در جنگ ایران و اسرائیل باید از ایران حمایت کرد.

جیش العدل که گفتمانی با آمیزه افراط گرایی و قوم گرایی را ترویج می‌کند با همراهی آشکار با اسرائیل، وجهه‌ای منفورتر یافت.

اما شاید از همه مهمتر عبدالله الشریف فعال رسانه‌ای مصری با تمایلات اخوانی-سلفی بود که در ویدئوی موسوم به «اللهم انصر أعداء الدین» صراحتاً نه تنها از نظر سیاسی بلکه از نظر دینی و ایدئولوژیک هم از ایران حمایت کرد. این ویدئوی او بیش از سه میلیون بیننده پیدا کرد. پس از انتشار این کلیپ صفحات زیاد مرتبط با سلفیان و غیر سلفیان به انتقاد از او پرداختند و او در هفته بعد ویدئوی دیگری منتشر کرد و به انتقادات پاسخ داد. این کلیپ نیز بیش از پنج میلیون بیننده پیدا کرد.

این واکنش‌ها نشان می‌دهد که در میان طیف‌های سلفی،مباحثه‌ جدی بر سر جواز یا رد حمایت از ایران در جریان است؛ جریانی که نگاه‌های سلفی را در میان طرفداران و سرمایه اجتماعی این دیدگاه به شدت به چالش کشیده‌است.